Van afvinken naar aanspreekbaarheid

Civis Mundi Digitaal #34

Over deugdelijke governance in de semipublieke sector
Prof.dr.ir. R. Goodijk, oratie VU 12 nov. 2015
http://www.vu.nl/nl/nieuws-agenda/agenda/2015/okt-dec/12nov_profdrir-r-goodijk.asp
http://dare.ubvu.vu.nl/handle/1871/53637

In diverse woningcorporaties, zorg- en onderwijsinstellingen en organisaties in andere sectoren van het semipublieke domein, zijn bestuur en intern toezicht de afgelopen jaren tekort geschoten. Denk aan Vestia, Meavita, Amarantis of, kort geleden, ROC Leiden. De misstanden zijn uitvoerig beschreven, de verontwaardiging was groot. Rienk Goodijk noemt in zijn oratie enkele factoren die de kern aangeven van de noodzakelijke vernieuwingen in de governance.

Inmiddels heeft onderzoek ons redelijk veel inzicht gegeven in de oorzaken. Het gaat om zowel systeemfouten als gedrag en moreel besef. Daarbij is een nuancering van wat er misging op z’n plaats. Ook kunnen we leren van de eerdere ontwikkelingen in het private domein, zoals bijvoorbeeld bij Ahold en later Imtech.

We hebben, zo is gebleken, behoefte aan nieuwe concepten, een meer toekomstbestendige governance.

Goodijk verwijst naar enkele factoren die de kern aangeven van de noodzakelijke vernieuwingen in de governance, zoals:

• Duidelijkheid over het waartoe: de bedoeling van de organisatie, de taak van het intern toezicht en dergelijke;
• Een grotere gerichtheid op waardecreatie en langeretermijnwaarden;
• Ingrediënten van een meer evenwichtig ondernemingsbestuur;
• Het belang van het inhoudelijk debat tussen bestuur en intern toezicht;
• Het mobiliseren en regisseren van de betrokkenheid van relevante stakeholders; en het benutten van nieuwe, eigentijdse verbindingen daarbij;
• Meer zichtbaarheid en aanspreekbaarheid, ook van het intern toezicht;
• De invulling van het verantwoordingsvacuüm.

Betere practices lijken zich vooral te ontwikkelen als gekozen wordt voor een meer inhoudelijke betrokkenheid van het toezicht bij het bestuur en de interne besturing van de organisaties.

Zijn leerstoel, Governance in het (semi)publieke domein, zal zich vooral richten op onderzoek en conceptontwikkeling inzake de verhouding tussen bestuur en intern toezicht, zogenoemd strategisch partnerschap tussen bestuur en toezicht; en de condities waaraan moet worden voldaan om dat gestalte te geven.

*****