Rancuneuze Britse justitie: de mediaban

Civis Mundi Digitaal #61

door Lode Goukens

Britse rechters vonden het nodig een extreemrechtse activist op te sluiten en gaven zo Alt-right en Wilders een excuus om de dubbele standaard van de Britse justitie aan te klagen. De aanleiding was de dertien maanden cel die een extreemrechtse activist kreeg omdat hij over een rechtszaak tegen een bende moslims een live uitzending via Facebook maakte.

Figuur 1 vrouwe Justitia

Het probleem met extreemrechtse figuren zoals Tommy Robinson (pseudoniem voor Stephen Yaxley-Lennon) is dat blijkbaar hun rechten minder van tel zijn dan die van de (criminele) moslims tegen wie ze actie voeren. Een overheid die partij lijkt te kiezen en alle machtsmiddelen boven haalt tegen extreemrechts, maar anderzijds alle problemen met moslimcriminelen probeert te verbergen voor de burgers, voedt echter de steun voor malloten zoals Yaxley-Lennon en hun achterban.

De kerel werd zonder pardon opgesloten en meteen tot 13 maanden gevangenis veroordeeld, terwijl de processen tegen de 29 Pakistaanse pedofielen, mensenhandelaars en verkrachters al aanslepen sedert 2013 en de Britse overheid een mediaban invoerde.[1] Over die mediaban wil ik het hebben. Niet over de malloten die deze mediaban moedwillig overtraden en zo martelaars werden voor de achterban van Wilders en diens internationale vriendjes van bedenkelijk allooi.

De krant The Independent en Leeds Live vochten die “reporting restriction” aan. De vraag is niet of de persvrijheid hier geschonden werd, maar of een justitie die niet zichtbaar wil zijn een effectieve justitie kan zijn. Wat is de waarde van straffen als ze niet publiek zijn. Wat is de waarde van processen indien ze achter gesloten deuren plaats vinden. Eén van de principes van een democratische staat is dat processen publiek zijn. Dat is een verworvenheid van de Franse revolutie en ook in Groot-Brittannië reeds eeuwen de norm. Het is even belangrijk als habeas corpus (dat sedert de antiterreurwetgeving na 9/11 zowel in de VS als het VK buiten spel werd gezet). Het publieke proces is ook een sociale catharsis. Een zuiveringsritueel dat het vertrouwen van de bevolking moet herstellen. Een oplossing die beter werkte dan lynchpartijen en publiek terechtstellingen.

Nog wereldvreemder blijkt de Britse justitie wanneer ze ook het proces van ‘Tommy Robinson’ aan het publiek wou ontzeggen. “A judge initially banned media reports of contempt proceedings against Robinson over fears it could affect the ongoing trial, but lifted the order on Tuesday after hearing submissions that members of the public and foreign media outlets were publishing inaccurate information.” drukte The Independent. Nu is die krant al lang geen schaduw meer van de kwaliteitskrant die ze ooit was in de jaren 1980 en vroege jaren 1990. Maar het moge duidelijk zijn dat de mediaban een vorm van muilkorven is en dat de Britse justitie heel roekeloos omspringt met een middel dat normaal enkel bestemd is voor twee zaken: het beschermen van de privacy van minderjarigen en het bewaren van staatsgeheimen. Sedert wanneer is het geven van meningen of het organiseren van media-aandacht over criminele bendes beschuldigd van de meest verwerpelijke misdaden, één van deze argumenten?

De Britse justitie voert aan dat de meningen van een extreemrechtse malloot de jury zou kunnen beïnvloeden. Dat is op zijn minst een zeer paternalistische reflex en behoorlijk beledigend tegenover juryleden die uit alle lagen van de bevolking komen en die elk apart verder van onbesproken gedrag moeten zijn. Het is een gezagsargument. Mama weet het beter. Het is teken des tijds, een voorbeeld van een trend dat beroepsrechters neerkijken op volksjury’s en af willen van de eeuwenoude traditie van die burgerplicht. De beschuldigde wordt niet meer door zijn gelijken beoordeeld, maar door een elite van justitiële ambtenaren die nauwelijks respect kunnen opbrengen voor de burgers die ze horen te beschermen.

