Gebrek aan veilig water

Civis Mundi Digitaal #83

door Jan de Boer

Het rapport van de Verenigde Naties ter gelegenheid van de mondiale Dag van het Water op 22 maart jongstleden schetst een uiterst zorgelijke situatie. Het gebrek aan water en aan water- zuivering veroorzaakt meer doden dan alle conflicten, aardbevingen en epidemieën tezamen. Dysenterie en cholera te wijten aan gebrek aan water en waterzuivering veroorzaken jaarlijks 780.000 doden. Er moet dringend verandering in deze situatie komen, want de ‘waterstress’ wordt steeds groter: de vervuiling van het oppervlaktewater en de natuurlijke onderaardse waterbekkens waarvan een flink aantal zich niet meer vult en zo het lot van een groot deel van de mensheid verergert, is veralgemeniseerd.

Er zijn zeker vorderingen gemaakt: Meer dan een miljard extra personen in de wereld beschikken nu over een tappunt aangesloten op een leidingnet aangelegd tussen 2000 en 2015. Maar 844 miljoen mensen zijn nog verstoken van de meest elementaire drinkwatervoorziening. Zij beschikken niet over ‘een verbeterde bron’, dat wil zeggen volgens de officiële definitie een tappunt beschermd tegen dieren op een afstand van heen en terug maximaal 30 minuten lopen. Drie op de tien mensen kunnen niet zonder ongerustheid voor hun gezondheid water uit hun kraan drinken. En voor hun geldt dat hoe zeldzamer water is, hoe duurder het is. En dat niet af en toe. Bovendien een hele inspanning voor vrouwen en hun dochters die in driekwart van de gevallen opdraaien voor het halen van water bij een bron, bij een boorgat, bij een dankzij de regen gevulde regenbak of bij een handelaar in water, wat tien keer zo duur is als water uit een eigen kraan. En overheidssubsidies komen zoals gebruikelijk vooral de betere stadswijken ten goede.

Wat betreft de waterzuivering heeft 68 procent van de bevolking tenminste een elementaire waterzuivering tegen 59 procent 15 jaar geleden. Maar 6 op de 10 personen beschikken niet over voorzieningen die volledig safe zijn. Het rapport wijst op toiletten, latrines… die met de buren gedeeld moeten worden. Er waren in 2015 nog altijd 892 miljoen mensen die geen toilet hadden en daarvoor de vrije natuur in moesten.

Toch heeft de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties sinds 2010 drinkwater als een fundamenteel mensenrecht erkend en sinds 2015 geldt dat ook voor waterzuivering. De Staten zijn in principe daarvoor verantwoordelijk in naam van de gezondheid, de menselijke waardigheid en productiviteit van werkers. Door onvoldoende investeringen » is er geen enkele regio met uitzondering van Australië en Nieuw-Zeeland op de goede weg om een elementaire waterzuivering voor iedereen van nu tot 20130 te realiseren » schrijven de rapporteurs. Zelfs in Europa en Noord-Amerika beschikken 57 miljoen mensen thuis niet over stromend water. Waar er voor 94 procent van de bevolking een veilige watervoorziening in Europa en Noord-Amerika is, bedraagt dat in de Afrikaanse landen ten zuiden van de Sahara voor slechts 24 procent. Van de 159 miljoen mensen die niet gezuiverd, vaak besmet water moeten drinken, leeft 58 procent in Afrika.

Staten en ook privé-ondernemingen moeten drie keer zoveel als nu investeren en zegt het rapport: « rijke mensen die erg weinig betalen, moeten meer gaan betalen om zo betaalbaar drinkwater voor iedereen toegankelijk te maken ». Het rapport wijst ook op de klimaatverandering die de drinkwatersituatie voor honderden miljoenen mensen verergert.

Het rapport: » De wereld is nu getuige van een zeer hoge, nog nooit geregistreerde verplaatsing van mensen. Eind 2017moesten 68,5 miljoen mensen huis en haard gedwongen verlaten door gewapende conflicten, vervolgingen … » Hun aantal is sinds 2007 met de helft vermeerderd. Daar komen jaarlijks gemiddeld 25,3 miljoen mensen bij die moeten vluchten voor klimatologische rampen. Ongeveer 258 miljoen mensen leven noodgedwongen in een ander land dan waar zij geboren werden. Als voorbeeld noemt het rapport Turkije waar 3,6 miljoen Syrische vluchtelingen opgenomen zijn. Ongeveer 180.000 van hen zitten in kampen, de anderen in dorpen en steden waardoor daar zeer grote drinkwaterproblemen ontstaan.

Als u thuis de kraan opendraait voor overvloedig en veilig drinkwater, is het goed te beseffen dat u op deze onherbergzame planeet een zeer bevoorrecht persoon bent.