In memoriam Monsanto (1901-2018)

Civis Mundi Digitaal #61

door John Ramsingh

 

Het goede deed zij slecht

Het kwaad deed zij oprecht

Zij leidde recht en slecht

een ontoelaatbaar zakenleven

Vrij naarSlauerhoff, In memoriam mijzelf

 

Het biotechnologische en chemische bedrijf Monsanto is recent in het nieuws gekomen vanwege de omstreden overname door het Duitse chemieconcern Bayer. Daarin is een bedenkelijke concentratie van chemische industrie gebundeld en een bijna monopolie van genetisch gemanipuleerde gewassen. Deze industrie heeft die niet bepaald een schone en milieuvriendelijke reputatie. Dit blijkt uit de volgende onthullingen over Monsanto, die weinig van hun actualiteit verloren hebben. Daarom roept de fusie verzet op bij milieubewegingen en consumenten. De naam verdwijnt, maar de activiteiten gaan gewoon door onder de naam van Bayer. Dit concern verwierf vooral bekendheid met zijn pijnstiller aspirine, een middel dat meer positieve associaties heeft dan het beruchte ontbladeringsmiddel Agent Orange van Monsanto. Wat haalt Bayer in huis? Dat vertelt dit artikel. Het is te hopen dat de bestuurders van Bayer zich meer verantwoordelijk gedragen dan die van het overgenomen Monsanto in het verleden. Of zou ons milieu door deze machtsconcentratie juist nog meer worden bedreigd, zoals tegenstanders van de overname ons willen doen geloven? (1).

 

Inleiding: misstanden op het platteland

De wereld volgens Monsanto is niet bepaald wat de schrijfster wil voor haar kinderen, schrijft zij in haar laatste zin, nadat zij de rampzalige effecten van grootschalige milieuvernietiging heeft beschreven met onkruidverdelgers en genetisch gemanipuleerde gewassen die resistent zijn tegen dat gif, maar in een vergiftigd en ontwricht milieu uiteindelijk ook niet gedijen.  Het boek lijkt op een thriller, die een onvoorstelbare en onvoorspelbare werkelijkheid probeert te beschrijven. De spanning wordt geleidelijk opgevoerd. De malversaties nemen steeds groteskere vormen aan.

Aan het eind wordt een schrijnende climax bereikt, die eindigt in beroving, moord en doodslag om de boeren kost wat kost gentech gewassen te laten produceren, zo nodig via misleiding, onderdrukking en uitbuiting. Monsanto is al eerder in het nieuws gekomen wat betreft handel in genetisch gemanipuleerd zaad, waarvan boeren afhankelijk worden gemaakt middels manipulatie van media, wetenschap en politiek beleid. Aangedragen feiten blijken erger dan verwacht, ook al is het een selectie om misstanden aan de kaak te stellen, die niet ingaat op de inspanningen van Monsanto “om boeren over de hele wereld te helpen gezonder voedsel te produceren… en tegelijk de milieueffecten van de landbouw te verminderen”  (p 20), zoals haar doelstelling luidt.

 

Gif in de voedselketen bij vissen en vogels, met name PCB’s en DDT, producten van Monsanto

 

Vergiftiging 

Als natuurliefhebber opgegroeid tussen boeren werd ik getroffen door wat de boeren en de natuur wordt aangedaan. In India worden veel boeren tot zelfmoord gedreven, nadat zij onbetaalbare schulden hebben gemaakt door genetisch gemanipuleerd zaad van Monsanto te kopen voor exorbitante prijzen, die niet worden terugverdiend door een voorgehouden grotere opbrengst. Integendeel. De boeren zijn ook nog eens genoodzaakt om fors te investeren in bestrijdingsmiddelen die de grond vergiftigen, die daardoor dus steeds minder opbrengt. Zo worden de boeren afhankelijk gemaakt. De uitbuiting van boeren en ontwikkelingslanden en de vergiftiging van het milieu en de infrastructuur op het land neemt schrijnende vormen aan.

Het is nodig dat wij weten wat er gaande is en hoe dat kan gebeuren. Wij dienen meer inzicht te krijgen in de werkwijze van dergelijke multinationals en hun fatale greep op overheden, de wetenschap en de hele samenleving. Dan kunnen we er vervolgens iets aan doen om erger te voorkomen. Het boek laat zien dat dit geen complottheorie is. Het drukt ons met onze neus op goed gedocumenteerde informatie. De schrijfster is een Franse documentairemaker. Voor haar naspeuringen heeft zij de hele wereld bereisd op zoek naar betrouwbare bronnen. De informatie die Monsanto verstrekt, blijkt letterlijk boerenbedrog te zijn. Het boerenleven en de formele en informele sociale verhoudingen op het platteland worden erdoor ontwricht en ons milieu en onze voedselketen wordt erdoor vergiftigd.

