Verlangen naar het Ene in het vele. Gedichten bij het artikel Filosofie en poëzie van Rizzuto en bij het artikel over verenigende veldtheorieën
Civis Mundi Digitaal #27
door Piet Ransijn
Verlangen naar het Ene in het vele
Gedichten bij het artikel Filosofie en poëzie van Rizzuto
en bij het artikel over verenigende veldtheorieën
Door Piet Ransijn
Rizzuto noemt onder meer de volgende thema’s, die ook vaak voorkomen in mijn filosofische gedichten, ongeveer in deze volgorde:
- verwondering, verbazing en verbijstering, voortdurend vragen
- verlangen naar waarheid voorbij de wereld van het worden, transcendentie, genade
- heimwee naar eenheid en vereniging in de veelheid, en het verloren paradijs
- stilte, luisterend denken en een meditatieve, contemplatieve houding
- de betrekkelijkheid van rationaliteit; de intuïtieve, verbindende poëtische rede
- beperkingen van wetenschap en filosofisch denken
- religie en mystiek, het heilige, het goddelijke en het zelfbewustzijn
- leegte, de woestijn of de afgrond van het niets, nihilisme, kwetsbaarheid, onzekerheid
- licht en duisternis, het positieve lichtende niets, volle leegte, versmelten van tegenstellingen
Over deze veelvoorkomende thema’s verschenen gedichten van mij in Civis Mundi nr 23/24, 25 en 26.
De beperktheid van het rationele wetenschappelijke denken en de aanvulling met filosofie, religie en poëzie, zoals ook Rizzuto bepleit, is een basisthema in mijn artikelen en gedichten. Onderstaande selectie betreft genoemde thema’s, die niet nader worden toegelicht. De gedichten spreken voor zich.
Inhoud
Over verwondering
Kinderogen
Over eenheidsverlangen en heimwee
Terug naar de verloren eenheid
Over stilte en luisteren, vragen en genade
Met stomheid geslagen
Stil zijn en luisteren
Vragen, zwijgen en pogen te beschrijven
Vraag niet waarheen
Over het Ene en het vele
Afgescheiden en verbonden met het Al
Problemen en het Ene
Onderscheid en eenheid
Reiken naar oneindigheid
Waar het Ene is te vinden
Bewustzijn en materie
Over intellect en intuïtie
Intuïtie als vorm van waarnemen
Ego en intellect
Over het goddelijke
Op zoek naar goden en godinnen
Een niet te vatten weten
Heilig vuur
Door goddelijke ogen
In hoger hand
Over leegte en licht in duisternis
Lichtstraal langs een donkere wolk
Morgenlicht
De bodem van het ravijn
Bloemen in de afgrond
Licht in de leegte
Inzicht in de duisternis
Kinderogen
Mooier nog dan goud of diamant
mooier dan de zomerzon
die ondergaat aan het strand
mooier dan de mooiste bron
Wat ik het allermooiste vind
dat zijn de ogen van een kind
Alsof de hemel op een kiertje staat
de grotemensenwereld hen voorbijgaat
Hun blik vol grenzeloos vertrouwen
doet ons onweerstaanbaar van ze houden
Weerspiegelen die kleine kinderogen niet
wat je nergens meer zo zuiver ziet?
Het onuitsprekelijk geluk van kleine dingen
bootjes in het water, vogeltjes die zingen
Hun ogen stralen vol verwondering
naar ieder wonderlijk dier en ding
In hun blik spreekt veel vertedering
voor ieder dierbaar dier en ding
Als ik kijk door kinderogen
vervult mij een soort mededogen
voor het gedoe van grote mensen
hun hoog gegrepen opgefokte wensen
Wat ik het allermooiste vind
dat is de eenvoud van een kind
Lelystad 1988 Onderwijstijdschrift Educare
Terug naar de verloren eenheid
Als kind kon ik wonen
in een land zonder grenzen
onbekend bij andere mensen
Eindeloos kon ik er dromen
Ik wilde er altijd blijven wonen
Maar op een of ander onbewaakt
moment ben ik eruit geraakt
heb zogezegd mijn Zelf verzaakt
Misschien is het langzaam gegaan
Hoe dan ook: ik kwam eruit vandaan
en werd gevangen in de waan
van een eindig begrensd bestaan
Met eindeloos heimwee heb ik terugverlangd
God op mijn knieën geprezen en gedankt
voor iedere glimp van het verloren licht
en ieder vaag en mistig vergezicht
van het vergeten land uit mijn kindertijd
Uiteindelijk kwam de verloren eenheid
terug in een gelukzalige sereniteit
die ik in wezen nooit bent kwijt geraakt
Heb me alleen maar druk gemaakt
Eigenlijk om niets voor niets
Want eenheid is niet iets
en toch iets dat er altijd is
Hoe kan het dan dat ik het mis?
