Gedichten over menselijke waarden
Civis Mundi Digitaal #43
door Piet Ransijn
Verlichting en menselijke waarden 2017 01 10
Uit een diep en donker dal
in een hoek van het heelal
waar klank en zang verstommen
geleidelijk omhoog geklommen
naar het licht dat ieder mens verlicht*
zag ooit een man het als zijn plicht
om te getuigen van dat licht?*1
Want zonder licht heerst duisternis*2 *
geweld, gemis en droefenis
Al vele lange eeuwen
klinkt een angstig schreeuwen
Stammen, landen en volken
worden door geweld bedolven
Willen heersen over andere landen
en creëren willekeurige verbanden
Grotendeels op macht gericht
op economisch overwicht
en geopolitiek gewicht
Niet op de verspreiding van het licht:
Het licht van menselijke waarden
van blijvende vrede op aarde*3
in het licht der eeuwigheid*4
Men raakte geleidelijk zijn visie kwijt
Een diepere bezieling verdween
en wie bezield is blijft alleen
Nationalisme grijpt weer om zich heen
De wereld wordt weer minder één*5
www.nieuwetijdskind.com/donkere-nacht-hart-verstand
Men voelt zich meer benauwd
Wat door verlichte denkers is geschouwd
daar wordt niet meer op voortgebouwd
Mensen raakten hun ideeën kwijt:
Bevrijding van onmondigheid*6
Vrijheid, gelijkheid, solidariteit
verwordt tot onderling verdeelde strijd
in diepe angst voor vluchtelingen
die westerse grenzen over gingen
De rijke landen worden overspoeld
Zo waren de humane waarden niet bedoeld
Het volk begint te morren en te protesteren
Wil vluchtelingen steeds meer weren
Het eigen volk komt op de eerste plaats
Ieder land blijft liever eigen baas
De onderlinge band staat onder druk
De band met Engeland ging stuk
Er heerst een angst voor anders zijn
Er groeit een xenofoob venijn
De liberale waarden van weleer
zijn niet vanzelfsprekend meer
Wat ontbreekt is innerlijk licht
Weingen zijn nog verlicht
zoals verlichtingsfilosofen
De wereld lag voor hen nog open
Nu keren landen zich naar binnen
opdat iets nieuws weer kan beginnen
Alom groeit een nieuw verlangen
De hoop op permanente vrede*7
behoort nog niet tot het verleden
maar blijft in duisternis gevangen
Het bewustzijn is nog te benauwd
Een nieuwe visie is nog niet vertrouwd
Men blijft gevangen in de kleinzieligheid
van eigen volk en nationaliteit
In een dieper bewustzijn
van ons eigen mens-zijn
ligt een wenkend perspectief
uit dit politieke ongerief
Alleen met nationale politiek
lukt een nieuwe wereldorde niet
Er is diepere bezieling nodig
Religies zijn daarbij niet overbodig
Waar de godsdienst wordt bedreigd
zijn mensen tot fanatisme geneigd
en zullen de nobele waarden
in fundamentalisme ontaarden*8
Ontwaken van het innerlijk licht
maakt mensen progressief gericht
op welzijn, groei en coherentie
Vanuit een open en flexibele intentie
steeds meer van angst en vrees bevrijd
aan menselijke waarden toegewijd
- Zie Johannesevangelie 1:6-9
- Zie bijv. Novalis, Hymnen aan de nacht en Die Christenheit oder Europa, Civis Mundi 35, 36
- Kant:, Zum ewigen Frieden
- Spinoza, één van de eerste verlichte filosofen
- Willen we bijv. meer of minder Europa, meer of minder allochtonen?
