Identiteit universiteit ter discussie

Civis Mundi Digitaal #40

De toekomst van de universiteit staat volop ter discussie. Hier twee korte reflecties hierover. Eerst enkele notities van de Vlaamse filosoof Donald Loose in de nieuwsbrief van de Stichting Thomas More, september 2016. Ik citeer:

“De afgelopen jaren ontbrak het niet aan jammerklachten over de teloorgang van de universiteit. Vooral uit de hoek van de alfarichtingen rijst constant protest op tegen bezuinigingen, opheffing van faculteiten, willekeurige fusies van studierichtingen, beoordelingscriteria die haaks staan op de aard van onderzoek en onderwijs in de humanities.

Wanneer de zogenaamde niet-rendabele studierichtingen gaan protesteren dat ook zij nuttig zijn voor de samenleving, dan versterken ze de dominantie van het economische paradigma van onze samenleving. Waar de universiteit nood aan heeft is niet zozeer een verantwoording van haar bestaan voor de calculerende burger of de politieke boekhouder, maar een zelfzekere visie op haar eigen identiteit en bestaansgrond. Juist dat lijkt in eigen rangen problematisch geworden.”

De Vlaams-nederlandse culturele instelling Ons Erfdeel opent haar orgaan van 3 augustus 2016 met een boeiend dubbelinterview met Rick Torps, rector van de Katholieke Universiteit Leuven en Vincent Icke, hoogleraar theoretische sterrenkunde, over de toekomst van de universiteit, waarin gedebatteerd wordt over heel uiteenlopende thema’s, zoals: Universiteiten die naar de beurs gaan, hogere inschrijvingsgelden, het rendementsdenken, de vraag wat de verhouding moet zijn tussen de zachte kennis van de alfa’s en de harde wetenschap van de beta’s; de vraag wie de agenda bepaalt van de universiteit: is dat zij zelf, de maatschappij of het bedrijfsleven? Staan economisering en marktdenken niet haaks op de onafhankelijkheid van de universiteit? Hoe te oordelen over de publicatiedruk? En hoe zit het met de kerntaken: onderwijs, onderzoek en maatschappelijke dienstverlening? Maar de essentie van al die hedendaagse turbulentie is eigenlijk heel eenvoudig: waartoe is de universiteit op aarde?