Over de wantoestanden in Zuid Amerika geeft het boek verslagen van ooggetuigen over gewelddadige verdrijving van boeren van hun land, dat in beslag wordt genomen door grondgrondbezitters. Deze bewerken het in beslag genomen land met bulldozers en ontbossen het voor de aanplant van kwetsbare genetisch gemanipuleerde monoculturen. Vanuit vliegtuigen worden deze besproeid met ziekmakende onkruidverdelgers. Dit is een methode die Monsanto zich heeft eigen gemaakt door medewerking aan de oorlog in Vietnam met haar ontbladeringsmiddel. Er worden schrijnende taferelen beschreven van mensen die sterven aan vergiftiging en besproeiing.

 

Een greep naar de wereldvoedselvoorziening

Volgens de schrijfster en haar informanten is dit een geplande poging om wereldwijd greep te krijgen op de zaadhandel en daarmee de wereldvoedselvoorziening vanuit de zucht naar geldelijk gewin en macht waarvoor menselijke waarden en natuurlijke biodiversiteit moeten wijken. De invloed en de greep van het grote geld en grote bedrijven is niet iets om te veronachtzamen. Achter de schermen hebben zij grote invloed op de politiek zonder dat de burger dat ziet. Die consumeert doodgemoedereerd. Of het genetisch is gemanipuleerd of niet zou velen een zorg zijn. Maar anderen zijn zeer bezorgd.

 

Een bewuste consument

Het maakt veel uit als de consument geen gentech gewassen wil eten en wil weten wat er in ons voedsel zit. Hij verandert dan in een bewuste consument die zich niet van alles laat voorzetten wat Monsanto c.s. ons voorschotelen, gestaafd door onvolledige en naar hun hand gezette onderzoeksgegevens. De weigering van Europese consumenten en milieuorganisaties om gentech voedsel te consumeren is beslissend geweest om de opmars van Monsanto in Europa te stuiten, in weerwil van de wens van politici om genetisch gemanipuleerde gewassen ook in Europa in te voeren. Ook het groeiende verzet in India en Zuid Amerika kan deze multinational een keer opbreken.

De reputatie van een onderneming en het vertrouwen van de consument speelt niet alleen een rol bij de consumptie van producten maar ook bij investeerders, die op termijn ‘return of investment’ wensen. Daarom liggen mens- en milieuonvriendelijke beleggingen gevoelig. Deze kunnen op termijn grote risico’s met zich meebrengen, omdat deze onze samenleving en onze leefomgeving schade berokkenen. Vroeg of laat slaat dit terug op degene die deze schade veroorzaakt. Iedere actie heeft een navenante reactie. De wet van het karma heeft een groot bereik: wat je zaait zal je oogsten, vroeg of laat. Wie wind zaait, zal storm oogsten. 

 

De meest winstgevende producten van Monsanto

Monsanto is van oorsprong een chemische fabriek. Later heeft het bedrijf zich op gentechnologie en zaadhandel gestort, nadat het een fortuin had verdiend met giftige pesticiden en onkruidverdelgers. De basis daarvan zijn zwaar giftige dioxinen. Het meest beruchte middel is het ontbladeringsmiddel Agent Orange, dat bij de chemische oorlogsvoering in Vietnam is gebruikt. Het zijn meestal middelen die nu verboden zijn, na al het schrijnende onheil dat is aangericht.

Daarnaast produceert Monsanto groeihormonen voor koeien om de melkproductie te verhogen, ongeacht de mogelijke toxische residuen in de melk en het dieren- en boerenleed dat dit met zich meebrengt. Er wordt bijv. beschreven hoe een koe reageert als zij met een lange naald het groeihormoon krijgt ingespoten om haar productie tot een onnatuurlijk uiterste op te drijven en hoe het de dieren daarna vergaat.

Behalve mensen en dieren, met name bijen, vlinders en andere insecten die massaal worden gedood, worden ook planten niet ontzien. De invloed van genetisch gemanipuleerde gewassen is nog terra incognita voor de wetenschap. Eenmaal op deze onbekende weg terecht gekomen, blijkt het moeilijk om weer terug te gaan op niet gemanipuleerde gewassen, wanneer de gentech gewassen niet bevallen omdat zij het milieu en de samenleving ontwrichten, of de opbrengst op termijn drastisch tegenvalt.

 

Massale bijensterfte www.warenwelenwee.nl/algemene%20info_pesticiden en genetische manipulatie

 