- De omschrijving van verlichting door Kant
- Zie Kant, Zum ewigen Frieden
- Zie bijv Karen Armstrong, Een geschiedenis van God en De strijd om God
De menselijke integriteit 2017 01 14
Is de essentie van moderniteit
niet gelegen in de onaantastbaarheid
van de menselijke individualiteit?*1
Volgens de humane liberale waarden
verdient elk mens een plek op aarde
heeft ieder mens zijn eigen waarde
Ongeacht geloof, ras of overtuiging
wordt in beginsel onder geen beding
een mens behandeld als een ding
Geen geloof wordt afgeweerd
geen enkel mens gedegradeerd
ieder mens als mens geaccepteerd
Als een mens van alle mensen houdt
en hun karmisch web beschouwt
voelt hij zich bij vreemden niet benauwd
Als mensen heel gespannen zijn
kan ieder woord een reden zijn
om het er niet mee eens te zijn
Een ander kan hen tegenstaan
men wil niet met hem verder gaan
Blijft liever uit zijn buurt vandaan
Men ziet hem liever niet verschijnen
Hij mag net zo lief verdwijnen
als ongewenst en overbodig zijnde
Wie ooit geslagen is en uitgejouwd’
ervaren heeft dat men niet van hem houdt
heeft in zichzelf zijn zelfrespect gebouwd
De integriteit van ieder menselijk persoon
spreekt dan vanzelf als heel gewoon
Ieder mens is ooit bedoeld als godenzoon*
Iedere vrouw geldt als een godin
draagster van nieuw leven binnenin
en de mensheid als een groot gezin
* Psalm 82:6 “Gij zijt goden (Elohim),allenzonen van de Allerhoogste. Zie ook Johannes 10:34-36
* Zie o m Emile Durkheim ’L ’intellectualisme et les individuels’ – Het intellectualisme en de intellectuelen, zie Piet Ransijn, ’Ethische aspecten bij wetenschapsbeoefening aan de hand van enkele voorbeelden. De rol van ‘het individualisme en de intellectuelen’ bij Emile Durkheim in zijn gelijknamige artikel’ in Civis Mundi, nr 31, en in R Bellah, Emile Durkheim on Morality and Society en de bundel van Durkheim,Over moraliteit, Boom, Meppel. H Goddijn, Sociologie, socialisme en democratie:De politieke sociologie van Emile Durkheim en Geschiedenis van de sociologie (p 143-44):
“Durkheim heeft de stablisering van de samenleving en de versterking van sociale normen voorgestaan, maar daaraan als hoogste beginsel het respect voor de menselijke persoon en de uitbloei van de autonome persoonlijkheid ten grond gelegd... Het begrip van de menselijke persoon, dat van land tot land verschillen vertoont, is het enig blijvende en onpersoonlijke in de voortdurende stroom van individuele opvattingen...
De geestelijke gemeenschap kan niet meer worden gebaseerd op vaststaande rituelen… Het enige dat mensen nog gemeenschappelijk kunnen liefhebben en vereren, is de mens zelf. Dus is de mens zichzelf een God geworden en kan hij geen andere goden meer vereren zonder zichzelf te loochenen. En aangezien ieder van ons een incarnatie van de mensheid is, heeft ieder individueel bewustzijn iets goddelijks, draagt het een teken dat het heilig en onschendbaar maakt voor anderen. Dat is het individualisme…” (Durkheim in Goddijn, Sociologie, socialisme en democratie, p 182)
Het nieuwe heidendom 2017 01 15
Nieuw heidendom bedreigt de aarde
met dominante materiële waarden
De wereld wordt erdoor beroofd
van schoonheid en mysterie
In geestelijk gerichte waarden
wordt nauwelijks meer geloofd
want er bestaat alleen materie
Wat is er nog van waarde?
