Gevaarlijk politiek spel in Frankrijk met de Franse nationaliteit en een grondwetswijziging als inzet

Civis Mundi Digitaal #35

door Jan de Boer

Grondwetswijziging over Franse nationaliteit

De werkloosheid in Frankrijk blijft hoog en President Hollande die formeel zijn lot - de presidentsverkiezingen in 2017 - aan een daling van de werkloosheid heeft verbonden probeert op

alle manieren weer in de kiezersgunst te komen, nu 76 procent van de Franse kiezers hem beslist niet weer als president wil hebben. De aanslagen vorig jaar in Parijs en de overmediatisering van ook andere kleinere aanslagen van vaak toch psychisch gestoorden die toch een algemene sfeer van angst en onzekerheid hebben gecreëerd, geven hem de gelegenheid zich nu te manifesteren als

 " oorlogspresident " . Gesteund door de publieke opinie kondigde hij in november de

 " noodtoestand " af en zei daarbij dat hij via een grondwetswijziging deze noodtoestand een grondwettelijke basis wil geven en Fransen die zich schuldig maken aan terroristische misdrijven hun Franse nationaliteit af wil nemen. Dacht vrijwel iedere minister dat dit een oprisping van woede was, rond de feestdagen in december wist minister Ségolène Royal tevens zijn ex-partner , hem ervan te overtuigen dat hij voor zijn eigen geloofwaardigheid  nu eens voet bij stuk moet houden. Hij zette daarmee de regering voor het blok die nu in feite tegen heug en meug werkt aan een grondwetswijziging die dit afpakken van de Franse nationaliteit mogelijk moet maken. Politiek rechts juicht dit toe , had dit al eerder voorgesteld, maar  ter linkerzijde is de verwarring groot, en zijn er veel tegenstanders. Het Front National  wrijft zich in de handen, wil graag profiteren van deze verwarring. Extreem rechts en een deel van centrum rechts verheerlijken het "droit du sang", dwz de Franse nationaliteit gebonden aan de geboorte uit ouders die de Franse nationaliteit bezitten, extreem links en een deel van centrum links ( de Parti Socialiste van president Hollande) daarentegen het "droit du sol", dwz de franse nationaliteit gebonden aan de geboorte op Franse grond. Maar zo eenvoudig ligt het niet.

Wie hebben de Franse nationaliteit?

Het eerste principe: elk kind van een Franse moeder of een Franse vader waar die ook geboren zijn , heeft de franse nationaliteit. Het is lang niet altijd even eenvoudig om als men in het buitenland geboren is uit een verbintenis van  Franse ouders die ook in het buitenland geboren zijn, dat aan te tonen, maar het hebben van de Franse nationaliteit " hors sol" ,dwz verkregen buiten Franse grond,  is onaantastbaar.

Het tweede principe: geboren in Frankrijk met een Franse ouder die ook in Frankrijk is geboren, geeft het volledige recht op de Franse nationaliteit, wat geldt voor drie kwart van de Franse bevolking en makkelijk aan te tonen is.

Het derde principe: als men in Frankrijk geboren is met ouders die in het buitenland geboren zijn , maar  ten minste vijf jaar in Frankrijk woonachtig is , kan men bij meerderjarigheid, of eerder als men of de ouders daarom vragen ,  de Franse nationaliteit krijgen.

In tegenstelling tot de Verenigde Staten van Amerika waar een kind direct de Amerikaanse nationaliteit krijgt bij zijn geboorte  op Amerikaanse grond, heeft de Franse wetgever altijd gesteld, dat het kind  niet op " doorreis" op Franse grond geboren moet zijn, maar opgevoed moet zijn in Frankrijk: " droit du sol" als u wilt maar dan wel een uitgesteld " droit du sol".

Er zijn in Frankrijk ongeveer 3,5 miljoen Fransen die een dubbele nationaliteit hebben, dwz  de Franse nationaliteit en de nationaliteit van het land waar ze geboren zijn. of van hun ouders  die   geen franse nationaliteit hebben. Daaronder zijn ook veel Fransen met een Spaanse achtergrond zoals de huidige burgemeester van Parijs Anne Hidalgo.

Fransen met een Marokkaanse achtergrond houden altijd volgens de Marokkkaanse wetgeving  hun Marokkaanse nationaliteit . Verder vinden we onder Fransen met een dubbele nationaliteit veel mensen uit de vroegere Franse koloniën of gebiedsdelen zoals Algerije.

Het aantal Fransen met een dubbele nationaliteit dat zich aan terroristische misdrijven schuldig maakt is vergeleken met de 3,5 miljoen  Fransen met een dubbele nationaliteit natuurlijk maar een heel, heel klein handje nog niet eens halfvol.