Eenzijdige, misleidende informatie

Het boek beschrijft gedetailleerd hoe het zover heeft kunnen komen en hoe mensen werden voorgelogen om nauwelijks onderzochte bedenkelijke producten te kopen, die in veel landen zijn verboden. Het beschrijft de desastreuze werking van de gentech producten en chemische bestrijdingsmiddelen. Ongewenste effecten worden verhuld door zogenaamd wetenschappelijk onderzoek van wetenschappers die hun onafhankelijkheid hebben verloren of verkocht aan de industrie. Belastende data worden weggelaten en verdoezeld. Wie het waagt iets te publiceren dat nadelig is voor Monsanto c.s., wordt aangepakt, belasterd, op non-actief gezet of ontslagen. Monsant schrikt er niet voor terug nepnieuws te verspreiden en nep-wetenschappers in te zetten met gefingeerde of niet traceerbare namen, die uitkomen bij haar publiciteitsbureau. In detail wordt beschreven hoe wetenschappers en politici om de tuin worden geleid, om het land te kunnen beplanten met genetisch gemanipuleerde gewassen tot heil en zegen van de mensheid. Want de gentechnologie zou opbrengsten vergroten en de productie vergemakkelijken. Armoede en ondervoeding zou zo uit de wereld worden geholpen die Monsanto voorspiegelt. Waar het eigenlijk om gaat is geld en macht op basis van een ingenieus beleid, waarbij nieuwe producten massaal aan de man worden gebracht, waarvan de waarde nog bewezen dient te worden. Producten waarvan de vernietigende werking reeds bewezen is bij bijv. onkruidverdelgers en ontbladeringsmiddel, met vele sterfgevallen en gezondheidsklachten van werknemers, gebruikers en omwonenden.

 

Commercial Roundup Cancer Lawyer | 800-843-3245 | Monsanto Roundup Lawsuit

 

Twee vliegen in één klap

Monsanto is op het idee van genetisch gemanipuleerde gewassen gekomen om een gewas te creëren en te produceren dat bestand is tegen de onkruidverdelger Roundup. Want dan het onkruid ongelimiteerd worden bespoten zonder het gewas te vernietigen. Zo kan Monsanto twee vliegen in één klap slaan, en daardoor eigenlijk de hele insectenpopulatie goeddeels uitroeien, door de verkoop van landbouwgif te blijven stimuleren en tegelijk in één moeite door de verkoop van gentech zaad, waarop zij patent had verworven. Het is een niet eerder vertoond gebruik van het patentrecht om boeren te beletten zaaigoed te gebruiken en ze te dwingen ieder jaar zaaigoed van Monsanto te kopen op straffe van schadevergoedingen wegens overtreding van de patentwet.

De industriële gentech revolutie in de landbouw zou tot hogere opbrengsten leiden, dankzij gentech gewassen die resistent zijn tegen de chemische bestrijdingsmiddelen, die door de chemische industrie eufemistisch gewasbeschermingsmiddelen worden genoemd. In de praktijk nam de opbrengst niet voor de boeren, maar alleen voor Monsanto enorme vormen aan. Via handelsverdragen heeft Monsanto gepoogd dit omstreden Amerikaanse patentrecht wereldwijd ingang te doen vinden. In India en andere landen is het namelijk verboden om boeren hun zaaigoed af te nemen en zich biologische organismen toe te eigenen, ook al zijn deze genetisch gemanipuleerd.

Monsanto heeft eerst boeren overgehaald voor haar producten om vervolgens hun verzet tegen het patent te smoren door politici en magistraten te winnen voor de grote voordelen van de genetisch gemanipuleerde landbouw en de patentwetten af te dwingen. Het boek beschrijft ook hoe dit leidt tot vernietigiging van het milieu. Bijv. massale sterfte van onmisbare wormen, bijen en andere insecten, het verdwijnen van biodiversiteit, waardoor de voedselvoorziening op termijn gevaar loopt en de landelijke economie ontwricht wordt.

De werking van dioxine

 

Deel 2 Samenvattend overzicht: de verspreiding van schadelijke producten

 

Het boek begint in India, waar het ook eindigt. Een leider van een boerenbond met 20 miljoen leden vraagt de schrijfster om een onderzoek te doen naar Monsanto, “dat bezig is de hand te leggen op al het zaaigoed en daarmee het voedsel op de wereld.” Ze maakt eerst een TV documentaire en begint haar research op internet. Bij ‘vervuiling’ en Monsanto 340.000 treffers. Bij ‘Monsanto vervalste wetenschappelijke gegevens’ 115.000 treffers, enz. Dat is iets anders dan wat op de website van Monsanto staat: “boeren helpen gezonder voedsel te produceren en milieueffecten van de landbouw te verminderen.” Hoe zit dat?

Monsanto is groot geworden door de productie van het zwaar giftige en inmiddels verboden PCB’s of polychloorbiphenylen. Daarna door onkruid verdelgende dioxinen, die de basis vormen van het ontbladeringsmiddel Agent Orange. In de oorlog in Vietnam massaal werd dit middel massaal ingezet. Monsanto maakte ook synthetische groeihormonen voor koeien om de melk- en vleesproductie op te voeren. Uiteindelijk vond het bedrijf zijn missie in de wereldwijde verbreiding van genetisch gemanipuleerde gewassen en de monopolistische handel in het gepatenteerde zaad daarvan.

