Beren in de Pyreneeën

Civis Mundi Digitaal #70

door Jan de Boer

Natuurlijk ben ik er niet op tegen dat overal geprobeerd wordt om weer diersoorten te introduceren  in gebieden waar deze vooral door toedoen van de mens verdwenen zijn. Het is geweldig dat er in Nederland weer otters en bevers in de Biesbosch zijn , dat er hier in mijn Franse departement weer koningsadelaars zijn en dat in de bergen de marmotten je aanstaren en je je kunt verbazen over de evenwichtskunsten van de berggeiten.Daartegenover staat dat de wilde zwijnen hier echt een plaag zijn geworden mee door toedoen van de jagers zelf die ze voeren en door kruising met varkens : de

 " sanglochon " ( een samenvoeging van " sanglier" /wild zwijn  en " cochon"/varken ) waardoor de huidige generatie wilde zwijnen onder meer twee keer per jaar " marcassins" , de mooie gestreepte jonge wilde zwijntjes het levenslicht laten zien. Het aantal wilde zwijnen is nu zo groot dat ze flinke schade aan wijnbouw , fruitteelt en andere landbouwsactiviteiten toebrengen. Ze wagen zich nu zelfs in de dorpen om ook  daar bij het vuilnis voedsel te zoeken. Nog gekker is dat er fazanten worden gereïntroduceerd met het doel om ze zo snel mogelijk weer af te schieten.

Wat betreft  de huidige reïntroductie van beren heb ik tegenstrijdige gevoelens. Begin oktober

zijn in de Pyreneeën  in de prachtige valleien van de Aspe en de Ossau  van de Béarn ondanks protesten van tientallen veehouders ( vooral schapen) gesteund door de jagers twee jonge Sloveense  beren  losgelaten:  Claverina en Sorita. Hun namen zijn gegeven door  het " Office national de la chasse  et de la faune sauvage"( ONCFS)  die deze operatie heeft geleid en bewaakt in opdracht van de vroegere minister van ecologie  Nicolas Hulot. De oppositie, allemaal met een t-shirt " Pyrénées vivantes sans prédateurs" beschuldigt het bestuur van de regio dat het zich onvoldoende engageert tegen deze reïntroductie van de beren, terwijl de overgrote meerderheid van de berg-gemeentes en de parlementaire veretegenwoordigers van het departement zich tegen deze reïntroductie hebben verklaard. De verklaring van de Sloveense autoriteiten dat de beide beren in verwachting waren, doet de oppositie van woede rood aanlopen. "Het zijn niet meer twee beren die hier losgelaten zijn,  binnenkort hebben we er zes of acht en met de twee mannetjes die er al zijn hebben we binnen twintig jaar tenminste vijftig" fulmineert  Madé Maylin van de Federatie van Veehouders in de Bergen van Baskenland en de Béarn. En zij wijst op het voorbeeld van de Ariège meer in het  midden van de Pyreneeën . En niet onterecht, want daar introduceerde men  in 1996 ook  twee beren en nu zijn het er 41 volgens officiële cijfers.  Daarbij komt dat  24 van de 28 geïdentificeerde jonge beren  allemaal dezelfde verwekker hebben .En om geen inteelt-problemen te krijgen moeten  er tenminste honderd volwassen beren in de keten van de Pyreneeën aanwezig zijn.

Op een brief  van  107 van de 150  burgemeesters van de berg-gemeentes  aan de toenmalige minister van ecologie, Nicolas Hulot , waarin gepleit werd tegen de reïntroductie van de beren , niet omdat  "  wij anti-nature  zijn" , maar  "voor het behoud van de veehouderij, de handwerkslieden en de commercie in onze dorpen" , hebben ze nooit antwoord gekregen. Een  duidelijk  vernederend gebrek aan overleg, laten ze weten.  De opvolger van Hulot heeft daar geen boodschap aan en laat weten dat een pseudo-debat  waarin de oppositie  dezelfde standpunten in blijft nemen , geen enkele zin heeft. Het debat heeft volgens hem al plaatsgevonden  en de peilingen op  nationaal en regionaal niveau geven aan dat de meerderheid van de bevolking achter deze reïntroductie staat. Bovendien zegt hij de veehouders te steunen met het betalen van netten die de beren moeten tegen houden, met de financiering van honden als bewakers,  etc. De oppopsitie laat weten dat de regering zo haar zin krijgt: Pyreneeën zonder mensen. En het moet gezegd worden dat  het steeds lagere  aantal herders en de ontvolking van de valleien met name veroorzaakt worden door de landbouwpolitiek en de inrichtingspolitiek van het gebied  van de Franse overheid. De oppositie heeft nog een laatste argument: volgens een officiële bekendmaking  in de Franse staatscourant  van 29 september jongstleden heerst er in Slovenië een  endemische  ziekte TBE oftewel een hersenontsteking die overgebracht wordt door teken aan de hele fauna inclusief mensen. Deze ongeneeslijke  voor mensen potentieel dodelijke ziekte wordt ieder jaar  in Slovenië voor een hondertal gevallen gediagnosticeerd. Onderzoek betreffende deTBE wijst uit dat in het kader van de reïntroductie van de Sloveense beren  er slechts een heel gering risico bestaat voor besmetting in de Pyreneeën, dus .......

Alles afwegend: weer beren in de Pyreneeën in het kader van de biodiversiteit  tegen  de belangen van herderseconomieën en volgens 137 burgemeesters van dorpen die het toch al moeilijk hebben en een zeer gering besmettingsrisico van TBE, neig ik toch om " nee" te zeggen tegen de herintroductie van beren in de Pyreneeën.