Het in de grondwet verankeren van het afnemen van de Franse nationaliteit van Franse burgers die hier  terroristische misdrijven hebben gepleegd - allereerst een echec van een mislukte socialisatie en  integratie ! - heeft weinig zin , heeft in wezen slechts een symbolische functie.

Potentiële zelfmoordterroristen zullen zich echt niet laten afschrikken bij de gedachte dat ze - ook eventueel postuum - de Franse nationaliteit zullen verliezen.

Zij die bij een terroristisch misdrijf zichzelf niet opblazen, maar gearresteerd worden en geen dubbele nationaliteit bezitten, houden hun Franse nationaliteit want het is bij wet en ( Europese  regelgeving ) verboden eigen staatsburgers tot staatlozen te maken.

Fransen met een dubbele nationaliteit  die zich schuldig maken aan een terroristisch misdrijf zouden bij de door de regering gewenste grondwetswijziging wel hun Franse nationaliteit kunnen verliezen en uitgewezen kunnen worden naar het land van hun dubbele nationaliteit, maar het is zacht gezegd hoogst onwaarschijnlijk dat die landen mee zullen werken aan de komst van terroristen.

Protest van links

Het mogelijk afnemen van de Franse nationaliteit van Fransen met een dubbele nationaliteit via een grondwetswijziging is zo  in feite een aanval op de in de grondwet verankerde gelijkwaardigheid van Franse onderdanen. En dat leidt tot forse protesten van linkse voormannen en intellectuelen.Ook de minister van Justitie Taubira protesteert tegen deze grondwetswijziging met daarbij tegelijkertijd de prolongatie van de noodtoestand . Ook daartegen is er begrijpelijk protest vanuit linkse intellectuele hoek.

De noodtoestand tast in zekere mate de gescheidenheid van de drie machten: uitvoerende, wetgevende en rechterlijke macht, aan en daarmee ook de democratische rechtsstaat. Anders gezegd: de noodtoestand beschermt de democratie met minder democratische maatregelen. Een tijdelijk instellen van de noodtoestand wegens zware terroristische misdrijven en bedreigingen om de uitvoerende macht ten koste van de rechterlijke macht te versterken, mag aannemelijk zijn, het prolongeren van de noodtoestand , zeker als dat  zoals hier in de afgelopen drie maanden geen enkel voordeel heeft gehad, is  een bedreiging van de democratie, is een verkeerde beslissing om angstgevoelens bij de burgers weg te nemen. Duidelijk is ook gebleken dat het individuele aanvallen met een mes of ander steekwapen van IS-aanhangers of door de overmediatisering van ( vermeende) terroristische aanslagen van gestoorde geesten , niet kan voorkomen. En een blijvende noodtoestand verliest zijn geloofwaardigheid bij een niet voorziene , altijd mogelijke grotere terroristische aanslag. Beter en heel wat efficienter is het op een goed peil brengen van  een hier overbelaste politie/gendarmerie en rechterlijke macht en een betere onderlinge afstemming van procedures.

Linkse verdeeldheid en rechts perspectief

Wat gaat er nu gebeuren? De Eerste minister Manuel Valls zal nu op zijn eentje, gezien verdeeldheid in de regering en in de linkse achterban , het het voorstel tot grondwetswijziging in de Assemblée Générale ( de Franse Tweede Kamer) op 3 fébruari verdedigen. Hij moet drie kwart van de gedeputeerden voor deze grondwetswijziging zien te winnen om daarna in een gezamenlijke vergadering van de Assemblée Générale  en de Senaat wederom een drie kwart meerderheid voor de grondwetswijziging te krijgen. Het is niet waarschijnlijk dat het huidige voorstel ongeschonden door de Assemblée Générale komt, het is zelfs heel wel mogelijk dat er in de Assemblée Générale geen drie kwart meerderheid te vinden zal zijn en dan is het voorstel tot grondwetswijziging van tafel.

Als dat gebeurt, dan zal er bij links - ook stiekem in regeringskringen - een zucht van verlichting geslaakt worden, want aanname van deze grondwetswijziging zal de verdeeldheid in linkse kringen alleen maar vergroten en verdiepen. En dat met het oog op de presidentsverkiezingen in 2017 .......

Daarbij is er een nog groter gevaar wanneer dit wetsvoorstel wel geaccepteerd wordt en Marine le Pen van het Front National de presidentsverkiezingen zou winnen.  Dat is niet waarschijnlijk , maar valt ook niet uit te sluiten. En de geschiedenis leert dat in dat geval  extreem-rechts meer mogelijkheden krijgt om het land in zijn greep te krijgen en te houden.