Marine le Pen niet kansloos bij de Europese verkiezingen

Civis Mundi Digitaal #82

door Jan de Boer

De extreem-rechtse ‘Rassemblement National‘ (RN), het voormalige Front National, van Marine le Pen is beslist niet kansloos om bij de Europese verkiezingen in mei als grootste politieke partij uit de bus te komen en dus de lijst van ‘La République en Marche’ (LRM) van president Macron te verslaan. De laatste peilingen wijzen uit dat 22 procent van de Franse kiesgerechtigden van plan is om op de RN te stemmen en dat is een hoger percentage dan bij de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen in 2017. De RN heeft nu eenzelfde score als bij de vorige verkiezingen voor het Europese parlement. Stevig geïnstalleerd in het politieke landschap, onderscheidt de RN zich van Macron met twee issues: migranten en Europa.

Een analyse van de bezorgdheden van de aanhang van Marine le Pen, toont allereerst een werkelijke obsessie wat betreft migranten. De immigratie domineert alles. De kiezers van de RN zijn de enigen die dat als belangrijkste gevaar voor Frankrijk op de eerste plaats zetten: 20 punten hoger dan de kiezers van de rechtse partij ‘Les Républicains’ en 50 punten hoger dan de kiezers van LRM en van links. Zij zijn ook de enigen die de andere politieke uitdagingen voor Europa aan de kant zetten. Bij de kiezers van de RN bedraagt het verschil tussen immigratie en het milieu of sociale ongelijkheden maar liefst 50 punten, terwijl dat bij het totaal van de Franse bevolking slechts een 10 punten betreft.

Er is ook bij de kiezers van de RN een fikse neiging om de Europese Unie te verlaten. 51 procent van de kiezers van de RN verklaren dat zij het verlaten van de Europese Unie als «een enorme opluchting» zouden ervaren. Dat in tegenstelling tot de absolute meerderheid van het electoraat van de andere politieke partijen: 60 procent van de kiezers van de LR, 72 procent van de kiezers van de Parti Socialiste en 86 procent van de kiezers van LRM en zelfs een relatieve meerderheid van 42 procent van de kiezers van uiterst links (Mélenchon) zeggen dat een eventueel verlaten van de Europese Unie «heel veel spijt» met zich mee zal brengen.

Bij de aanhang van de RN is er ook een diepgewortelde afkeer van de president van Frankrijk: 91 procent is het totaal oneens met zijn politiek en 87 procent heeft een gruwelijke hekel aan zijn persoonlijkheid.

Deze radicaal oppositionele trilogie kenmerkt de kiezers van de RN. De sociale achtergrond van de aanhang blijft stabiel: de partij van Marine le Pen is veruit de sterkste bij de volksklasse en in het bijzonder bij de werkenden. Hun trouw aan de partij is opmerkelijk: 75 procent van de stemgerechtigden die in 2017 bij de presidentsverkiezingen op Marine le Pen stemden, zullen dat bij de Europese verkiezingen weer doen, terwijl dat bij Macron nog voor geen 60 procent het geval is. Behalve hun trouw aan Marine le Pen, zijn zij voor 80 procent absoluut zeker dat zij weer op de RN zullen stemmen. Bij de andere partijen ligt dat heel wat lager.

In de vluchtigheid die ook de Franse democratie kenmerkt, is er meer dan ooit een solide politiek blok: men stemt op de RN uit trouw en uit overtuiging. Kan dit blok afbrokkelen? Misschien wat in de marge door bijvoorbeeld een mogelijke lijst van de ‘gele hesjes’ bij de verkiezingen. Kan de RN zijn aanhang nog vergroten? Zonder twijfel nog een paar punten, want er is nog een 8 procent stemgerechtigden – en dat is niet niks - die verklaren op andere rechtse partijen die voorstander zijn van onafhankelijkheid, te willen stemmen en die in grote meerderheid het gedachtengoed van de aanhang van de RN delen. Dat is met name het geval bij de 5 procent stemgerechtigden die op ‘Debout la France’ stemmen. De sociale achtergrond van de aanhang – wat ouder, wat rijker, wat katholieker – onderscheidt zich van de aanhang van de RN, maar zijn het eerste doelwit van Marine le Pen.

Met nog een paar haast gebruikelijke uitglijders van Macron en een niet onwaarschijnlijke teleurstelling bij velen wat betreft de toekomstige beslissingen van Macron inzake de uitkomsten van het grote nationale debat, acht ik het zeer wel mogelijk dat bij de Europese Verkiezingen in mei de RN van Marine le Pen als grootste politieke partij uit de bus komt. En dat kan zeker verlammende gevolgen hebben voor de tweede helft van het presidentschap van Macron.