Reglementering van Facebook en verder

Civis Mundi Digitaal #58

door Jan de Boer

Amerika is wakker geschud. Het " Center for Digital Democracy ", een van de organisaties die de gebruikers van internet beschermen is ervan overtuigd dat de affaire " Cambridge Analytica " de manier waarop de digitale economie gereglementeerd is, totaal gaat veranderen. En dat is hard nodig om privé-gegevens te beschermen, haatzaaiende berichten in lokale talen zoals nu op grote schaal in Zuid-Oost Azië onmogelijk te maken, om wereldwijde ook politieke manipulatie tegen te gaan, kortom om de democratie niet verder te laten bespelen door bedrijven als Facebook en Google.

Inderdaad om met Orwell in zijn boek " 1984 " te zeggen: " Big Brother is watching you ". Facebook en Google willen hun alleenheerschappij en totale handelingsvrijheid niet opgeven. Zo heeft Google in 2018 al meer dan een miljoen dollar uitgetrokken om een project voor de bestrijding van een referendum in Californië die het gebruikers van Facebook en Google mogelijk zou moeten maken om te weigeren hun gegevens aan derden te leveren. Facebook heeft 18 miljoen dollar uitgetrokken om in Washington te lobbyen.... zwart-wit gezegd om politici om te kopen.

Wat zijn nu de mogelijkheden voor reglementering van Facebook en Google?

De hervorming die de meeste kans heeft om snel gerealiseerd te worden betreft de politieke publiciteit: de wettelijke verplichting tot openbaarmaking van wie deze publiciteit betaalt. De democratische senator van Minnesota, Amy Klobuchar, heeft daartoe een wetsvoorstel ingediend: " The honest Ads Act ", die evenwel tot dusverre de steun ontbeert van de Republikense Partij. Nu, na de affaire " Cambridge Analytica", steunt de baas van Facebook, Mark Zuckerberg, vooralsnog dit wetsvoorstel, maar Google en Twitter hebben al laten weten een voorkeur te hebben voor zelfdiscipline.....

De Amerikaanse verdedigers van de bescherming van persoonlijke gegevens hebben het Europese model van de "General Data Protection Regulation ", dat op 25 mei in Europa in werking moet treden, als voorbeeld genomen. Mark Zuckerberg verklaarde zich een voorstander daarvan te zijn in tegenstelling tot de investeerders van Facebook, dus zwakte hij direct zijn woorden af. Veel democratische politici eisen een wet die gebruikers het recht geeft te weten welke informatie over hun is ingewonnen en die zij voor gebruik van wie dan ook kunnen weigeren. Verenigingen die gebruikers van internet beschermen, willen dat maatschappijen alleen nog maar persoonlijke gegevens op mogen slaan die zij zelf echt nodig hebben.

Er gaan ook stemmen op die Google, Facebook en Amazon willen onderwerpen aan de anti-trustwetgeving, zoals die in het begin van de twintigste eeuw door de Amerikaanse president Theodoor Roosevelt was gebruikt tegen " Standard Oil" van John Rockefeller, die 90 procent van de

raffinage, het transport, de commercie en de distributie van de olie controleerde. De "Sherman Antitrust Act" verbiedt de vorming van monopolies en coalities van bedrijven die de commercie in belangrijke mate beknotten. Facebook controleert zo’n 80 procent van het verkeer op de sociale media via mobiele telefoons dankzij Instagram, WhatsApp en Messenger. Samen met Google beheerst Facebook 85 procent van de Amerikaanse publiciteitsmarkt op internet. De aanhangers van

de "Open Markets Institute" willen Facebook scheiden van zijn filialen Instagram en WhatsApp en verhinderen dat Facebook nieuwe aankopen doet. De juridische commissie van de Senaat bestudeert een modernisering van de anti-trustwet. Experts zeggen evenwel dat inbreuken op de Sherman Antitrust Act moeilijk zijn aan te tonen en bovendien niet het vraagstuk van het respect voor het privé-leven regelt.

De voorstanders van deze oplossing zonder publiciteit wijzen naar Netflix dat 55 miljoen betalende abonnées in de Verenigde Staten heeft, d.w.z. een op de zes Amerikanen. Maar Mark Zuckerberg wil daar niets van horen en zegt dat de kosteloosheid aan eenieder het gebruik van Facebook mogelijk maakt. Dat zei indertijd Rockefeller ook: met het openbreken van de prijzen, democratiseerde Standard Oil het gebruik van de energie… Ik hoor het hem zeggen!

Er zijn er ook die "Alt-Facebook " propageren: een soort Wikipedia van de sociale media. Het betreft een echt platform voor uitwisseling zonder toezicht op en spionage van gebruikers. Tot nu toe hebben Facebook en Google mogelijke concurrenten opgekocht, maar het voorbeeld van het

platform van auto’s met chauffeurs " Lyft" dat zich goed handhaaft tegenover "Uber" bewijst volgens de voorstanders van "Alt-Facebook" dat er de mogelijkheid bestaat voor een alternatief voor het huidige Facebook. Een ander voorstel in deze richting is een publiek sociaal medium naar het voorbeeld van de " Corporation for Public Broadcasting" (CPB) gecreëerd in 1967 als alternatief voor commerciële televisiezenders.

Hoe dan ook, in Amerika worden nu maatregelen getroffen voor reglementering van Facebook en Google en worden gebruikersvriendelijke en democratie beschermende alternatieven uitgedacht en voorgesteld. Wat dat betreft mag Europa het niet laten bij de "General Data Protection Regulation".