Op weg naar een seksueel proletariaat op de liefdesmarkt

Civis Mundi Digitaal #26

door Sid Lukkassen

Op weg n aar een seksueel proletariaat op de liefdesmarkt

Sid Lukkassen*

Volgens Karl Marx creëerde de keiharde concurrentie tussen kapitalisten een klasse van verschoppelingen, het proletariaat. Inmiddels is de markt gereguleerd. Maar hetzelfde geldt niet voor de liefdesmarkt – daar lijken de scheidslijnen tussen de haves en have nots juist scherper dan ooit. In de leeftijdcategorie van 25 tot 40 jaar zijn anderhalf keer zoveel mannen als vrouwen vrijgezel. Tot 55 jaar zijn nog steeds meer mannen vrijgezel.[1] In dit artikel beschrijf ik het ontstaan van een “seksueel proletariaat” in relatie tot de overlevingskansen van de Westerse beschaving.

Een groeiend aantal mannen buitengesloten van liefdesspel

Een fundament van grootschalige welvarende maatschappijen is dat mannen en vrouwen, zolang ze binnen de maatschappelijke wetten en normen blijven, grote kans maken een partner te vinden. Er zullen altijd uitzonderingen blijven maar wie op de gemiddelde lijn blijft zal geen buitenbeentje worden. Nu is, althans in Nederland maar niet in alle Westerse landen, seks ook voor geld te koop. Maar dan nog geeft het geld enkel toegang tot het genot van een orgasme – liefde, warmte en geborgenheid blijven buiten bereik. Het emotionele kapitaal kent een eigen conjunctuur.

In de postmoderne beschaving zijn we geatomiseerde individuen geworden die elkaar niets verschuldigd zijn. Dit is een vreemde wijze van leven, historisch gesproken, en strookt niet goed met menselijke psychologie, die is geëvolueerd om te overleven in kleine hechte groepen. Het resultaat is iets wat ook Elliot Rodger opmerkte – een gefrustreerde jongen die een moordaanslag pleegde omdat hij op 22-jarige leeftijd nog nooit een meisje had gezoend of zelfs maar een vriendinnetje had gehad. Hij observeerde dat vrouwen kunnen doen wat ze in de zin hebben, beschermd als ze zijn in een wettelijke, academische en culturele bubbel die hen isoleert van de fysieke en sociale gevolgen, wat leidt tot hypergamie; fixatie op een kleine groep mannen met een hoge seksuele status. Onderzoek door tijdschrift Viva staaft dit: 40% van de ondervraagde single vrouwen heeft slechts eens per jaar seks.[2] Ze beoordelen hun seksleven als matig maar geven tegelijk aan single te zijn omdat ze “wachten op de ware”. Het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu voorspelt dat het aantal eenpersoonshuishoudens in 2040 43% zal zijn.

In het Westen ontstaat zo de situatie dat steeds minder mannen seksueel toegang hebben tot het leeuwendeel van de vrouwen. “Wie alle getallen bij elkaar optelt, ziet de laatste jaren steeds dat ongeveer 80.000 vrouwen een man zoeken en 100.000 tot 150.000 mannen een vrouw.”[3] Een groeiend aantal mannen is buitengesloten van het liefdesspel, of bevindt zich op de rand van het buitengesloten zijn. Het vereist, om op geregelde tijdstippen seks te hebben, steeds meer extreme, welhaast heroïsche inspanningen. Deze situatie is fantastisch voor de minderheid van mannen aan de top van de seksuele marktwaarde, maar dat is een niveau dat weinig mannen zullen bereiken.

Man voorbijstreven en overbodig maken in plaats van lief te hebben: is dat een nieuw vrouwelijk verlangen?

Het is interessant de visie van Nikola Tesla op dit punt te betrekken, de beroemde Servisch-Amerikaanse elektrotechnicus. Tesla stelde in de jaren dertig vast hoe vrouwen veranderden doordat goedkope elektrische energie en fossiele brandstoffen hun levens vergemakkelijkten: “In de plaats van de vrouw met charmant soft stemgeluid die ik aanbid, komt nu de vrouw die denkt dat ze in het leven succesvol zal zijn door zich zo veel mogelijk als man te gedragen. Qua kleding, manier van spreken, handelen, sport, en allerlei prestaties.”[4] Als de begeleidende culturele structuren wegvallen, stelt Tesla, dan zullen de egoïstische kanten van de vrouw bovenkomen. Haar liefhebbende kanten zullen juist bovenkomen in een samenleving die er op is afgestemd dat de vrouwen kinderen opvoeden en de oude en zwakke leden van de maatschappij verzorgen. Vrouwen leveren dan het emotionele kapitaal van de samenleving, terwijl mannen het fysieke kapitaal leveren. De groeiende neiging van vrouwen om de masculiniteit te overschaduwen zag Tesla als teken van een beschaving op zijn retour. Bijna alle vindingen van mannen die de beschaving ten gunste kwamen, van gedichten tot machines, vloeiden voort uit hun liefde en toewijding aan vrouwen. 

