Een liberale kijk op de intra-EU migratie en sociale zekerheid

Civis Mundi Digitaal #23

Een liberale kijk op de intra-EU migratie en sociale zekerheid

Is arbeidsmigratie binnen de Europese Unie een zegen of een zorg? Of misschien allebei? In het onlangs gepresenteerde 120^e geschrift van Telderstichting, getiteld Arbeidersmigratie: zegen of zorg? Een liberale kijk op de intra-EU migratie en sociale zekerheid,  wordt die vraag beantwoord. Aan de samenvatting hiervan ontlenen we hiervan het volgende:

Migratie binnen de Europese Unie is een actueel thema dat leeft in zowel de samenleving als in de politiek. In augustus 2013 schreef PvdA-minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, Lodewijk Asscher, er nog een opiniestuk over in de Volkskrant. Het was volgens Asscher tijd om een ‘code oranje’ af te geven ‘over de soms negatieve gevolgen van het vrije verkeer van personen binnen de EU.’ We zouden volgens hem zelfs moeten uitkijken: op sommige plaatsen zouden de dijken al op het doorbreken staan.

Die stevige woorden van de minister komen niet uit de lucht vallen. Het aantal Polen dat na de toetreding van dat land tot de Europese Unie in 2007 naar Nederland is gekomen bleek vele malen groter dan vooraf was ingeschat. Dat was mede de reden voor het kabinet Rutte-I om beperkingen op te leggen aan arbeidsmigranten uit Bulgarije en Roemenie die naar Nederland willen komen. Werkgevers die van hun diensten gebruik willen maken, moeten over een tewerkstellingsvergunning beschikken, waaruit blijkt dat met die aanstelling geen Nederlandse werknemers van de arbeidsmarkt worden verdrongen.

Op 1 januari 2014 komt aan die verplichting een einde en mogen Bulgaren en Roemen, net als alle andere EU-burgers, zonder verdere beperkingen in Nederland komen werken. Voor de Prof.mr. B.M. Telderstichting vormde die ontwikkeling aanleiding om met een studie dieper op het thema in te gaan. Vanuit liberaal oogpunt bekeken is het vrij verkeer van personen, zoals dat binnen de EU van kracht is, in principe toe te juichen. Zowel vanuit het perspectief van de burgers, die daardoor meer vrijheid en mogelijkheden krijgen, als vanuit economische oogpunt geredeneerd is een vrij verkeer van arbeidskrachten wenselijk te noemen.

Tegelijkertijd gaat intra-EU migratie gepaard met negatieve consequenties. Door het parlementair onderzoek Lessen uit recente arbeidsmigratie zijn verschillende knelpunten aan het licht gekomen. De commissie concludeerde dat het Nederland niet is gelukt toestroom van Midden – en Oost-Europese arbeidsmigranten in goede banen te leiden. De komst van (relatief) veel MOE-landers is gepaard gegaan met ongewenste neveneffecten, waaronder het ontstaan van malafide uitzendbureaus, gebrekkige huisvesting, overbewoning, uitbuiting, oneerlijke concurrentie en overlast.

In dit geschrift wordt dieper op zowel de voor – als de nadelen van intra-EU migratie ingegaan. Daarbij staat de vraag centraal welke maatregelen, vanuit liberaal perspectief bekeken, kunnen worden genomen om de positieve gevolgen van intra-EU migratie voor Nederland te versterken en de negatieve effecten tegen te gaan. Ook wordt beoordeeld in hoeveree een veel gehoorde aanname in de praktijk daadwerkelijk opgaat, namelijk dat (arbeids)migranten worden aangetrokken door het uitgebreide Nederlandse stelsel van sociale voorzieningen.