De extremist (die overigens niks extreems in de Facebook Live-film verklaarde) werd vervolgd voor het proberen filmen in de nabijheid van Canterbury Crown Court, ondanks meldingen dat het in het hele gebouw verboden zou zijn. Robinson bevond zich op de openbare weg. Een plek waar filmen in principe enkel in politiestaten per definitie verboden is.

De rechter maakte een onderscheid tussen “legitimate journalism” en het activisme van de extremist. Judge Heather Norton zei letterlijk: “This contempt hearing is not about free speech. This is not about the freedom of the press. This is not about legitimate journalism; this is not about political correctness; this is not about whether one political viewpoint is right or another. It is about justice, and it is about ensuring that a trial can be carried out justly and fairly.”

Mij lijkt het te getuigen van een dedain jegens de vrije meningsuiting en de woordkeuze “legitieme journalistiek” klinkt toch meer als retoriek uit de voormalige DDR of China. Alsof een journalist eerst een politieke goedkeuring dient te krijgen. Dat Robinson geen journalist is dat snapt het kleinste kind. Dat de rechter dat als argument aanhaalt, zegt dus meer over rechter Norton dan over de extremistische activist. Dat de maatregelen disproportioneel schijnen lijkt de rechter niet te deren, ze is vooral boos dat Robinson tegen een als onrechtvaardig gehouden beslissing van een justitieel apparaat inging. Het klinkt rancuneus en kinderachtig.

Het hele feit dat rechters dus vinden dat ze beter in staat zijn dan de media en het publiek om te beslissen wat het publiek mag weten over een rechtszaak is een slippery slope. Het geheim houden van rechtszaken is slechts een laatste stap op weg naar straffeloosheid voor groepen die als ze voor de rechter kwamen voor publieke vijandigheid zouden kunnen zorgen. Of voor geheime rechtbanken zoals in de meest abjecte regimes. Het willen censureren van de berichtgeving over een groep criminele moslims — die al jaren het favoriete onderwerp zijn van kleine groepjes Britse extreemrechtse randfenomenen (het volstaat de Nederlandse documentaire Danny Demonstreert over Britain First terug te kijken[i]) — is ronduit vragen om problemen en ruikt naar manipulatie.

Wat justitie dus deed met de mediaban is bedenkers van samenzweringtheorieën tegen het eigen autochtone volk impliciet gelijk geven. Justitie waagde zich op politiek pad, al ontkenden ze dat politieke correctheid een motief was. In plaats van rechter werd justitie een partij in een etnisch en religieus geladen discussie enkel en alleen omdat de beschuldigden moslims waren.  Justitie hoorde geen onderscheid te maken, hoorde geen apart regime met mediaban te bedenken omdat de beschuldigden Pakistaanse moslims waren. Justitie hoorde blind te zijn voor afkomst, geloof, geslacht en beroep van de beklaagden. Door een mediaban in te roepen omdat extreemrechtse activisten het proces wilden gebruiken voor propaganda en hetze, verliet justitie haar rechtmatige positie en stelde het zich politiek op. Door de degens te kruisen met de activisten ondermijnde justitie zelf op bedenkelijke wijze elk geloof in rechtvaardigheid, gerechtigheid en een eerlijke procesgang in deze zeer onsmakelijke zedenzaak. Een zaak trouwens die over feiten gaat en niet over een moslimcultuur van seksueel misbruik, waar nochtans even goed over zou kunnen gedebatteerd worden gezien de context. De draconische maatregelen tegen de activisten deed nog een extra schep bovenop de al kwalijke toestand.

Het Britse rechtssysteem heeft zich door de mediaban en de disproportionele en rancuneuze behandeling van een extreemrechtse activist de fundamenten vanonder het eigen juridisch bouwwerk geblazen. In geen enkele zaak waar moslims in betrokken zijn kan de Britse rechter nu nog beweren dat iedereen gelijk voor de wet is. De geur van willekeur en het spook van politieke afwegingen zal voortaan door de rechtszalen waren.