Dit oude vuur dat de man inspireerde, de mogelijkheid iets te presteren waarmee hij de aandacht en eerbied van een vrouw kon winnen, dooft uit. Vrouwen vandaag fantaseren daar nog wel over, maar het is niet meer waar ze praktisch voor gaan. Het lijkt niet waarschijnlijk dat de West-Europese vrouw vandaag nog tegen mannen op zou kijken. Haar internetprofiel staat vol foto’s van scuba-duiken op de Galapagoseilanden – alles om te laten zien hoe dynamisch haar leven is. Onder het kopje: “Waar kun je niet zonder?” staat niet “mijn man” of “mijn kinderen”, maar: “mijn mobiele telefoon.” Wat is de boodschap? “Ik heb genoeg aan mezelf. Ik heb anderen niet nodig om het leuk te hebben – anderen hebben mij nodig.” Haar ambities reiken hierbij vaak verder dan haar natuurlijke vermogens om deze wensen tot vervulling te brengen.

Hoe lang kunnen we teruglopende geboorten compenseren door toelating van niet-westerse migranten?

Dat vrouwen deze vorm van zeer radicale autonomie genieten kan alleen zolang we een overschot aan welvaart en technologie hebben, zolang we de teruglopende geboortes kunnen compenseren en zo lang mannen bereid zijn hiervoor te werken. Wat de teruglopende geboorten betreft is de geboorteratio van de Duitse vrouw zelfs 1,3 terwijl een aanwas van 2,1 noodzakelijk is om op hetzelfde peil te blijven. Uit onderzoek blijkt verder dat autochtone Westerlingen en Westerse immigranten minder kinderen krijgen dan niet-Westerse inwoners.[5] Kortom, het is geen duurzame basis voor een beschaving, vooral ook omdat mannen minder bereid zullen zijn tot het betalen van belastingen, het opstarten van bedrijfjes, het uitoefenen van gevaarlijk werk als soldaat, brandweerman of politieagent. Ook zullen mannen niet meer bereid zijn tot werk waarmee een lage seksuele marktwaarde gepaard gaat, zoals loodgieter, bouwvakker, schoonmaker of werker op een boortoren. Thijs Peters ontdekte dat 87 procent van de vrouwen een man wil die op zijn minst even hoog is opgeleid als zij.[6]

Zonder toegang tot het vrouwenlichaam – zonder de belofte op liefde, warmte en seks ontneem je mannen de motivatie om in de samenleving te investeren. Ze worden óf depressieve drop-outs, of cynische players die vrouwen voor de lol bespelen. Deens filosoof Søren Kierkegaard schreef in Dagboek van een verleider (1843) al dat seks voor zo’n man niet meer in relatie staat tot een productief doel binnen de samenleving, maar puur dient als esthetische beleving. Daarin voert Johannes zijn geliefde Cordelia naar “de toppen van de hartstocht”, maar als ze daar eenmaal aankomt vindt hij het welletjes en stoot hij haar af. Dit soort mannen leeft ver weg van de samenleving en voelt zich niet verbonden met enige gemeenschap. Ze zullen de gemeenschap dan ook zeker niet beschermen en zo nu en dan duikt een gefrustreerde verschoppeling als Elliot Rodger op die wraak neemt.

* Sid Lukkassen is drs. in zowel geschiedenis als filosofie, wordt in september geïnstalleerd als VVD-raadslid in Duiven en is bezig met een proefschrift in de politieke filosofie aan de Radboud Universiteit Nijmegen. Ter voorbereiding van zijn proefschrift draaide hij mee in de Tweede Kamer en het Europees Parlement. Van zijn hand verschijnt dit jaar onder de titel Avondland en identiteit een boek, waarin hij nader zal ingaan op de verschuivende machtsbalans tussen mannelijke en vrouwelijke eigenschappen binnen de westerse beschaving.