In kort bestek: Moeizame verhouding tussen D’66 en VVD als liberale partijen

Civis Mundi Digitaal #41

In Liberaal Reveil (3, 2016) las ik een artikel van Daniël Boomsma, wetenschappelijk medewerker van de Hans van Mierlo Stichting, met een opmerkelijke verkenning van de moeizame verhouding tussen D’66 en de VVD. Die spitst zich toe op het liberalisme als ideologische grondslag. Zij presenteren zichzelf als liberaal, maar elkaar niet. Is dit ook mede de achtergrond van de confrontatie met de VVD, die D’66-leider Alexander Pechtold op een recent partijcongres naar aanleiding van het jubileum aankondigde in de komende verkiezingsstrijd? Hoe dit zij, ik ben er steeds van uitgegaan dat beide partijen in partijpolitiek opzicht liberaal gezind zijn. Wel onderscheiden zij zich door bepaalde accentverschillen bij de wijze waarop de liberale grondslag beleden en operationeel gemaakt wordt. De VVD vertegenwoordigt een klassiek-liberale en meer conservatieve oriëntatie. Maar dat is nog geen reden om het zonder meer als een conservatieve partij voor te stellen, zoals Daniël Boomsma doet. D’66 is een meer dynamische en sociaal gezinde liberale partij. Dat verschil weerspiegelt zich ook in de wetenschappelijke tijdschriften van beide partijen. Liberaal Reveil, dat de liberale achtergrond van de VVD bewaakt en toelicht; en Idee, dat de sociaal-liberale en meer dynamische oriëntatie van D’66 vertolkt. In Liberaal Reveil (3, 2016) staat onder meer een interessant artikel van de historicus Geert Waling over vaderlandsliefde als liberale deugd. Een dergelijk artikel zie ik niet zo gauw verschijnen in Idee, waarin dat als oudbakken zou worden aangemerkt, want D’66 is ook meer internationaal gericht dan de VVD.

We kunnen ook spreken van de westerse samenleving als een liberale samenleving, zoals dat bijvoorbeeld in de Koude Oorlog nadrukkelijk gebeurde. Dan heeft liberaal een meer algemeen-staatkundige en maatschappelijke betekenis, en duidt het op de juridische erkenning en naleving van liberale en democratische mensenrechten.

SWC