2002 09 07 Bij keuzemodule over sensitieve (hoog gevoelige) kinderen
Met stomheid geslagen 2002 0818
Als je het ik werkelijk loslaat
met al zijn willen en streven
en het bestaan zijn gang gaat
overstelpt je het leven
in onuitsprekelijke pracht
Met stomheid geslagen
door genade gedragen
beweegt het leven zich zacht
in een overstelpende pracht
vervuld van licht en vrede
in het Eeuwige Heden
Open plek in een donker bos
Stil zijn en luisteren
’Toen schrok ik wakker in een donker bos
Ik was verdwaald in het midden van mijn leven
Dat wat ik vasthield liet mij zomaar los’*
Verdwalen wij niet in een woud
van werk en woorden?
Is het geen tijd om te vertoeven
op een open plek in het bos
en daar stil te zijn?
Te luisteren naar het ruisen
van de stilte in de diepte van de ziel
Luisteren naar de stilte
achter de gedachten
en de goddelijke stem horen
* Dante, begin Divina Commedia
Vragen en zwijgen
en pogen te beschrijven 2014 09 07
Is al dit schrijven
niet een pogen
tot een antwoord
op de vraag: waarheen?
Dat er niet in slaagt
om naar vermogen
te beschrijven
waar het heen gaat
Kun je dan niet beter zwijgen
dan vergeefs te blijven schrijven
zonder overtuigend antwoord
op de vraag waarvoor?
En het hoofd te laten neigen
als de ogen zijn gesloten
en in iets of iemand geloven
waar geen woorden kunnen reiken
En dan zachtjes laten rijpen
wat in liefde wordt gehoord
en dat pogen te beschrijven
in een overbodig woord
*Nietzsche, nihilisme: Er is geen antwoord op de vraag waarheen?
Monnik in scriptorium
Vraag niet waarom
Ieder mens
heeft zijn verhaal
zijn diepste tragiek
en grootste vreugde
gedreven de door liefde
voor het leven die het draagt
door een eindeloos niets
dat alles in zich draagt
van het ontstaan
tot het vergaan
Vraag niet waarheen
Want ieder doel is ijdel
Vraag niet waarom
Iedere reden is futiel
Vraag niet meer
Denk niet meer
Wees stil en weet
en wees de liefde
die het Al vervult
ieder mens omhult
onmerkbaar zacht
met ongekende kracht
het leven doet bewegen
als de liefde voor het leven
die de zon en sterren doet bewegen*
* Dante, Divina Commedia, slotzin
Afgescheiden en verbonden met het Al 2013 11 09
Wij mensen met ons loos gebral
zijn afgescheiden van het Al
Bron van ons probleembestaan
is dat wij zijn weggegaan
uit het ‘paradijs’ vandaan:* *Zie Genesis 1 en E. Fromm,
De gezonde samenleving
Uit ons oorspronkelijke één zijn
in ego-loos en eindeloos bewustzijn* *Zie o.m. Pim van Lommel
Dat in ons wezen nog aanwezig is Eindeloos bewustzijn
en de oorzaak is van ons gemis en andere bronnen
Het ego heeft de overhand
gebruikt eenzijdig ons verstand
Het scheidend intellect
vergroot de scheiding en het gebrek
Voor intuïtie is bij ons te weinig plek
Voeling met de eenheid
zijn wij als verknipte mensen kwijt
Scheiden is de bron van lijden
Maar er komen andere tijden
als wij ons weer verbinden
Niet meer leven als de blinden
maar bewust als zienden
die de eenheid ziende
verbonden met het Al
stoppen met zinloos gebral
Ego’s zullen dienstbaar zijn
in ego-loos en eindeloos bewustzijn
waarop wij het zicht verloren zijn
Het ego is daarvoor te klein
In ego-loos en eindeloos bewustzijn
waar eenheid in het bewustzijn is
is geen schaduw van gemis
maar één zijn en verbonden zijn
Het intellect draait in cirkels rond
Problemen en het Ene 2014 08 18
Ontstonden ooit problemen
toen het afzonderlijk bestaan
zich scheidde van het Ene
uit een integraal verband vandaan?
