Heeft de sociaaldemocratie en daarmee de Partij van de Arbeid nog een toekomst?
Civis Mundi Digitaal #58
door Jan de Boer
De toekomst van de sociaal-democratie is één groot vraagteken. De ineenstorting van de PvdA in Nederland en de Parti Socialiste in Frankrijk bieden weinig hoop. Mensen stemmen niet meer op
partijen vanwege hun vroegere successen. Politieke partijen hebben niet langer het eeuwige leven en moeten steeds weer hun nut bewijzen.En daarmee heeft de intern verscheurde sociaal-democratie het steeds moeilijker. Intern verscheurd omdat de sociaal-democratische leiders twintig jaar geleden besloten in de veranderde gemondialiseerde wereld een andere koers te gaan varen. Gerhard Schröder in Duitsland en Tony Blair in Engeland zochten in hun " The Third Way" een derde weg tussen het neo-liberalisme en de klassieke sociaal-democratie. Om het duidelijk te zeggen: een minder linkse koers. En zo begaf de hele sociaal-democratische familie zich op de weg van een fundamentele koerswijziging van de sociaal-democratische programma’s. De arbeidsmarkt werd gedereguleerd omdat economen hadden uitgelegd dat dat noodzakelijk was in verband met de internationale concurrentie. Hele delen van het publieke domein werden geprivatiseerd omdat diezelfde economen verklaarden dat private organisaties en ondernemingen dat veel beter en goedkoper konden beheren dan overheidsinstanties.Kortom: de sociaal-democratie omhelsde het neo-liberalisme dat éénzelfde oplossing heeft voor vrijwel alle problemen: de vrije markt.
Het is de vraag of de sociaal-democratie nog op haar schreden terug kan keren. In veel parlementen is traditioneel links vrijwel weggevaagd en vervangen door allerlei hybride partijen die hun programma’s stoelen op gedachten van links en rechts. Maar toch ....
Gedurende anderhalve eeuw was de kracht van de sociaal-democratie het bewaren van universele waarden in een veranderende wereld en deze steeds weer toepasbaar maken in relatie tot technologische en sociale vooruitgang.Dit proces staat stil en roept op tot een fundamentele herorientatie. De sociaal-democratie moet haar universele en niet aan tijd gebonden waarden: vrijheid, gelijkheid en solidariteit, hervinden en weer uitdragen. Haar bekering tot het neo-liberalisme heeft het (extreem) rechtse populisme mogelijkheden geboden waarvan dankbaar gebruik is gemaakt met het praten over vluchtelingen en nationale identiteit alsof dat de centrale onderwerpen in deze tijd zouden zijn. In wezen heeft zo extreem rechts de politieke agenda bepaald.
In werkelijkheid zijn de thema’s van een linkse politiek nooit veranderd en voor een ieder duidelijk te herkennen. Iedere dag wordt een eerlijke verdeling van de rijkdommen verder aangetast en wordt de ongelijkheid in de samenleving vergroot.De digitalisering brengt een fundamentele verandering in de wereld van het werk teweeg waar met name werkgevers van profiteren en die mede de oorzaak is van een toemende armoede bij werknemers die steeds meer aangewezen zijn op tijdelijke en onderbetaalde banen. Goede huisvesting is voor velen en zeker voor hen die - gedwongen - aan de onderkant van de samenleving leven, niet meer betaalbaar. De privatisering heeft al aangetoond dat private organisaties en ondernemingen niet beter werken dan overheidsinstaties en de kwaliteit van de publieke sector doen dalen. Enzovoort, enzovoort. Veel van deze onderwerpen die de sociaal-democratie ter harte moeten gaan , kan zij in een gemondialiseerde wereld niet op nationale schaal oplossen. Europa heeft dringend een gemeenschappelijk idee nodig voor op welke wijze vrijheid, gelijkheid en solidariteit vorm kunnen krijgen en op welke manier de rijkdommen weer eerlijk verdeeld kunnen en moeten worden.
Slagen de sociaal-democratie en Europa daar niet in, dan slaat ook ideologisch op veel grotere schaal dan nu de vlam in de pan met uiteindelijk resultaat dat onze samenleving afglijdt naar een gewelddadige feodale maatschappij. Democratie is geen voor de eeuwigheid verworven goed!
Het zich hervinden van de sociaal-democratie rust op twee pijlers. Enerzijds moet zij haar eigen vergissingen erkennen en corrigeren. Niemand stemt op personen die geloven alles beter te weten danwie dan ook en niemand verwacht ook dat de sociaal-democratie al op alles een kant en klaar antwoord heeft. Anderzijds moet de sociaal-democratie een werkelijk gevoel van verontwaardiging hervinden voor sociaal niet te rechtvaardigen situaties, een gevoel dar te veel sociaal-democraten verloren hebben. Zonder een emotionele visie van politiek bedrijven is geen echte sociaal-democratie denkbaar. Een werkelijke sociaal-democratie verkoopt geen producten , maar verdedigt met hartstocht en alle middelen haar universele, niet aan tijd gebonden waarden: vrijheid, gelijkheid en solidariteit.
Sociaal-democraten , Partij van de Arbeid ...... aan het werk !!