Deze middelen hebben veel mensen het leven gekost en bekort en het milieu onherstelbare schade toegebracht. Het bedrijf heeft gedaan wat het kon om onderzoek achter te houden en te vervalsen dat ongewenste effecten wereldkundig kon maken en heeft de wetenschap monddood gemaakt of tot advocaat van haar criminele praktijken. Het was op de hoogte van de schadelijke werking van producten, maar ging gewoon door met vervuilen op steeds grotere schaal. Hoe was dit mogelijk?

 

Niets ontziende misleiding

Monsanto kon hiermee op steeds grotere schaal legaal doorgaan omdat zij de EPA Evironment Protection Agency en de FDA Food and Drug Administration wist mee te krijgen en naar de hand wist te zetten door infiltratie, vriendjespolitiek, ontkenning en misleiding, waardoor deze instanties zich meer inzetten voor de belangen van ondernemingen dan voor het algemeen belang (p 71). In de leiding van deze toezichthoudende instanties zitten vaak mensen die bij Monsanto hebben gewerkt of haar gunstig gezind zijn, om als lobbyist promotie te maken en daarna als directeur weer terug te kunnen komen op een hogere positie. Dit heet het draaideurenmechanisme. We zien het bijv. bij kamerleden, die eerst in de politiek en dan de industrie hun intrede doen, om vervolgens weer terug te te komen op een hogere positie, bijv. als minister of lid van een commisie, die de industrie meestal welgezind is. Zie C F vander Horst, Dodelijke leugens, p 196, 197, 202.

Genoemde instanties met hun commissies lijken op een groot complex van draaideuren naar de politiek en de industrie, waarvan de belangen innig zijn verstrengeld. Het lijkt eigenlijk een groot leugenachtig en corrupt netwerk. Integere tegenstanders worden met alle mogelijke middelen tegengewerkt, belasterd, monddood gemaakt, op een zijspoor gezet en ontslagen.

De kopjes spreken voor zich: ‘Monsanto wist het en zei niets’, ‘Misdadig gedrag’, ‘Medeplichtigheid en bedrog’, ‘Een stad die van de kaart is geveegd’ (na de onverklaarbare dood  van vijftig paarden en talloze honden, katten en vogels vanwege dumpen van giftig afval), ‘Monsanto ontkomt aan rechtsvervolging’, ‘Leve de oorlog’. Wat dit laatste betreft: “Monsanto maakte tijdens de Eerste Wereldoorlog honderdmaal zoveel winst als voorheen door chemische producen te verkopen voor de fabricage van explosieven en strijdgassen” (p 57).

 

 

Besproeiing met Agent Orange. De misvormende effecten zijn te gruwelijk om te tonen, vooral bij kinderen en baby’s.

 

Monsanto onderhield nauwe betrekkingen met het Pentagon. De productie van ontbladeringsmiddel Agent Orange voor de oorlog in Vietnam was het grootste contract uit haar geschiedenis tot dusver, nadat het een van de machtigste chemische concerns ter wereld was geworden (p 58). Door samenwerking met het leger is besproeiing met vliegtuigen ook in de landbouw ingevoerd, na ‘succesvolle’ toepassingen in Vietnam. Vietnam veteranen rapporteren echter ernstige gezondheidsklachten en waren in een juridische strijd verwikkeld om schadevergoeding te krijgen. Om schadevergoeding te te beperken werkte de regering samen met Monsanto om op basis van onbetrouwbaar onderzoek de schadelijke effecten te verdoezelen (p 77). Onderzoekers bleken te zijn  omgekocht.

Er zouden door 80 miljoen liter ontbladeringsmiddel naar schatting 400.000 Vietnamezen zijn omgekomen of gehandicapt geraakt en nog eens 500.000 kinderen misvormd, terwijl 2,4 miljoen Amerikaanse veteranen als ‘nevenschade’ letsel hebben opgelopen, volgens C F van der Horst, Dodelijke leugens (p 194). Het Ministerie van Defensie beschouwde het middel echter niet als toxisch omdat Monsanto dit niet deelde, om de winstgevende markt niet kwijt te raken. “Alle betrouwbare wetenschappelijke bewijzen tonen aan dat Agent Orange op de lange termijn geen ernstige gevolgen heeft voor de gezondheid,” aldus een woordvoerder, gesteund door corrupte wetenschap. (Robin, p. 62, 66). In 1985 constateerde de EPA Environment Protection Agency dat dioxine, de basis van Agent Orange, de giftigste stof was die het ooit op dieren had getest, aldus Van der Horst, Dodelijke leugens, p 250.

 

De beroemde bekroonde foto van kinderleed in de oorlog in Vietnam na een gifaanval

 

Onkruidverdelger en groeihormoon

Iets vergelijkbaars speelt zich af bij ‘s wereld meest verkochte onkruidverdelger Roundup het omstreden middel glyfosaat, dat onschadelijk en biologisch afbreekbaar zou zijn en waarvan de licentie momenteel weer door het Europese gerechtshof wordt beoordeeld. Monsanto’s producten krijgt haar producten goedgekeurd door de EPA, de Environment Protectio Agency op basis van ‘getrukeerd’ onderzoek met ernstige tekortkomingen (p 90). Ook bij het groeihormoon voor koeien worden schadelijke effecten verzwegen en verdoezeld. Wetenschappers worden gemanipuleerd en om de tuin geleid in onderzoek dat Monsanto financiert en regisseert (p 115).

