Toenemende spanning tussen India en Pakistan
Civis Mundi Digitaal #81
door Jan de Boer
De recente botsing tussen India en Pakistan in Kasjmier betekent een gevaarlijke ommekeer in de relaties tussen de twee atoommogendheden in het zuiden van Azië. Het militaire antwoord van India op 26 februari na een zelfmoordaanslag in het Indiase deel van Kasjmier, opgeëist door de Pakistaanse Islamitische groep Jaish-e-Mohammed (JeM) waarbij veertig Indiase paramilitairen werden gedood, is volkomen nieuw. India hield zich tot nu toe bij zelfmoordaanslagen of andere terroristische acties in en gaf steeds de voorkeur aan de diplomatie. Die tijd is nu voorbij.
Al eerder in 2016, nadat de nationalistische hindoe Narendra Modi in 2014 Premier van India werd, werd een aanval door een in Pakistan verblijvende islamitische groep op de Indiase basis in Uri gevolgd door een militair antwoord van India. Deze militaire vergelding deed het Indiase patriottisme oplaaien. De internationale gemeenschap ontkwam er niet aan stelling te nemen en veroordeelde de aanvallen door islamitische groepen in India die in Pakistan verblijf houden.
Op 26 februari ging premier Modi van India een stap verder. Gevechtsvliegtuigen bestookten een doel dat verder lag dan het door beide landen betwiste deel van Kasjmier: een preventieve actie en beslist geen militaire actie volgens Modi, want deze aanval was niet gericht op de infrastructuur van het Pakistaanse leger. Het risico van een nucleaire oorlog hield India niet langer tegen om militair terug te slaan. Een gevaarlijke strategie. Allereerst omdat deze aan iedere aanval van de in Pakistan aanwezige islamitische groepen een militaire actie van India kan uitlokken. Niet minder verontrustend is dat sinds Modi aan de macht is, de rebellie in het Indiase deel van Kasjmier steeds omvangrijker is geworden. Het hindoe- nationalisme van Modi bevordert de rebellie in deze overwegend mohammedaanse regio en versterkt hier de tegenstellingen tussen mohammedanen en hindoes. De door Modi als terroristische acties benoemde aanvallen nemen zienderogen toe en de onderdrukking verhardt zich. Het was een Indiër uit Kasjmier die een zelfmoordaanval leidde op een Indiaas konvooi en geen Pakistaner. India moet begrijpen dat zij nooit in vrede met Pakistan kan leven, als zij geen vrede met zichzelf weet te bewerkstelligen.
De Verenigde Staten hebben zich altijd ingespannen voor een verbetering van de relaties tussen beide landen, maar met Trump als president is dat voorbij. Frankrijk dat in 1998 een strategisch partnerschap met India sloot, wil haar samenwerking in de door de expansie van China bedreigde Indische Oceaan versterken en probeert India gevechtsvliegtuigen en kernreactoren te verkopende nieuwe geopolitieke situatie, de internationale terroristische dreiging en het feit dat het BIP van India tien keer dat van Pakistan is, doet de internationale gemeenschap haar neutraliteit in dit conflict verlaten. Zonder haar kalmerende rol, zijn de risico’s van een oorlog tussen India en Pakistan beduidend groter geworden.
De nieuwe strategie van India schrikt Pakistan niet af om terroristische groepen op zijn grondgebied toe te laten. Natuurlijk arresteert Pakistan leden van terroristische groepen en belooft tegen het terrorisme te strijden. Maar zoals altijd worden de terroristen na een paar maanden weer vrijgelaten. Met een toenemend hindoe-nationalisme enerzijds en anderzijds een weer populair Pakistaans leger, een in beide landen overdreven patriottisme gevoed door de sociale media, en de afwezigheid van internationale tussenkomst voor verzoening, komen de relaties tussen India en Pakistan in uiterst gevaarlijk vaarwater.