Wat als waardevol geldt
wordt uitgedrukt in geld
Hoe meer geld, hoe meer waarde
Menselijke waarden lijden schade
Voor winst moet alles wijken
De aarde kan erdoor bezwijken
Wat baat het ons als wij de wereld winnen
het mens-zijn en de mensheid schade lijdt?*
Zo luidt een vers om ons op te bezinnen
Het geld zit nu genesteld op de troon
Ondankbaarheid is ’s mensen loon
De meeste mensen zijn nog lang niet vrij
Er heerst alom een vorm van slavernij
Mensen zijn in geld gevangen
door hun mateloos verlangen
fysieke lust en geldelijk gewin
ten koste van geluk in een gezin
Ze staan steeds onder nieuwe druk
Relaties gaan steeds vaker stuk
Kinderen zijn kind van de rekening
Voor hen is geen verzekering
Kansarme kwetsbare groepen
de laagst betaalde beroepen
zijn gedupeerd door recessie
en delen minimaal in de progressie
Luidruchtig TV vermaak vertolkt
de rol van opium voor het volk
Wat wordt gezien en gehoord
lijkt veelal licht tot zwaar gestoord
Een overvloedige traktatie
van vertekende informatie
met een hoge graad van sensatie
schetterend in een grove vibratie
Als ellende de schermen domineert
zoveel onwaarheid wordt beweerd
is het moeilijk een wereld te concipiëren
waarin mensenlijke waarden regeren
Waarin geld weer moet wijken
voor deugden die een mens verrijken
waarin soldariteit het wint van hebzucht
en liefde de plaats krijgt van zelfzucht
Algemeen menselijke waarden
beheren dan weer de aarde
Men krijgt weer een bewustzijn
van een meer omvattend zijn
Leeft niet alleen voor zichzelf
Alles onder het hemelgewelf
voelt verbonden met elkaar
Planten en dieren leven ernaar
Maar mensen lijken afgescheiden
van het geheel waardoor zij lijden
aan een in gebrek verdeeld bestaan
in zelfzucht en in eigenwaan
verstoken van compleet bewustzijn
waar wij in leven, bewegen en zijn* *Handelingen van de apostelen,17:28
*Niet bedoeld als kritiek op het zgn. heidendom in de zin van niet-bijbelse (natuur)religies, maar op de afgoderij van het geld of de Mammon, die in de Bijbel en het Evangelie wordt bekritiseerd.
*Mattheus 16:26, Lukas 9:25: “Wat baat het een mens, als hij de hele wereld wint, en schade lijdt aan zijn ziel?”
Modernisme en fundamentalisme 2017 01 23
Waar tradities botsen met moderniteit
onstaat een interculturele strijd
Mensen voelen zich bedreigd
en zijn dan tot geweld geneigd
Hun tradities zijn niet slecht
Velen beleven hun geloof oprecht
Een arrogante goddeloze atheïst
meent soms dat hij onbetwist
hen mag kwetsen en beledigen
die zich niet kunnen verdedigen
tegen een moderne overmacht
die niet regeert met wijs gezag
Het in hun ogen onbehoorlijke gedrag
geeft onverwacht een tegenkracht
die onvoorspelbaar reageert
en alles wat modern is ruïneert
Wat nodig is, is inzicht
dat ons tot begrip verplicht
van het superieure modernisme
en het fanatieke fundamentalisme
We kunnen slechts in vrede leven
als wij elkaar respect en ruimte geven
Inzicht en respect voor andere culturen
en wat mensen hebben te verduren
is een noodzaak om te overleven
en aan anderen fair een kans te geven
Zonder inzicht in ontwikkelingsprocessen
negeren wij harde historische lessen
Door inzicht in ons eigen verleden
kunnen gevaren worden vermeden
Door inzicht in culturen en structuren
kunnen wij processen beter sturen
dan door onbegrip en vooroordelen
met het ongeruste volk te delen:
de bevolking stelselmatig op te hitsen
met een politiek van populisme
Waar het onverstand regeert
wordt niet van de geschiedenis geleerd
Waar respectvol inzicht domineert
kan geweld worden gekeerd
Mensen kunnen slechts in vrede leven
als zij elkaar respect en ruimte geven
Fanatici in barre tijden 2016 08 12 Herziene versie 2017 02 03
Onze wereld blijft een strijdtoneel
Lijkt nog geen geïntegreerd geheel
Overal wordt om de macht gestreden
Bij vele volken wordt nog veel geleden
Fanaten grijpen naar de macht