Via connecties bij de Food- and Drug Administration FDA kreeg Monsanto het voor elkaar  dat op etiketten niet vermeld mocht worden dat melk van met hormonen bespoten koeien afkomstig was. De reden was dat veel consumenten een voorkeur hebben voor melk van koeien zonder hormooninjecties. Op straffe van rechtsvervolging was het bedrijven daarom verboden te vermelden dat melk op natuurlijke wijze was geproduceerd (zonder groeihormoon).

Monsanto en de FDA gaven als reden dat “het misleidend is voor de consument, want het wekt de suggestie dat er verschil bestaat tussen melk van [met groeihormoon] behandeld melkvee en niet-behandelde dieren, terwijl er geen relevant verschil is” (p 128). Er was wel verschil, maar dat werd niet relevant geacht. Bij bezoek aan boerderijen bleek hoe pijnlijk en schadelijk de hormooninjecties voor de koeien zijn, die in grote getale werden afgeslacht bij die bedrijven. Behalve toezichthoudende en regelgevende instanties werd ook de pers met succes beïnvloed voor een zo gunstig mogelijke berichtgeving en misleidende reclame.

Oppositie tegen groeihormoon en een behandeld vleesrund http://bestmeal.info/food/rBST-rBGH-milk.shtml; http://www.mindblowingvideos.com/stop-drinking-milk-right-now.html; https://toughsledding.wordpress.com/2008/03/13/milk-labeling-debate-reveals-the-cloudy-nature-of-transparency

 

Manipulatie bij genetisch gemanipuleerde gewassen

De promotie en regulering van het groeihormoon leek een soort ‘proefballon’ om genetisch gemanipuleerd voedsel erdoor te krijgen. Een vergelijkbare benadering heeft Monsanto later toegepast bij het kost wat kost veroveren van de markt daarvoor zonder vermelding van genetische manipulatie. In Europa is het echter niet gelukt vermelding tegen te houden door het verzet van milieubewegingen, mensen als Prins Charles en enkele dissidente wetenschappers. In Europa is de formulering in kleine lettertjes afgezwakt tot ‘genetisch gemodificeerd’ voedsel.

Monsanto had een meervoudig belang bij de productie van genetisch gemanipuleerd voedsel. Namelijk de productie van een gewas dat resistent was tegen onkruidverdelger Roundup, waardoor de toepassing en verspreiding van dit middel gegarandeerd was. Daarnaast legde Monsanto zo de hand op de handel in het zaad van gepatenteerde genetisch gemanipuleerde gewassen. Het verkrijgen van patent op deze gewassen is een niet eerder vertoond staaltje van sturing van een voordelige wetgeving voor patenten op levende organismen, alsof Monsanto deze had geschapen in plaats van slechts gemanipuleerd.

Het ontwikkelen van een gewas dat resistent was tegen Roundup was een moeizame en kostbare klus van 80 miljoen dollar (p 158). Dat komt door de sterke verdedigingsmechanismen van planten om vreemde lichamen en vreemde genen af te stoten, anders zouden soorten onbestendig zijn en geïnfiltreerd worden met genen van andere organismen. De natuurlijke orde zou verdwijnen als soorten zich lukraak zouden vermengen. Dat is eigenlijk waar mensen nu mee bezig zijn door genen van andere soorten te implanteren, bijv. van dieren in mensen, een omstreden zaak. De effecten op langere termijn van de verspreiding van gemanipuleerde soorten zijn onvoorspelbaar en onherstelbaar. Als deze eenmaal in de natuur zijn losgelaten weten we niet wat ze kunnen aanrichten bij vermenging en kunnen we ze geen halt meer toeroepen. Het is Monsanto gelukt om een gewas te manipuleren dat resistent was tegen roundup, omdat iemand op het idee kwam om te kijken wat er op de gifbelt van Monsanto groeide. Zo werd een resistent gewas ontdekt en in elkaar gezet door het gen over te planten. Hoe het precies is gegaan voert hier te ver.

Om de regelgeving naar de hand van Monsanto te zetten werd het Witte Huis benaderd, nl. George Bush Sr. Zo weinig mogelijk regels voor genetisch gemanipuleerde organismen paste in het straatje van deregulering, liberalisering en bevordering van de vrije marktwerking en ‘verlichting van de last van regelgeving waar de economie onder gebulkt gaat’ (p 162). Monsanto was er alles aan gelegen dat genetische manipulatie niet werd vermeld en geëtiketteerd. Anders zou de consument mogelijk argwaan kunnen krijgen en geen genetisch gemanipuleerd voedsel willen consumeren. Want het spreekwoord luidt: ‘wat de boer niet kent, dat eet hij niet’. Zo wist Monsanto het voor elkaar te krijgen dat “nieuwe methoden van genetische modificatie werden gereglementeerd binnen de bestaande wetgeving en volgens dezelfde methoden als die welke ontwikkeld zijn door middel van traditionele kruising van planten” (p 163). Daardoor kon kostbaar en langdurig onderzoek worden voorkomen naar mogelijke schadelijke effecten, omdat de gentech gewassen als identiek met gangbare gewassen werden beschouwd.