Dingen kwamen op zichzelf te staan
uit een groot geheel vandaan
en toch nog vaag verbonden
met bron waar zij ontstonden
Uit een voorbewuste harmonie
volgde een proces van individuatie
een op zichzelf betrokken zijn
uit een ongedeeld bewustzijn
****
Zijn problemen in het bestaan
door gebrek aan iets ontstaan?
Gebrek aan liefde of aan inzicht
Bij duisternis ontbreekt er licht
Omdat er in de duisternis
gebrek aan inzicht is
Wij lijken ziende blind
als licht ons niet verbindt
Kijken ziende in de duisternis
Zien niet dat er eenheid is
We zien een donker leven
door vormloos niets omgeven
Een gat waar leven in verdwijnt
waar geen licht van binnen schijnt
Aan de andere kant een lichtbron
waar het manifest bestaan begon
En steeds opnieuw begint
Bestemming en vervulling vindt
als het licht in het donker schijnt
en duisternis daardoor verdwijnt
De wereld van de intellectuelen
verhult het Ene in het vele
De wereld van de wijzen
onthult het Ene in het vele
Subtiel onderscheid in een onderliggende eenheid
Onderscheid en eenheid 2014 08 27
Zij die menen
het te weten* *Bijv. theologen en wetenschappers
zijn verdreven
uit de Hof van Eden
De vrucht van onderscheid
hebben wij gegeten
Wij zijn daardoor de eenheid
met de ongedeelde heelheid kwijt
Hoe kunnen wij het Ene
waarop ieder wezen
in de grond is aangewezen
weer verbinden met het vele?
Hebben zij die weten
niet een taak gekregen
het oorspronkelijke Ene
weer te doen herleven?
Of worden wij verleid
door het onderscheid?
Wij willen het andere domineren
in plaats van het te eren
als omhulling van de veelheid
als de woning van de godheid
die aan ieder energetisch wezen
een verbinding heeft gegeven
verbinding met het inwonende Ene
dat de bron is van het leven
Het Ene dat bij hen die menen
het te weten lijkt verdwenen
Als de ogen van de ziel
weer open zullen gaan
de bron van het bestaan
weer wordt gezien
dan zullen ook wij blinden
onze weg weer vinden
die naar eenheid leidt
vrij van leed en strijd
Verbinding integreert
als zij niet wordt afgeweerd
Maar gescheidenheid
leidt tot leed en strijd
De weg van inzicht
werkt als een licht
Het verbindende Ene
schijnt door het vele
Als het inzicht in het Ene
nog niet is verdwenen
is er hoop op betere tijden
op een einde van het lijden* *Volgens Boeddha is dat nirvana
Inzicht als het licht vanuit het Ene
Angi light, Angelica Mihaela Moga
Reiken naar oneindigheid* 2014 04 19
De ellende begon
toen het ik zich scheidde
van zijn grond en bron
toen begon het lijden
Het ik kan in zijn eindigheid
het eindeloze niet omringen
en reikend naar oneindigheid
het dichterlijk bezingen
Of zich vragend ernaar neigen
in bescheiden zwijgen
*Titel van de dissertatie van Jan Weima over religieuze ervaringen
Waar het Ene is te vinden 2014 07 18
Als het Ene eenmaal is aanschouwd
voelt het Ene meer vertrouwd
worden wij ons weer bewust
dat het vele in het ene rust
Als wij van het Ene zijn gescheiden
is er in ons pijn, verdriet en lijden
Waarom blijven wij niet in het Ene?
Waarom lijkt het steeds verdwenen?
