Ook nonnen slachtoffer van seksueel misbruik

Civis Mundi Digitaal #78

door Wim Couwenberg

Het seksueel misbruik van kinderen is de afgelopen jaren uitvoerig in het nieuws gekomen. Later deze maand komen in Rome zoals bekend, onder leiding van de paus, bisschoppen bij elkaar om deze pijnlijke kwestie te bespreken.

Mede dankzij de MeToo-beweging voelen nonnen zich tegenwoordig gesterkt om mee te praten over de machtsstructuren in de katholieke kerk. Een van mijn zussen is jarenlang toegetreden tot de congregatie van witte zusters, onder leiding van een Franse bisschop. Toen heb ik ook al gemerkt dat die nonnen, ondanks hun kwaliteiten, geheel afhankelijk waren van de opvattingen van de bisschop. In dit verband las ik hoe vijf zusters in Chili vorig jaar op de nationale televisie over het seksueel misbruik in hun kloostergemeenschap in gesprek waren geraakt. Meer dan 23 nonnen moesten de gemeenschap toen gedwongen verlaten, omdat ze zich beklaagden over de situatie waarin ze verkeerden. Naast drie priesters zouden ook andere nonnen zich aan seksueel misbruik schuldig gemaakt hebben.

Ook de internationale Union of Superiors General, een groep die meer dan 500.000 nonnen representeert, liet tijdens de door de VN georganiseerde Dag voor de Uitbanning van Geweld tegen Vrouwen 2018 van zich horen. De doofpotpraktijken moesten nu eindelijk eens stoppen, zo luidde de boodschap. Hoe gevoelig deze kwestie lag, bleek echter nog dezelfde dag, toen een kardinaal van het Vaticaan een videoboodschap publiek maakte, maar zich beperkte om zich in algemene zin uit te spreken tegen seksueel misbruik van vrouwen, doch het seksueel misbruik tegen nonnen werd doelbewust vermeden.

Het is paus Franciscus geweest die voor het eerst toegegeven heeft dat naast kinderen ook nonnen zijn misbruikt door priesters en bisschoppen. Daarmee heeft hij openlijk een groot taboe binnen de katholieke kerk doorbroken, waarover nu, in het kielzog van de MeToo-beweging, eindelijk gesproken wordt. Het is waar, zo erkende de paus onlangs op de terugtocht van zijn bezoek aan de Verenigde Arabische Emiraten, waar hij zoals bekend een historische mis uitsprak voor 180.000 katholieken, dat het nog vaker zou gebeuren, want het is niet zo dat zoiets ineens stopt omdat wij ons er nu beter van bewust geworden zijn. Feit is in ieder geval dat juist een seculier gebeuren als de MeToo-beweging ertoe geleid heeft dat ook een doofpotpraktijk in de kerk niet langer geaccepteerd wordt.

In een recent boek over de geschiedenis van het katholicisme werd wat nu bekend is over seksueel misbruik in de katholieke kerk gelijkgesteld qua morele betekenis met de reformatie en de invloed van de Verlichting in de 18^e eeuw. Maar, zo werd eraan toegevoegd, de kerk zal daardoor niet ten val komen, maar heeft hiermee, evenals ten tijde van de reformatie en de Verlichting, wel een groot moreel gezag verloren. We zijn benieuwd hoe de kerk deze kwestie in de loop van de komende maanden verder zal verwerken.