Witwasserij in het groot

Civis Mundi Digitaal #30

door Michel van Hulten

Kleine corruptie

Het is inderdaad ‘klein bier’ dat de heren Van Rey en Hooijmaijers tappen: stelen van ons allen door hun corrupt handelen. Dat geldt ook voor de kleine ‘knoeierijen’ die de fractievoorzitter van de Maastrichtse Volkspartij opbiechtte tijdens de Buitenhof-TV-uitzending van 8 maart, die hij overigens goed praatte met een beroep op ‘werkgelegenheid’. Ook zo iemand ‘van het zand’ als ik de tweedeling mag volgen die Erwin van de Pol aanbrengt in zijn artikel dat hierna gepubliceerd wordt onder de titel ‘Corruptie en Macht. De praktijk in vijf aspecten’. Van de Pol eindigt in zijn bijdrage ook met het aspect ‘goed’. Beluister de inhoud van radio-interviews met burgers van Roermond waarin minimaal een ondertoon doorklinkt van ‘Roermond heeft de afgelopen jaren een opmerkelijke metamorfose ondergaan, dankzij de weldaden van Jos van Rey.’ En omdat zijn daden zo weldadig waren, onttrekken ze zich ineens aan normale rechtsbeginselen? Waren en zijn ze wel ‘weldadig’?

Als ik zulke gesprekken hoor vraag ik me altijd weer af hoe degenen die deze ‘goedheid’ zo weten te benadrukken, oordelen over de ‘grote corruptie’? Wat in het klein wel mag, vinden ze dat ook nog goed als het om tientallen of honderden miljoenen gaat? Waarom niet?

Grote corruptie en partijfinanciering

De VVD lijkt nu voluit te gaan in de strijd tegen corruptie in eigen gelederen. Dat is goed. Maar pakt de VVD nu ook het ‘grote werk’ aan buiten de eigen gelederen? De criminele grote ondernemers, de hoge ambtenaren, en de beslissende politici die ‘de markt’ niet schuwen? Laten de andere partijen deze taak graag over aan de VVD? Laat die de brandlucht van omkoperij maar dragen? Waarom zijn niet alle partijen fervente corruptie-jagers? Zijn de partijkassen te afhankelijk van private financiers?  Als je bijdraagt, doe je dat dan omdat je denkt er voordeliger uit te springen? Is er vrees dat als een partij echt voluit tegen corruptie ingaat, dit desastreuse gevolgen heeft voor de partijkas, die de herverkiezing weer moet financieren? Partijfinanciering is al enigszins gekluisterd aan de inkomstenkant, aan de uitgavenkant is er nog steeds geen limiet. Bepaal dat een verkiezingscampagne niet meer mag kosten dan een half miljoen euro per partij. Dan komen we weer een stap dichter bij het zo geprezen ‘level playing field’ en worden partijen onafhankelijker van de grote bijdragen die nu nodig zijn om de hoge kosten van dure campagnes te kunnen financieren. Lenen aan politieke partijen moet helemaal verboden worden.

Boeven in paleizen

De Britse tak van de internationale corruptiebestrijdingsorganisatie Transparency International UK (TIUK), laat in een opvallend rapport zien waar de huizen staan die eigendom zijn van boeven-bezitters. Het rapport op internet levert er een interactieve kaart (‘follow the money’) bij die de spreiding toont per Londense wijk, zie www.ukunmaskthecorrupt.org. Dan zie je ook dat die huizen niet in de armste buurten staan. Dat zijn ook vast geen goedkope stulpjes!

In totaal wordt van 36.342 Londense eigendommen (onroerend goed) aangegeven dat die in handen zijn van ‘verborgen’ bedrijven die geregistreerd staan in belastingparadijzen. TIUK concludeert uit dit onderzoek dat er toenemend bewijs is dat de Britse onroerend goed-markt een ‘veilige haven’ is geworden voor corrupt kapitaal dat elders gestolen is. ‘Een ontwikkeling die mogelijk is door Britse wetgeving die anoniem bezit toelaat’. (Denk dan ook aan de ‘Brievenbus-firma’s’ in Amsterdam!).

Een enkel gegeven uit dit onderzoek raakt rechtstreeks de medeplichtigheid van Britse staatsburgers. Tussen oktober 2013 en september 2014 registreerden Britse onroerend goed-makelaars slechts 0,05 procent van alle ‘verdachte financiële transacties’ die werden aangemeld, en dit tegen een achtergrond van het feit dat 48 procent van alle onroerend goed-transacties eigendomstransacties waren die justitieel onderzocht werden.

Ook de Randstad?

Wordt het geen tijd dat wij tenminste wat ongerust worden nu blijkt dat de onroerend goed-prijzen in de Randstad wel stevig stijgen, terwijl die in de rest van het land stabiel zijn of nog steeds zakken? Wordt beschikbaar crimineel geld alleen in Londen ‘wit gewassen’ door aankopen van onroerend goed? Als je op wereldschaal zoekt naar investeringsmogelijkheden om je geld wit te wassen, dan liggen Londen en de Randstad vlak bij elkaar. Welke rol spelen daarbij onze bankiers die het geld doorsluizen, de makelaars die kopers en verkopers bijstaan, en de dienstverleners als notarissen die dat alles registreren? Is dat de werkgelegenheid die wij willen?

Welke Officier van Justitie neemt het initiatief uit te gaan zoeken wie momenteel in de Randstad huizen koopt (en dan vooral in het duurdere segment) en van welke bron het geld komt om die huizen te betalen?

Michel van Hulten, www.corruptie.org

Zie ook het rapport ‘Corruption on your doorstep: how corrupt capital is used to buy property in the UK’.