Wij maken ons druk en denken teveel
Leven niet vanuit het geheel
Niet vanzelf, niet meer spontaan
Leiden een dwangmatig bestaan
************
Diep in ons is het Ene te vinden
We kunnen ons ermee verbinden
Door eenvoudig stil te zijn
Stil bewust te zijn
Van het Ene
dat diep van binnen
‘in den beginne’
in ons heeft geschenen
In ieder die wij beminnen
is het Ene te vinden:
in de liefde van binnen
voor de beminde
***********
Een goddelijk bewustzijn
straalt door al het zijn
ongerept en puur
in de levende natuur
Die het zuiverste zijn uiting vindt
in de ogen van een kind
de liefde tussen man en vrouw
waarin God als kind verschijnen zou
Ieder kind heeft God zijn ziel gegeven
en een belofte voor nieuw leven
maar in de dagelijkse praktijk
geeft het hiervan lang niet altijd blijk
Voorbij materie reiken
Bewustzijn en materie 2014 08 18
Ik stel belang in het bewustzijn
maar wil geen zwever zijn
Ik reik voorbij het materiële
Op zoek naar het Ene in het vele
wil ik de dierbare aarde
voorlopig niet verlaten
Ik zoek ook in het materiële
de onthulling van het mysterie
van bewustzijn in de materie
Hoe het Ene kan zijn in het vele
Het materiële voert de boventoon
Het ideële is een onderstroom
Intuïtie als vorm van waarnemen 2014 09 08
Het leven vraagt om nieuwe standaards
Een mens is aards en bovenaards
Hij streeft naar integrale waarden
Het goede, het schone en het ware
Hij wil het hemelse op aarde
Wat hij niet kan verklaren
wil hij toch verklaarbaar maken
stelt zich telkens nieuwe taken
Verstand en onverstand
Hadden lang de overhand
gekluisterd aan de zinnen
Men vergat de weg naar binnen
Wat waar is kan ook mooi zijn
In een integraal bewustzijn
Waarheid laat zich schouwen
in een religieus vertrouwen
Dat moeilijk is uit te leggen
of in woorden is te zeggen
De eenheid van het zijn
onthult zich in het bewustzijn
De waarneming is direct1
en strekt voorbij het intellect
Het waarnemen zit binnen
en gaat voorbij de zinnen
Die informatie overdragen
naar meer verfijnde lagen
van een integraal bewustzijn
Ze omringen wie wij zijn
Ons bewustzijn wordt omringt
door informatie die er binnendringt
in informatie- en bewustzijnslagen
Lagen die dan aandacht vragen
Die naar buiten wordt gericht
Als een soort van innerlijk licht
dat van binnen naar buiten schijnt
en in de onmetelijke ruimte verdwijnt
Dit licht komt van binnen
van ver voorbij de zinnen
Het licht van het bewustzijn
Waarin wij leven bewegen en zijn2
1 Jung onderscheidt in zijn analytische psychologie in Psychologische typen, hfst 10, waarnemende en oordelende functies. Zintuiglijke gewaarwording en intuïtie nemen direct waar, zonder oordeel, dat komt van het intellect en het gevoel. Het intellect oordeelt in termen van juist en onjuist etc.. Het gevoel oordeelt in termen van prettig of onprettig, fijn of niet fijn. Intuïtie en schouwen zijn vormen van direct innerlijk waarnemen en registreren wat zich van binnen aandient. Eigenlijk vinden waarnemingen plaats in het bewustzijn terwijl ze er ook in binnendringen a h w in een andere laag.
2 Handelingen van de apostelen 17,28
Ego en intellect 2014 08 23
De oude weg van het verstand
dat zich gedraagt als dominant
loopt langzaam zeker dood
Repercussies zijn te groot
Leidt tot splijting, isolatie
ten koste van de integratie
en het geïntegreerde leven
Uit het paradijs verdreven
door het scheidende verstand
met het ego hand in hand
is de verbinding met het Ene
in oorspronkelijke zin verdwenen
De individualistische verleiding
leidde tot ingrijpende scheiding
van de eenheid van bewustzijn
met een alomvattend kosmisch zijn
dat de wereld intrinsiek verbindt
waarin het bestaan vervulling vindt
Inclusieve intuïtieve kwaliteiten
kunnen weer tot integratie leiden
In de consumptiemaatschappij
werden wij niet werkelijk vrij
De fase van de individuatie
leidde niet tot integratie
en geïntegreerd bewustzijn
afgestemd op al het zijn
niet in strijd en lijden
van elkaar gescheiden
Op zoek naar goden en godinnen 2014 08 18
Op zoek naar hogere waarden en normen
willen mensen de hemel bestormen
op zoek naar goden en godinnen
die wij vinden diep van binnen
in een onbekend verhuld gebied
Of vinden wij ze daar ook niet?
