Gedicht: Een hoger beschavingspeil?

Civis Mundi Digitaal #42

door Piet Ransijn

Women in Darfur returning from Kutum market to the Fata Borno camp for internally displaced persons under the protection of African Union soldiers, January 2007; photograph by Gary Knight from Questions Without Answers: The World in Pictures by the Photographers VII, published by Phaidon.

From: Book review Why Nations Fail: The Origins of Power, Prosperity, and Poverty   by Daron Acemoglu and James A. Robinson  http://www.nybooks.com/articles/2012/06/07/what-makes-countries-rich-or-poor  Zie ook David S Landes, The Wealth and Poverty of Nations: Why Some Are So Rich and Som

 

Een hoger beschavingspeil?*1                        2016 12 02   

 

Als men vroeger vroeg

naar mijn toekomstige beroep

zei ik: ontdekkingsreiziger

Ik reisde met hen mee

over land en over zee

Mijn plannen moest ik wijzigen

Want ik was overal geweest

Dat gebeurt wanneer je leest

 

Toen ik zo van alles las

merkte ik dat het hier beter was*2

Overal was de misère groot

Ziekte, rampen en dood

Men geloofde in magie en hekserij

en nergens leek men vrij

van bijgeloof en afgoderij

 

In het Westen geloven we in wetenschap*3                 

Onze cultuur staat op een hogere trap.              

Men beschouwt dat overal als feit

Daarom worden wij alom benijd

Veel volken willen hierheen komen:

het land waarvan zij dromen

Wij zijn rijk en zij zijn arm

Hier is het koud, daar is het warm*4

 

Wij werken en sparen voor de winter*5

Dat hoeft men niet daarginder  

Wij deden aan voorraadbeheer

en spaarden zo steeds meer

Zoals een boer om zaaigoed te sparen

een deel van de oogst moet bewaren

 

Nu geven wij uit al voor het is verworven

en raakt onze beschaving verdorven

Spaarzaamheid en eerlijkheid

raken wij door deze houding kwijt

Voor de hebzucht van de rijken

lijkt alles te moeten wijken

Arme landen worden uitgebuit

Hun eigen bovenlaag verdeelt de buit

 

Een wereldwijd gesmeed complot

lijkt bepalend voor ons aller lot*6

Macht en rijkdom accumuleren

Hoe kan de burger zich verweren?

In inzicht en een andere levensstijl*7

zien velen soms hun heil

 

Een begin op kleine schaal

verandert soms de wereld totaal*8

Het eerste aangestoken vuur*9

veranderde de wereld op den duur

Een andere manier van geld verdienen

kwam na de eerste stoommachine

 

De eerste verlichte mensen

vervulden hun diepste wensen

Niet door hebzucht en verovering

maar door innerlijke vervolmaking

verheft een volk zich naar het licht

met een hoger beschavingspeil in zicht

 

Gedeelde geestelijke waarden

behoeden de mensheid en de aarde

voor tweestrijd en onmatigheid

ten gunste van rechtvaardigheid

verminderde ongelijkheid

door matigheid in vrijheid

en een wijs beleid

 

Hoe kunnen wij beginnen?

Door de weg naar binnen

Want binnen woont het inzicht*10

Diep van binnen is het licht

dat ieder mens verlicht*11

 

1.  Zie hierover o.m. Ton Lemaire, Over de waarde van culturen: Tussen Europacentrisme en relativisme.

Als kind las ik boeken over ontdekkingsreizigers zoals Livingstone, Stanley, Scott, Amundsen enz.

P Lambrechts e.a., Basisculturen van de Europese mens; Henk Komen, Met droge voeten op vrije grond. De geschiedenis van West-Friesland en Kennemerland; Michael Pye, Aan de rand van de wereld: Hoe de Noordzee ons vormde; A Vloemans, Cultuurgeschiedenis van Europa e a werken

2.  Een keerpunt vormde Kampvuren langs de evenaar van Dr Paul Juliën, dat ik las toen ik een jaar of vijftien was en culturele antropologie wilde gaan studeren,. Hij schreef dat het voor ons moeilijk is voor te stellen in welke angsten, ziekten, bedreigingen en ellende men daar leeft. Romantische en avontuurlijke voorstellingen van verre landen en volken die nog leven in harmonie met de natuur, strandden al lezende op de harde rotsen van de realiteit.

3.  Zie Roger Penrose, Fashion, Faith,and Phantasy in the New Physics. Boekbespreking in Nature, 2016

4. Er is verband tussen klimaat, geografie, bv. Regenval. rivieren en cultuur. nstituties bepalen wat ervan maakt in een klimaat en omgeving. In NW Europa zijn instituties vanouds meer democratisch en egalitair

5.  Spaarzaamheid gaat verder terug dan de protestantse ethiek

6.  Associaties bij Chrystia Freeland, The Plutocrats: The Rise of the Newe Global Super-Rich

7.  Zie o.m. Marius de Geus. Filosofie van de eenvoud, Civis Mundi nr 32

8.  Zoals bij het boeddhisme, het christendom en de islam

9.  Zie o.m. J Goudsblom, Vuur en beschaving

10.Zie Augustinus: Keer in,want in U woont de waarheid, Störig, Geschiedenis van de filosofie,deel 1, p 218

11.Johannes Evangelie I:9