Vakantie en klimaat
Civis Mundi Digitaal #59
door Jan de Boer
Het klimaat is kennelijk geen prioriteit meer voor de meeste mensen die volgens peilingen werkgelegenheid en vooral inkomen veel belangrijker vinden. We willen wel van alles doen voor het klimaat, maar het moet niet onze beurs en genoegens aantasten. Dus wordt er steeds meer lippendienst aan het klimaat bewezen. Met de gegevens die de landen aanleverden bij de klimaatconferentie in Parijs (2015) werd al flink gesjoemeld met de waarheid en nu onttrekken steeds meer landen zich ook aan het akkoord dat daar gesloten werd. De klimaatexperts waarschuwden al dat de beloofde inspanningen onvoldoende waren om de opwarming van de aarde tot 2 graden te beperken en voorspelden dat we derhalve moeten rekenen op een niet meer terug te draaien opwarming van de aarde van 4 tot 6 graden met alle rampzalige gevolgen van dien: overstromingen van kuststeden, hongersnoden, gebrek aan drinkwater, epidemieën, oorlogen, honderden miljoenen klimaatvluchtelingen, enzovoort, en uiteindelijk de ineenstorting van onze menselijke samenleving. Vrijwel iedere dag komt er door menselijk gedrag een nieuwe temperatuursverhoging bij. Nu doet het in volle ontwikkeling zijnde toerisme een fikse duit in de zak van de opwarming van de aarde.
In 2017 ging het internationale toerisme met 7 procent vooruit, het beste resultaat sinds zeven jaar juichte begin dit jaar de wereldorganisatie van het toerisme die voor 2018 weer een verhoging met 5 procent verwacht. Maar dit instituut van de Verenigde Naties zwijgt wel in alle talen over de kwalijke gevolgen ervan voor het milieu te beginnen met de bijdrage van deze massale verplaatsingen aan de opwarming van de aarde. Op 7 mei van dit jaar onthulde een in het blad "Nature Climate Change" gepubliceerde studie van Australische, Indonesische en Chinese wetenschappers dat de bijdrage aan de wereldwijde uitstoot van het broeikasgas CO2 door het massatoerisme veel groter is dan gedacht werd. Volgens hun berekeningen is deze activiteit verantwoordelijk voor maar liefst 8 procent van het totaal van de CO2-uitstoot door de mensheid. De wetenschappers: Manfred Lenzen van de universiteit van Sidney in Australië en zijn collega’s brachten voor deze berekening de gegevens van de toeristenstroom tussen 160 landen gedurende de periode 2009-2013 bijeen. De originaliteit van hun benadering ligt niet alleen in het berekenen van de directe uitstoot van CO2 gelieerd aan transport zoals door kerosine van vliegtuigen en diesel en benzine van auto’s, maar ook van de uitstoot van CO2 gelieerd aan door de reizigers gebruikte goederen en diensten zoals restaurantbezoek en het hotelwezen.
De onderzoekers zijn - al deze posten bij elkaar opgeteld - tot de conclusie gekomen dat de aan het toerisme gelieerde uitstoot van 3, 9 miljard ton CO2 in 2009 gestegen is tot 4,5 miljoen ton in 2013. Meer nog dan internationale reizen, zijn het de binnenlandse trajecten en verblijven die het grootste deel van deze uitstoot voor hun rekening nemen. De Amerikanen zijn verantwoordelijk voor een kwart van deze toeristische uitstoot van CO2 gevolgd door de Chinezen waarvan de hogere en middenklassen erg reislustig zijn. Daarna wordt de top-tien aangevuld door Duitsland, India, Mexico, Brazilië, Canada, Japan, Rusland en Engeland. De wetenschappers vragen speciale aandacht voor eilandstaten als de Maldiven, de Seychellen, Mauritius en Cyprus - geliefde exotische trekpleisters - waar het massa toerisme tot 80 procent van de nationale CO2 -uitstoot voor zijn rekening neemt.
Alle pogingen om de uitstoot van CO2 door het toerisme terug te brengen, hebben tot dusverre geen resultaat gehad, zeggen de onderzoekers. Het vliegverkeer staat daarbij vooraan in de rij. In oktober 2016 hebben weliswaar 92 landen, leden van de organisatie van de internationale burgerluchtvaart zich geëngageerd om de CO2-uitstoot van hun activiteit - met die van de zeevaart niet opgenomen in het akkoord van Parijs! - tot 2035 te beperken tot het niveau van 2020. Maar de voortdurende groei van het mondiale toerisme, mee aangewakkerd door de verhoging van de levensstandaard in de opkomende landen, laat helaas daarentegen gemakkelijk een versterkte negatieve invloed op het milieu en het klimaat voorspellen, aldus de onderzoekers. Om toekomstige reizigers andere gewoonten bij te brengen en zo minder te reizen of in ieder geval minder ver te reizen, is de enige oplossing - zo suggereren de wetenschappers - een CO2-belasting te heffen die de prijs van het reizen aanzienlijk verhoogt. Dit om de toeristen af te schrikken om zo de opwarming van de aarde, nog afgezien van overige schade aan het milieu, zoveel mogelijk tegen te gaan.