Duurzame chocolade

Civis Mundi Digitaal #63

door Lode Goukens

Het klinkt gek maar de duurzame chocolade komt. Bij ondergetekende is enkel slechte chocolade duurzaam, de goede heeft slechts een zeer kort leven in de koelkast. De Belgische vicepremier en minister van Ontwikkelingssamenwerking Alexander De Croo (Open VLD, liberalen) wil samen met de Belgische chocoladesector en ngo’s werk maken van duurzame chocolade.

Het feit dat niet-gouvernementele organisaties of lobby-machines een minister beleid voederen is natuurlijk een zorgelijke zaak. De duurzame chocolade was de inzet van een eerste rondetafelgesprek over duurzame cacao van de minister met een beperkte groep spelers uit de chocoladesector te Gentbrugge. Aan deze rondetafel namen zogenaamde maatschappelijke organisaties deel die actief zijn in duurzaamheid en de internationale cacao sector. Bij dergelijk nieuws heeft ondergetekende steeds nood aan de helende werking van donkere chocoladerepen. Het bizarre initiatief kaderde binnen de verdere concretisering van het Belgische SDG Charter “ondertekend door bedrijven, middenveld en overheid”.

De minister die ook verantwoordelijk is voor ontwikkelingssamenwerking oreerde “Als men ook in de toekomst een goed en duurzaam geproduceerd chocolade wil blijven leveren aan de consument, dan moet er blijvende aandacht gaan naar duurzame en klimaatbestendige teeltverbeteringen, het terugdringen van ontbossing, het verbeteren van de arbeidsomstandigheden en het verhogen van het inkomen van boeren en boerinnen. Alle partners in de keten moeten daarvoor samenwerken, met de steun van overheden, sectororganisaties en kennisinstellingen.”

Laten we even enkele onderwerpen nader bekijken. Duurzaam geproduceerde chocolade wat is dat? Chocolade is een industrieel product op basis van een zeer moeilijk te verwerken grondstof genaamd cacaobonen. De Nederlander Van Hout ontwikkelde ooit de manier om het poeder te produceren. De halffabrikaten cacaoboter en cacaopoeder zijn dus al ruim een eeuw zeer succesvolle verwerkingen van koloniale goederen. De productie van chocolade is zowel ambachtelijk als industrieel een succesproduct op basis van een product van de grote speler Barry Callebaut. De teeltverbetering is dan weer een zeer boeiend onderwerp van regionale ontwikkeling met als doel de aanvoer te verzekeren. Klimaatbestendig is gewoon een modewoord om iets te verkopen. Het verbeteren van de arbeidsomstandigheden in voornamelijk Ivoorkust is een morele plicht, maar eigenlijk de zaak van de Afrikaanse regeringen en minder van de bedrijven (al is het voorbeeld van Chiquita in Costa Rica en Panama het bewijs dat bedrijven de motor kunnen zijn van een degelijk onderwijs, betrouwbare gezondheidszorg en infrastructuur). De minister heeft dus wel degelijk een punt om dit als een accelerator van ontwikkeling te zien.

De Belgische federale overheid is zich bewust van de reputatie van de Belgische chocolade (denk maar aan de palmolie rotzooi die in Duitsland en Duitse supermarkten verkocht wordt als choclade). Daarom wil ze later dit jaar een sector-breed programma lanceren waarin de overheid met bedrijven en ngo’s gaat samenwerken rond een gezamenlijke agenda voor de integratie van duurzaamheid in de Belgische chocoladeindustrie. “Tijdens het rondetafelgesprek gebeurde al een eerste verkenning op welke terreinen en hoe de samenwerking tussen overheid, bedrijven en maatschappelijke organisaties vorm kan krijgen.” De minister heeft IDH/The Sustainable Trade Initiative gevraagd “deze inventarisatie voort te zetten en binnen een paar maanden te komen met een advies over een ambitieus samenwerkingsprogramma”. Dit laatste is allicht het bewijs van meer voluntarisme dan van kennis van zaken. De minister zou zoiets beter aan universiteiten overlaten dan aan lobbygroepen.

Voor de consument is kwaliteit niet meer het enige wat doet kopen. Ook de denkbeeldige eerlijkheid speelt een rol. Denk maar aan Max Havelaar-keurmerken. De voorzitter van sectororganisatie Choprabisco, Jos Linkens, sprak uit naam van de sector daarom dat de verduurzaming van de chocoladesector hun steun krijgt. Choprabisco groepeert 90% van het Belgische chocolade aanbod. De vraag blijft echter of het zoveelste label op een verpakking ene moer zal uitmaken voor de cacaoboeren. Wat de gevolgen voor de speculatieve prijs van de cacaobonen zal zijn is koffiedikkijken. Niettemin zal de feelgoodchocolade nauwelijks de consumptie veranderen. Het zal hoogstens enkele verschuivingen qua marktaandeel opleveren. Maar laat dergelijke cynische opmerkingen de goede intenties niet afremmen.