Dissidenten worden omgebracht
buitengesloten en bekritiseerd
aan de kant gezet, geweerd
Wie niet leeft naar de letter
wordt omgebracht als ketter
Een nietsontziende denkpolitie
fungeert nog steeds als inquisitie
Waar de Albigenzen en Kartharen
pijnlijke herinneringen aan bewaren
Fanaten kennen geen verdraagzaamheid
zetten aan tot haat, geweld en strijd
De eigen mensen zijn uitverkoren
Andere groepen verdoemd en verloren
Het leven is nog hard en verward
Gevechten gaan hart tegen hart
Wie zich niet bekeert wordt afgemaakt
Met ketters wordt korte metten gemaakt
Een mensenleven is niet heilig
Om mededogen geven velen weinig
Men gaat nog altijd over lijken
met gewelddadige praktijken
Er is nog weinig algemeen gevoel
voor een universeel en hoger doel
Er zijn wel wijze en heilige boeken
maar verlichting is nog ver te zoeken
Algemene menselijke waarden
gelden lang niet overal op aarde
Uitsluitend in de eigen in-group
doet men op elkander een beroep
Een intern gevoel van solidariteit
gaat vaak samen met externe strijd
Geweld en strijd wordt niet vermeden
Blind geloof nog altijd fanatiek beleden
Het gaat gepaard met haat en onbegrip
en een zeer bekrompen en beperkte blik
Wijze leiders met een dieper inzicht
brachten diepere kennis aan het licht
van het licht dat ieder mens verlicht
Donkere tijden worden geleidelijk verlicht
Universele waarden van welzijn en vrede 2017 02 04
In het Westen zijn haarden van vrede ontstaan*1
Men leeft er welvarend een vredig bestaan
naar universele waarden van menselijkheid
die worden verdedigd met woordenstrijd
Bij beschaafde landen en volken geldt
niet meer de heilloze weg van geweld
Religiestichters en verlichtingsfilosofen
hebben ons in een wereld doen geloven
van vrede, welzijn en gerechtigheid
Ook al duurt het reeds geruime tijd
voor dit op aarde wordt gerealiseerd
en geweld uit de wereld wordt geweerd
Iedere wereldgodsdienst op aarde
kent universele nobele waarden
Mensen kunnen van hun eigen wijzen leren
die hen het goede voorbeeld hebben gegeven
hoe zij in welzijn en vrede kunnen leven
en hun eigen religie kunnen realiseren
Onze waarden zijn verdediging waard
tegen de haat en het zwaard van menig fanaat
Ooit is het Oosten het Westen voorgegaan
op weg naar een gepacificeerd bestaan
Het Westen heeft aggressief de wereld veroverd
terwijl het Oosten in geweldloosheid geloofde*2
Waar oosterse wijsheid westerse waarden ontmoet*3
worden levens volledig en mensen weer goed
Algemeen geldende menselijke waarden
sturen en hoeden de mensen op aarde
Vanuit een innerlijk ontstoken licht
raken geest en leven weer in evenwicht
Hebzucht en veroveringsdrang zijn geweken
voor algemeen welzijn in eeuwige vrede*4
1. In Nederland is bijv. vanaf de Tachtigjarige Oorlog tot de Tweede Wereldoorlog nauwelijks oorlog gevoerd. In Zwitserland niet sinds de opstand van Wilhelm Tell.
Maharishi Mahesh Yogi, die in beide landen zijn internationale residentie had, roemde beide landen als landen van vrede.
2. Zie Boeddha,, geweldloosheid, ’ahimsa’ in de yoga-filosofie. Confucius, Gandhi
3. Zie Sarvepalli Radhakrisnanan. De eerste president van India, Eastern Religions and Western Thought en SwamiRanganathananda, Eternal values for a Changing Society
4.Zie Kant, Zum ewigen Frieden
De Gouden Tempel van de Sikhs gesticht door Guru Nanak te Amritsar Kashmir, India
De Sikh-religie ontstond bij de ontmoeting van de islam en het hindoeïsme
The world is old, the world is great
Lessons of life can’t be learned in a day
I watch and I wait and I listen while I stand
To the music that comes from a far better land
It’s the last day’s last hour of the last happy year
I feel that the unknown. The world is so dear
Pride will vanish and glory will rot
Butn virtue lives and cannot be forgot
Nobelprijswinnaar Bob Dylan, Across the Green mountain 5e en 7e couplet