Het faillissement van Catalonië

Civis Mundi Digitaal #52

door Jan de Boer

Even de zaken op een rijtje zetten. Op 1 oktober hield de regering van Catalonië, gevormd door politieke groeperingen die streven naar totale onafhankelijkheid van Catalonië maar onderling zeer verdeeld zijn, een volgens de grondwet van Spanje illegaal referendum met de vraag: wel of niet een onafhankelijke republiek Catalonië . Dit door de Catalaanse regering flink gemanipuleerde referendum met een lage opkomst van 42 procent van de kiesgerechtigden sprak zich uit voor totale onafhankelijkheid van Catalonië. De Catalaanse tegenstanders van onafhankelijkheid, een meerderheid van de bevolking, stemden niet. Op 11 oktober riep de Catalaanse president Carles Puigdemont in het Catalaanse parlement de onafhankelijkheid uit van Catalonië, waarover overigens niet gestemd werd omdat deze beslissing meteen werd opgeschort om in goed overleg met Spanje de onafhankelijkheid te verkrijgen. De Spaanse regering van Rajoy vroeg duidelijkheid van Puigdemont of hij nu wel of niet de onafhankelijkheid van Catalonië uit riep en stelde voor dat antwoord een ultimatum dat op 19 oktober afliep. Puigdemont heeft op het moment dat ik dit artikel schrijf - vrijdag 20 oktober- geen duidelijk antwoord gegeven. De Spaanse regering komt daarom zaterdagmorgen bijeen om na reeds gehouden overleg met de Spaanse Socialistische Partij en Ciudadanos (te vergelijken met het Nederlandse D’66) op grond van artikel 155 van de Spaanse grondwet de macht in Catalonië gedurende korte tijd en gelimiteerd over te nemen om zo de eenheid van Spanje te bewaren. Er zullen dan nieuwe regionale verkiezingen worden georganiseerd in de hoop en verwachting dat zo de meerderheid van de Catalanen zich zal uitspreken tegen een onafhankelijke republiek Catalonië die door geen enkel land van de Europese unie erkend zal worden. Er zijn indicaties dat Puigdemont nieuwe regionale verkiezingen uit zal schrijven om Madrid voor te zijn maar dan wel zonder enige controle door de Spaanse regering, voor Madrid niet acceptabel.

De onrust over de toekomst van Catalonië heeft nu al ernstige konsekwenties voor de Catalaanse economie. Behalve de grote Catalaanse banken die nu een miljarden verlies boeken, hebben op dit moment al meer dan 700 bedrijven hun vestigingszetel in Catalonië verplaatst naar de Balearen, Valencia en Madrid, een fikse economische recessie is volgens internationale instituties te verwachten, waarbij zij nog opgemerkt dat een onafhankelijk Catalonië geconfronteerd wordt met een staatsschuld van 106 % BNP. Het toerisme ervaart al een fikse tegenwind, het aantal reserveringen in en rond Barcelona - het gemeentebestuur daar moet ook niets weten van Catalaanse onafhankelijkheid - is al met bijna 30 procent gedaald.

Een onafhankelijk Catalonië betekent ook automatisch het verlaten van Europa en de Eurozone, wat de Catalaanse economie nog verder in het slop brengt. Catalonië is overigens ook volgens de vroegere president Arthur Mas, de grondlegger van het onafhankelijkheidsstreven, nog in geen enkel opzicht klaar voor onafhankelijkheid: geen eigen munt, geen eigen grensbewaking, geen toegeruste administratie ..... Geen wonder dat onder meer het Catalaanse bedrijfsleven Puigdemont onder zware druk zet af te zien van de onafhankelijkheidsverklaring en het bod van de Spaanse regering: praten over meer ook fiscale autonomie binnen de eenheid van Spanje, te accepteren. Puigdemont staat voor het blok. Terwille van zijn geloofwaardigheid en de fragiele eenheid van zijn regering,- het voortbestaan van zijn regering hangt af van de ultra-linkse revolutionaire en anti-Europese CUP die grote aanhang heeft onder jongeren - kan hij moeilijk zijn onafhankelijkheidsverklaring intrekken. Hij heeft echter nog één uitgangspoort. Als het Catalaanse parlement voor onafhankelijkheid gaat stemmen moet hij daarna ook nog de steun hebben van de Catalaanse senaat die bestaande uit onder meer lokale bestuurders die de economische gevolgen van onafhankelijkheid aan den lijve voelen en wellicht (eind volgende week) daarom tegen onafhankelijkheid stemmen: een zegen voor Puigdemont. De Spaanse regering kan niet eerder artikel 155 van toepassing verklaren dan na deze stemming en daarna na stemming in het Spaanse parlement. Zo kan de onrust met grote betogingen en wellicht geweld van voor - en tegenstanders van onafhankelijkheid en verdere onduidelijkheid over de toekomst van Catalonië nog weken duren en glijdt deze eens zo rijke regio af naar zijn faillissement. Een hoop op een goede toekomst als zelfstandige staat binnen Europa kan ook vergeten worden. Om lid van Europa te worden moet het de steun van alle Europese landen hebben die zich op dit moment tegen de onafhankelijkheid uitspreken en steun van Spanje kan Catalonië vergeten. Dus de toekomst van Catalonië met meer autonomie ligt binnen de Spaanse eenheid.