 

Een voorbeeld van etikettering die in de VS niet is toegestaan vanwege de ‘wezenlijke gelijkwaardigheid’

 

Ontwijken van onderzoek

Monsanto wist op ingenieuze wijze “het principe van wezenlijke gelijkwaardigheid” van genetisch gemanipuleerde en niet gemanipuleerde organismen ingang te doen vinden. Zo werd etikettering en nader kostbaar en vertragend onderzoek vermeden, omdat het om identieke gewassen zou gaan. “Iedereen wist dat het onzin was, dit principe. Het was gewoon een manier van ondernemingen – en vooral van Monsanto – om hun producten snel op de markt te kunnen brengen met een minimum aan overheidsbemoeienis” (p 165).

Zo wist Monsanto ook grondig onderzoek naar de effecten van deze zeer ingrijpende genetische manipulatie te voorkomen, voor zij haar producten op de markt kon brengen. Ook strenge toxicologische tests die gelden voor minder ingrijpende voedseltoevoegingen of additieven werden zo vermeden. Voor het principe van wezenlijke gelijkwaardigheid ontbreekt echter enige wetenschappelijke basis bij gebrek aan enig onderzoek. Genen zijn de bouwstenen van organismen. Verandering van genen is een fundamentele verandering, die een organisme bepaald niet gelijkwaardig maakt aan een niet gemanipuleerd organisme. Aanwijzingen van schadelijke effecten van genetische manipulatie werden weggewerkt of verdoezeld, zoals bij genetisch gemanipuleerde tryptofaan (p 167).

Het is een hele toer geweest wetenschappers om de tuin te leiden, die beter (behoren te) weten. Zij wisten of behoorden te weten dat er geen wetenschappelijke gegevens waren voor het principe van ‘wezenlijke gelijkwaardigheid’, waardoor mogelijk schadelijke effecten van genetisch gemanipuleerd voedsel bij voorbaat werden uitgesloten. Publicatie en ruchtbaarheid van wetenschappelijke aanwijzingen van het tegendeel werden tegengehouden en niets ontziend verdacht gemaakt. Bij onderzoek dat Monsanto niet welgevallig was werden andere maatstaven toegepast dan bij onderzoek dat haar goed uitkwam.

Ook bij de Food and Drug Administration FDA was geen consensus om vermelding en etikettering te verbieden of juist te verplichten. Uiteindelijk wist Monsanto iedereen naar zijn hand te zetten en de gewenste regelgeving erdoor te krijgen door een knap staaltje van ‘deskundige’ voorlichting, beïnvloeding, lobbying en het benaderen van de juiste mensen en afstemming op de politieke trends en beleid. Het kwam goed uit dat in de betrokken ministeries en instanties haast overal relaties zaten die Monsanto gunstig gezind waren. De verstrengeling van belangen ten koste van de bevolking is echter zorgwekkend en heeft ernstige wereldwijde consequenties. Zorgwekkend is ook de teloorgang van de wetenschap als onafhankelijke en beschermende ‘waakhond’, die nu steeds meer aan de leiband van de industrie loopt als een effectief en overtuigend marketinginstrument, zoals in het bijzonder in de farmaceutische industrie het geval is, zie ook de boeken van Götzsche en Van der Horst.

 

Bron: Cawar Consumer Awareness Slide Player

 

Foul is fair and fair is foul

De pogingen om het ‘principe van wezenlijke gelijkwaardigheid’ van gentech producten internationaal ingang te doen vinden zijn echter niet gelukt. In Europa werd etiketteringsplicht juist wettelijk verplicht terwijl dat in de VS was verboden. Het lijkt een omgekeerde wereld, waar de belangen van bedrijven voor die van de burgers gaan. “Foul is fair and fair is foul” (Shakespeare, Macbeth).

Een uitzending van de BBC met een deskundige, Arpad Pusztai, die onderzoek had verricht naar genetisch gemanipuleerde aardappelen dreigde roet in het eten te gooien, omdat ratten die ervan aten significante nadelige verschillen lieten zien. Hij zei dat hij het ontbreken van tests van gentech producten zorgwekkend vond en burgers zo werden gebruikt als proefkonijnen. De publicatie van zijn onderzoek werd tegengehouden. De reputatie van deze gerenommeerde onderzoeker met honderden publicaties op zijn naam werd genadeloos in diskrediet gebracht en uiteindelijk werd hij vervroegd ontslagen. Terwijl zijn directeur aanvankelijk enthousiast reageerde, sloeg deze om als een blad aan een boom, toen hij werd gebeld door premier Tony Blair, die weer gebeld was door Bill Clinton, die gebeld was door Monsanto om pressie uit te oefenen in de gewenste richting. De Royal Society werd gemobiliseerd om de dissident in diskrediet te brengen en de weg vrij te maken voor genetisch gemanipuleerde voedingsmiddelen.

