Hysterie, grondtoon van onze cultuur | Lezing door filosoof Marc Schuilenburg | 6 mei
Civis Mundi Digitaal #82
Hysterie, grondtoon van onze cultuur | Lezing door filosoof Marc Schuilenburg
Maandag 6 mei 2019 | 19:30 – 21:00 | Collegezalencomplex, Radboud Universiteit
Hysterie is het basisingrediënt van onze Westerse cultuur stelt filosoof en criminoloog Marc Schuilenburg. Twitter, de beeldvorming rond asielzoekers, het jaarlijkse Zwarte Piet-debat, het collectieve gevoel van onveiligheid, het zijn volgens Schuilenburg allemaal uitingen van wat hij de “opgewonden grondtoon” van onze cultuur noemt en diagnosticeert als uiting van hysterie. Denk verder over wat hysterie is en waarom ze juist nu overal de kop op steekt.
Hysterisch op Twitter
Ons gedrag op sociale media is volgens Schuilenburg een typisch laatmodern hysterisch verschijnsel. Vooral op Twitter gaat het er behoorlijk hysterisch aan toe. De discussies die daar in 280 tekens worden gevoerd, hebben vaak een nogal opgewonden karakter en “twitterhooligans”, zoals Schuilenburg ze noemt, gebruiken de nodige hoofdletters, uitroeptekens en bewegende plaatjes om hun punt kracht bij te zetten.
Geschiedenis van de hysterie
De term hysterie is afgeleid van het Oud-Griekse woord voor baarmoeder, hystera, en werd voor het eerst gebruikt door de Griekse arts Hippocrates. In de Middeleeuwen dacht men dat hysterie veroorzaakt werd door een door het lichaam rondzwervende baarmoeder en verbonden met het duivelse en demonische. In de 19e eeuw werd de hysterie veeleer opgevat als een medisch probleem, dat naar verluid behandeld werd met genitale massages en zelfs zouden hebben geleid tot de uitvinding van de vibrator – het daarmee bewerkstelligde “paroxisme” zou vrouwen genezen van hun hysterie. Met het schrappen van de hysterie als ziekte uit de DSM belandde de hysterie op de schroothoop van de geschiedenis. Dit betekent volgens Schuilenburg echter niet dat ze daarmee verdwenen is.
Opgewonden grondtoon
We leven langer, gezonder, veiliger én banger. Vanwaar toch dat gat tussen de cijfers en het gevoel van mensen? Er lijkt sprake te zijn van wat Schuilenburg de succesparadox noemt, hoe beter het met ons gaat, hoe hysterischer we omgaan met het resterende tekort aan veiligheid, gezondheid en welvaart. Het is alsof we verslaafd zijn geraakt aan controle en we niet meer om kunnen gaan met dissonantie en onzekerheid. Hoe moeten we omgaan met onze hysterie?
Over de spreker
Marc Schuilenburg is filosoof en criminoloog. Hij is universitair docent aan de afdeling Strafrecht en Criminologie aan de Vrije Universiteit en is columnist bij NRC Handelsblad. Hij schreef onder meer Hysterie. Een cultuurdiagnose (2019) en Orde en veiligheid (2012).
Deelname
Deelname kost € 7,50,- | Medewerkers van de RU, Radboud Reflects-abonnees en Alumni Benefits Card-houders € 5,- | Studenten en scholieren gratis
Dit is een programma van Radboud Reflects