Steenkool en het klimaat

Civis Mundi Digitaal #66

door Jan de Boer

Donald Trump heeft op 23 augustus van dit jaar een vurig pleidooi gehouden voor de steenkoolindustrie die volgens hem de onafhankelijkheid van de Verenigde Staten garandeert: "Wij houden van steenkool omdat deze brandstof niet kapot te krijgen is. In tijden van oorlog of grote conflicten kunnen windmolens en oliepijpleidingen opgeblazen worden, zonnepanelen kunnen verwoest worden, maar steenkool is onoverwinnelijk ". Natuurlijk is dit ingegeven door politieke overwegingen. Door zich achter de mijnwerkers te scharen en zijn bescherming voor hun banen te beloven, hoopt hij op hun steun bij de verkiezingen in november dit jaar waarbij de Republikeinse partij mogelijkerwijs de controle over de "The United States House of Representatives" die samen met de senaat het Amerikaanse Congres vormt, kan verliezen. Het is een onmogelijk stimuleringsplan want steenkool kan niet concurreren tegen het zeer milieu -vijandige en veel goedkopere leisteengas dat van de Verenigde Staten de eerste gasproducent van de wereld heeft gemaakt. Het is wel een teken dat Trump - en hij is niet de enige- opnieuw de klimaatafspraken van Parijs aan zijn laars lapt.

Steenkool is een van de ergst vervuilende brandstoffen die er bestaan, nog voor olie en gas. Maar toch ondanks alle milieuafspraken om de opwarming van de aarde met zijn klimatologische gevolgen tegen te gaan, blijft steenkool mondiaal de belangrijkste brandstof voor het opwekken van elektriciteit: een ramp voor het klimaat. Terwijl drie jaar geleden afgesproken was dat het gebruik en de winning van steenkool jaarlijks zou dalen, is er sinds 2017 duidelijk sprake van een verhoging. En dit heeft sterk bijgedragen aan de mondiale verhoging van de uitstoot van broeikasgassen. Met andere woorden: de toch al zwaar onvoldoende klimaatafspraken van Parijs zijn zo sterk als een nat vloeitje met als gevolg dat de opwarming van de aarde versneld doorgaat en onbeheersbaar is geworden met alles desastreuse gevolgen van dien.

In het rapport 2018 van de oliegigant BP staat een duidelijke grafiek die aantoont dat het aandeel van steenkool in de productie van elektriciteit niet of nauwelijks in de afgelopen jaren verminderd is. Bedroeg deze in 1998 mondiaal 38 procent, vandaag de dag is dat ondanks alle afspraken om deze te verminderen in de strijd tegen de opwarming van de aarde, nog steeds 38 procent. Volgens het Internationale Energie Agentschap zou het gebruik van steenkool zelfs met 4 procent toegenomen zijn. Met name de economieën in China en India hebben steeds meer elektriciteit nodig die niet geleverd kan worden door duurzame energiebronnen al wordt ook daarin fors geïnvesteerd. China bouwt in snel tempo overal kolencentrales, gebruikt alleen al bijna 50 procent van de mondiale steenkoolproductie en dit gebruik stijgt al sinds tien jaar. Voor India geldt hetzelfde, de kosten van zonne-energie mogen dan sterk gedaald zijn, steenkool blijft volgens de analyses van

"Bloomberg New Energy and Finance" nog jarenlang goedkoper.

Europa hoeft overigens het waarschuwende vingertje niet op te steken. Duitsland dat fors in duurzame energiebronnen investeert, blijft 35 procent van zijn elektriciteit opwekken uit steenkool en het nog veel milieuvervuilender bruinkool. Polen doet het nog slechter, heeft onlangs zijn gigantische kolencentrale van Kozienice, de grootste kolencentrale van Europa, uitgebreid. Het land produceert 80 procent van zijn elektriciteit uit steenkool en is niet van plan daar verandering in aan te brengen. De toegezegde sluiting voor 2020 van de vier laatste kolencentrales in Frankrijk schijnt op onoverkomelijke moeilijkheden te stuiten...

Dit jaar wordt de jaarlijkse diplomatieke klimaatconferentie waar gediscussieerd wordt over het in de praktijk brengen van de toch al zwaar onvoldoende klimaat-afspraken van Parijs in Katowice in het hart van een Poolse steenkool -regio gehouden... De uitkomst staat vast: na zoveel niet nagekomen beloftes, volgen er nog een paar en wordt verdere studie over een aantal andere toezeggingen aangekondigd. De klimaat- afspraken van Parijs zijn, zoals ik al vaker zei, vooral ronkende communicatie van zichzelf op de borst kloppende regeringen in de trant van: gaat u maar rustig slapen, wij zijn er, er is niets aan de hand!