Eén onderzoek dat het tegendeel aantoont haalt de ongegronde hypothese onderuit dat gentech gewassen ongevaarlijk zijn volgens het falsificatieprincipe van Popper en ons gezond verstand. Inmiddels zijn er diverse onderzoeken met indicaties die niet weg te wuiven zijn op grond van ondeugdelijke theorieën van niet hard te maken principes als ‘wezenlijke gelijkwaardigheid’.

Kritische geluiden konden niet helemaal de kop in gedrukt worden. Prins Charles liet evenals Dr Arpad Pusztai openlijk weten dat hij geen gentech gewassen wilde eten.  “Kunnen wij de fabrikant van Agent Orange toevertrouwen om ons voedsel genetisch te manipuleren?,” vroeg het tijdschrift Business Ethics zich af, nadat de baas van Monsanto een pleidooi had gehouden voor de de beloften van de biotechnologie voor de mensheid als oplossing voor honger, armoede en massale migratie door de duurzame technologie van Monsanto (p 205-07). Deze baas verdiende in 1998 20 miljoen dollar. Zijn bedrijf verloor dat jaar 286 miljoen dollar op een omzet van 8,6 miljard. Dit verlies kwam door acht miljard aan overnames van zaadondernemingen.

 

De poging een monopolie op de zaadhandel en wereldvoedselvoorziening te krijgen

Nadat Monsanto erin geslaagd was genetisch gemanipuleerde gewassen te produceren en een regelgeving  wist te bewerkstelligen, stortte het bedrijf zich op overname van zaadondernemingen. Dit is een heel andere bedrijfstak dan de chemische en gentech industrie. Het belang van de zaadhandel voor Monsanto hing samen met het patenteren van genetisch gemanipuleerde planten. Zo konden boeren elk jaar gedwongen konden worden zaad te kopen bij Monsanto, als ze gentech gewassen verbouwden.

Om de wereldvoedselproductie in handen te krijgen werden kosten noch moeite gespaard.

Bij het patenteren van gentech gewassen waren deze opeens niet meer wezenlijk identiek maar zoveel verschillend van niet gemanipuleerde gewassen, dat er patent op aan gevraagd diende te worden met als argument dat het unieke creaties waren (p 219). Toen het patent geregeld was, werd aan boeren verboden het zaad van gentech planten te zaaien die zij zelf verbouwden. Op straffe van hoge boetes werden zij gedwongen royalty’s te betalen voor dit zaaigoed.

Het gaat om het recht om te weten wat we eten

 

De ‘Genenpolitie’ en het echec in de VS en Canada

Er werd een inspectie opgezet die bij gerede vermoedens door opvragen van facturen of op een andere manier zal verifiëren of de velden zijn ingezaaid met niet achtergehouden zaaigoed. Deze inspectie werd de ‘genenpolitie’ genoemd in een rapport met de titel Monsanto versus US Farmers en leidde tot honderden rechtszaken en faillissementen van boeren die financieel en juridisch aan het kortste eind trokken tegen de advocaten van Monsanto, mede vanwege de voor hen onbetaalbare hoge proceskosten en de gunstige wetgeving en jurisprudentie die Monsanto had geregeld. Deze gold ook voor overgewaaide zaden, waarvoor betaald moest worden. Er werden zelfs privédetectives ingehuurd. Er werd een telefoonlijn geopend waarin boeren overtredingen van de ‘zaadwet’ konden melden, die de ‘kliklijn’ werd genoemd. Boeren Waren daardoor niet meer veilig voor hun buren, die hen konden verraden. Zo konden ze hun eigen bedrijf uitbreiden door het land van hun buren te kunnen kopen als deze failliet gingen vanwege proceskosten of schadevergoedingen. Boeren en buren werden bang voor elkaar. De traditionele burenhulp veranderde in wantrouwen. Gemeenschappen raakten intern verdeeld. De gemeenschapszin raakte in diskrediet. De informele infrastructuur op het platteland werd zo kapot gemaakt.

Afgezien van deze praktijken leidden de gentech gewassen tot een economische ramp, omdat er steeds meer onkruidverdelgers nodig waren, die de grond en de productie niet ten goede kwamen. Van resistente gentech gewassen bleek moeilijk af te komen waardoor deze de kop op blijven steken als een boer iets anders wil zaaien en de niet gemanipuleerde gewassen verdringt. Uit onderzoek blijkt een afname van de opbrengsten vergeleken met conventionele productie.