Zijn het slechts gedachten?
Of verborgen krachten
energetische potenties
in andere dimensies?
Een niet te vatten weten 2014 03 24
Wie of wat God ook mag zijn* *Deus absconditus: de verborgen god
een niet te vatten alomvattend zijn
dat mij en iedereen en het Al omhult* *Vgl. de kosmische religie bij Einstein
en als wij open staan ons hart vervult
Hij is voor mij geen mensachtig* persoon *antropomorf
De onuitsprekelijke naam ‘Ik ben die ik ben’* *dat zou de betekenis zijn van Jhwh
geeft misschien een hint hoe ik hem ken
Een niet te vatten Zijn: hij is gewoon
Antropomorf godsbeeld, licht gezicht en uitgestoken hand
Ons verstand is veel te klein
om God te kunnen vatten in zijn Zijn
Maar toch is er een band
niet te vatten voor het verstand
In een wereld van agnosten en atheïsten
die ieder geloof met stelligheid betwisten
behalve het geloof in wetenschap
geef ik mij zorgvuldig rekenschap
van een weten dat voorbij gaat
aan beperking van de wetenschap
maar door een breder weten wordt omvat
dat ook ruimte voor het ongeziene laat
Zoals onder meer de grote wijsgeer Kant* *O.m. in diens Kritik der reinen Vernunft
oog had voor de grenzen van het verstand
Wat wij niet kennen mogen wij geloven
of schouwen geïnspireerd van boven
Een symbolische voorstelling van het alziend oog van God.
Niet in alle religies is overeenstemming over hoe de godheid
kan worden afgebeeld en of deze wel afgebeeld mag worden.
Wij denken tegenwoordig wetenschappelijk
maar wetenschappers hebben niet altijd gelijk
met hun reductionistische materialistische kijk
waarvan ik op grond van oude wijsheid afwijk
Moge God, wie of wat hij ook mag zijn
zijn zegen aan dit kwetsbaar leven geven
vanuit zijn niet te vatten alomvattend zijn
opdat wij nog iets kunnen geven
Geïntegreerde kunst en wetenschap creëren
om god en mens te eren en te leren
om een meer volledig levend mens te zijn
in het niet te vatten alomvattend zijn
Heilig vuur 2014 08 31
Vaak leek er in dit leven rust noch duur
Gedreven door een vonk van heilig vuur
Toch werd de ziel zich ook bewust
Bij tijd en wijlen in een diepe rust
Dan komt de ziel naar buiten
Bevlogen om zich ook te uiten
Omdat hij ooit begrepen heeft
dat hij deelt in al wat leeft
Er is een veld dat ons omgeeft
Dat ons geest en leven geeft
Gedreven door een heilig vuur
Zolang dit frêle leven duurt
Door goddelijke ogen 2013 07 05
Hoe zou het zijn om te kijken
door goddelijke ogen
vervuld van mededogen?
