Stop met het polderen betreffende het klimaat

Civis Mundi Digitaal #68

door Jan de Boer

Het oud-kroonlid van de SER Klaas Egmond heeft volkomen gelijk als hij zegt dat wat betreft de opwarming van de aarde en de als gevolg daarvan catastrofaler klimaatveranderingen het "polderen" van de overheid met het bedrijfsleven gestopt moet worden. Hij zegt in dit kader: we laten de kalkoen toch ook niet meebeslissen over het kerstdiner… En zo is het ook.

Het resultaat van de klimaatconferentie - gesponsord door onder meer de grote olie- oliemaatschappijen! - was een en al gepolder. Ieder land gaf aan wat de uitstoot van voor de opwarming van de aarde verantwoordelijke broeikasgassen was en hoe en hoeveel men dacht deze uitstoot te verminderen om zo het doel van de klimaatconferentie te bereiken: een opwarming van de aarde met ten hoogste 2 procent, zo mogelijk 1,5 procent om het voortbestaan van de eilandrijken te garanderen die anders door de stijging van het zeeniveau zouden verdwijnen. Tegelijkertijd zouden de rijke landen per jaar 100 miljard dollar in een fonds storten om daarmee de arme landen die door de gevolgen van de doelen van de klimaatconferentie geschaad zouden worden, verder op weg te helpen.

Deze gegevens voor de uitstoot van broeikasgassen en ook de maatregelen voor het terugbrengen daarvan werden door het bedrijfsleven geleverd en dat betekende en betekent gesjoemel op alle fronten. Denk alleen al aan de gegevens van de auto-industrie vervalst met programma’s om de uitstoot van CO2 bij dieselauto’s kunstmatig te verminderen. Hetzelfde geldt ook voor koelkasten, etc. In onze wereldwijde productieorganisatie is het nu eenmaal zo dat het bedrijfsleven streeft naar zo hoog mogelijke winsten en dat gaat ten koste van onder meer het milieu. Daarbij komt dat nogal wat uitstoot van broeikasgassen - bijvoorbeeld uit de land- en bosbouw - werden "vergeten" en dat er door sabotage, zoals Klaas Egmond zegt, geen harde afspraken zijn gemaakt over uitstoot van broeikasgassen door zeevaart en steeds toenemende luchtvaart. Met andere woorden: het CO₂-gehalte in de atmosfeer daalt niet, stijgt eerder, zodat het doel van de klimaatconferentie: de opwarming van de aarde te beheersen en te beperken tot 2 of nog liever 1,5 procent niet langer haalbaar is. Daarbij komt ook nog dat steeds meer landen - en niet alleen Amerika, Rusland en de olieproducerende landen - de in Parijs gemaakte afspraken aan hun laars lappen. Ook Nederland schrikt terug voor de kosten die het moet maken. Het bovengenoemde ontwikkelingsfonds voor de arme landen is wegens niet nagekomen toezeggingen nog grotendeels leeg.

Het resultaat is dat de opwarming van de aarde met zijn catastrofale klimaatwijzigingen niet meer te beheersen valt en in het meest optimistische scenario een 4 procent zal bedragen. Een eerste zeer bescheiden begin van de gevolgen zijn al zichtbaar: stijging van het zeeniveau met (toekomstige) overstromingen, meer extreme weersomstandigheden, grote droogte in delen van het Midden-Oosten en Afrika met als gevolg honger en tekorten aan drinkwater, klimaatvluchtelingen, regionale oorlogen, kwaliteitsvermindering van het voedsel en teloorgang van de biodiversiteit. Om erger te voorkomen en voor zover en zoveel mogelijk onze menselijke beschaving nog te redden, moeten er zeer ingrijpende maatregelen worden getroffen. Niet alleen moet het om met Klaas van Egmond te zeggen afgelopen zijn met elk gepolder, maar ook met ons op oneindige groei en schulden gebaseerd productiegeweld met daardoor ook een onverantwoord consumptiegedrag: de oorzaak van alle rampspoed die gaat komen. Het valt mij tegen dat Klaas van Egmond dat niet gezegd heeft. Of we het nu leuk vinden of niet, willen we de menselijke beschaving nog een kans geven te overleven, dan moeten we van een economie gebaseerd op oneindige groei met bij behorend roofbouw plegend productiegeweld, naar een ecologisch inpasbare behoudseconomie in een normaalschalige samenleving De aarde heeft wellicht wel voldoende mogelijkheden om eenieder een bescheiden bestaan te garanderen, maar beslist geen mogelijkheden om te voldoen aan ieders hebzucht.

Deze zeer dringende economische omslag is cultureel gezien niet eenvoudig. Iedereen, de politiek voorop, moet van de ernst van de situatie doordrongen zijn en bereid zijn tot zeer grote offers. En dat is met hetzelfde gedrag van mensen als dat van dieren die alleen reageren wanneer het gevaar zichtbaar en duidelijk is en hun bestaan direct bedreigt, zo haast tegennatuurlijk. Wij lopen nu steeds verder achter de harde feiten aan. De kleine stapjes van een eigen moestuin tot veelal vrijblijvende stedelijke ecologische plannen - hoe zinvol op zich ook - is bij behoud van ons huidig economisch stelsel pure struisvogelpolitiek.

Over drie maanden moeten de overigens zeer onvoldoende en op grote schaal gesaboteerde en vervalste afspraken van het klimaatakkoord in Katowice in Polen dat prat gaat op zijn steenkoolindustrie, formeel bevestigd worden. Wie daarin gelooft, mag het mij zeggen. Wat zegt u: ik ben te cynisch...? Met een groet namens uw kleinkinderen die later de onbetaalbare nota gepresenteerd krijgen,

Jan de Boer