Na het moratorium op gentech gewassen in Europa onder druk van consumenten en milieuorganisaties als Greenpeace stort de Amerikaanse export naar Europa in. Om faillissementen en verder instorting van de Amerikaanse landbouw te voorkomen werd tussen 1999 en 2002 12 miljard dollar aan landbouwsubsidies verstrekt (p 242).

Daar kwam nog bij dat het Monsanto niet is gelukt om gentech tarwe gelegaliseerd en geproduceerd te krijgen omdat export naar Europa en Japan zou zijn uitgesloten, omdat consumenten dat daar niet zouden kopen. Bij veevoer als mais, koolzaad en soja lag dat anders dan bij menselijke consumptie. “Als de [gentech] tarwe van Monsanto op de markt was gekomen, hadden 85.000 graanboeren in West-Canada moeten stoppen” vanwege de export stop. (p 245).

 

De verovering van Zuid Amerika en India en economische kolonisatie

Mede door het debacle in Noord Amerika was Monsanto genoodzaakt op te rukken naar Zuid Amerika en India. Met noodlottig succes, afhankelijk van welke kant je het bekijkt, van de kant van Monsanto of van de kant van de bevolking en het milieu. Mexico werd beplant met gentech mais die de conventionele soorten dreigt te verdringen en door kruisingen instabiele ‘monster-producten’ creëert. Kritische wetenschappers worden tegengewerkt. In het begin van dit artikel zijn de campagnes in Argentinië, Brazilië en Paraguay al vermeld, die daar met geweld van bovenaf zijn afgedwongen. Aan kleine boeren werd hun land werd ontnomen om het massaal te beplanten met monoculturen van gentech soja ten koste van bossen, biodiversiteit en het rijk gevarieerde milieu en vooral de bevolking, die naar sloppenwijken werd gedreven.

De rampzalig effecten met Indiase gentech katoen zijn ook reeds genoemd. In de deelstaat Andra Pradesh werden gentech katoenvariëteiten daarom verboden maar onmiddellijk vervangen door andere gentech variëteiten, die de conventionele gewassen dreigen te verdringen door vermenging en onomkeerbare verspreiding. Ook in andere deelstaten zijn gentech gewassen omstreden. Patenten op zaad en planten zijn in India niet mogelijk, evenmin als in andere landen. Daarom probeerde Monsanto en de VS via internationale handelsakkoorden de Amerikaanse wetgeving wereldwijd te legaliseren met weinig transparante clausules inzake patenten en intellectuele eigendomsrechten.

Een Indiase deskundige noemt het ‘economische kolonisatie’ als niet meer de grond of het gebied maar de inheemse planten en voedselproductie worden toegeëigend. De subcommissie mensenrechten van de VN schrijft: “De wereldhandel wordt goeddeels gecontroleerd door machtige transnationale ondernemingen. In een dergelijke context is het begrip ‘vrijhandel’ een leugen… Het resultaat hiervan is dat voor bepaalde groepen, in het bijzonder in ontwikkelingslanden, de WTO (World Trade Organization) een ware nachtmerrie is” (p 333).

 

Risico’s voor producenten, consumenten en investeerders

In haar conclusie brengt de schrijfster naar voren dat de bedenkelijke reputatie van een bedrijf en risico’s van investeringen de beleggers voorzichtig maken. Gentech gewassen en genetische besmetting zijn riskant. Niemand weet hoe deze op termijn uitpakken. Daarom is de positie van Monsanto op termijn niet gedekt. Zij noemt het onverantwoord als de wereldvoedsel productie in handen van één bedrijf zou vallen, met name als dit bedrijf de reputatie en de geschiedenis van Monsanto heeft.

Vanwege tegenvallende resultaten was Monsanto in 1999 genoodzaakt een fusiepartner te zoeken, toen het aandeel een derde van zijn aandeel verloor op de beurs van New York (p 217-18). Het fuseerde met een Zweeds farmaceutisch bedrijf, waarbij het vooral ging om de farmaceutische tak van Monsanto. Monsanto ging in 2002 weer zonder deze tak verder en is dit jaar overgenomen voor 63 miljard dollar door het Duitse Chemieconcern Bayer in een omstreden en langdurig overnameproces. Omstreden vanwege de macht en het monopolistische positie van dit enorme chemieconcern en de combinatie van voedselproductie en chemische bestrijdingsmiddelen. Als een bedrijf winst winst wil maken middels de productie van zowel voedsel als landbouwgif, lijkt de kwaliteit van het voedsel en de natuurlijke omgeving in het geding. Dat heeft de combinatie van genetisch gemanipuleerde gewassen met onkruidverdelger Roundup geleerd.

 

1. Zie nos.nl/artikel/2234959-besmette-bedrijfsnaam-verdwijnt-monsanto-wordt-bayer; www.nu.nl/economie/5297258/naam-omstreden-bedrijf-monsanto-verdwijnt-fusie-met-bayer;www.boerderij.nl/Home/Achtergrond/2018/6/Combinatie-Bayer-Monsanto-van-start-294974E