Als mensen goden lijken
en wij alles laten zijn
Een onmetelijk Zijn
komt in ons zicht
en alles wordt licht
Als alles een glans krijgt
Een liefdevolle gloed
die binnenin verwarmt
Zich naar ons neigt
in tederheid omarmt
in liefde ons behoedt
en alles is weer goed
Als wij met liefde van binnen
weer voeling leren krijgen
weer leren beminnen
Zonder strijd en onderscheid
ons zachtjes laten neigen
en alles weer opnieuw begint
in tijdeloze tederheid
vanuit ons wezen wordt bemind
In hoger hand 2014 08 07
Geef geen krachten
meer aan spookgedachten
Heb geen fiducie
meer in een illusie
Wees bewust
van innerlijke rust
De blik gericht
op innerlijk licht
In de hand van God
berust ons menselijk lot
Alles zal ten goede komen
Beter dan wij konden dromen
Liefde vult ons leven
Zal vertrouwen geven
Vraag god als moeder
om ons te behoeden
Lichtstraal langs een donkere wolk 2014 08 30
Een donkere wolk aan het firmament
De oorzaak van de wolk is onbekend
Hij drukt zwaar en donker op de aarde
Voor de wolk is weinig meer van waarde
De zon is buiten het zicht verdwenen
Heeft voor de wolk er was geschenen
Een gouden straal weerkaatst nog op de aarde
en toont een glimp van een vergane waarde
De schaduw van de wolk omfloerst een mistig land
waarin het lichte leven langzaamaan verzandt
Een regendruppel glinstert in een glimp
op het blauwe bloemblad van een hyacint
Een sprankje licht komt weer in zicht
van het ‘licht dat ieder mens verlicht’*
Morgenlicht 2014 09 20
Het prille morgenlicht
schijnt zacht op ons gezicht
Een zachte warme gloed
geeft licht in ons gemoed
Ook de wereld komt in het licht
Het verborgene komt in zicht
Subtiele lagen van het zijn
openen zich voor ons bewustzijn
De zon gaat ook van binnen schijnen
waardoor de schaduwen verdwijnen
voorbij gedachten schijnt een licht
Het licht dat ieder mens verlicht’
*Johannes Proloog 1,9
De bodem van het ravijn 2008 08 05/06
Door diepe ravijnen heen gegaan
dichtbij de grens van het bestaan
Door menige hachelijke nauwe pas
begroeid met doornig struikgewas
Op de bodem van het ravijn
getroffen door een diepe pijn
M’n keel leek ingesnoerd
alsof ik werd gevloerd
Alsof ik levend ben gestorven
In vrede en in liefde ben geborgen
Een ingebeelde last viel van mij af
Alsof iemand mij genade gaf
En zei: verblijf in je hart
in vreugde en smart
Leer je over te geven
aan je hart en aan het leven
Afgrond met bloemen 2014 09 03
Al dit geschrijf
een eenzaam tijdverdrijf
Langgerekte kreten
bewegen door de leegte
Een vorm van creatie
een creatieve prestatie
vult de leegte met zin
tegen de verdrukking in
In de afgrond groeien
de mooiste bloemen
die niemand ziet
Men komt er niet
Men kan er niet komen
Geen woord vernomen
Het dal ligt verlaten
Een pad vol hiaten
Hoe kunnen bloemen
in leegte bloeien?
De zon en de regen
houdt niemand tegen
Overal in het zicht
schijnt helder een licht
in de gapende grond
waar de schepping ontstond
Aan de rand van de afgrond
waar niemand ooit komt
spreekt en beweegt
een scheppende leegte
Waar mensen niet storen
Waar niemand kan horen
Hoe stilte zwijgend spreekt
en in woorden beweegt
In beelden en licht
in eindeloos zicht
in de gapende leegte
waar het bestaan in beweegt
die een hachelijk leven
diepere zin kan geven
Licht in de leegte 2014 08 19
Alsof we door een leegte bewegen
Op zoek naar zin in het leven
proberen we de leegte op te vullen
of in woorden te verhullen
De leegte waarin velen vielen
zit ons altijd op de hielen
niet ver van ons vandaan
waarheen wij ook gaan
We leven in een eindeloos heelal
Het middelpunt is overal
Het eind is niet in zicht
In den beginne was er licht
Als het licht van het bewustzijn
op alle plaatsten weer kan zijn
vult de wereld zich met zin
zoals in het mythische begin
Inzicht in de duisternis 2014 08 21
Als ik inactief zou zijn en zweeg
dan bleef de leegte leeg
Daarom wil ik schrijven
Om de leegte te verdrijven
De wereld lijkt een chaos
Het lijkt of alle dingen los
van elkaar door de lege
ruimte heen bewegen
Ons verbindende verstand
legt een zinvol verband
en geeft zo een betekenis
aan een lege duisternis
Bij een dieper inzicht
lost de leegte op in licht
Onderliggende verwevenheid
in het licht van onderlinge eenheid
Het oorspronkelijke Ene
dat de hele leegte vult
was niet geheel verdwenen
maar in schaduwen gehuld
Schaduwen