Duterte: drugsbestrijding en vrouwen

Civis Mundi Digitaal #86

door Jan de Boer

Bij de tussentijdse verkiezingen halverwege zijn mandaat heeft president Rodrigo Duterte van de Filippijnen zijn positie versterkt en kan zo zijn beloften, de herinvoering van de doodstraf en de hervorming van de grondwet, waar gaan maken. Duterte is wereldwijd bekend geworden door zijn gewelddadige strijd tegen drugs, waarbij drugsgebruikers en drugshandelaren gemakshalve over één kam geschoren worden. Bij deze drugsbestrijding is geen plaats voor juridische processen en rechtbanken; deze oorlog wordt direct gevoerd met kogels. Iedereen terecht of ten onrechte beschuldigd van drugsgebruik wordt doodgeschoten door politieagenten, die bij deze executies zeggen uit zelfverdediging te handelen, of ‘s nachts door bivakmutsen dragende mannen op motoren. Volgens de officiële cijfers zouden er vanaf mei 2016 zo’n 5176 verdachten zijn geëlimineerd, maar volgens de organisaties van verdediging van mensenrechten zou het aantal slachtoffers boven de 20.000 liggen, nog afgezien van niet opgeloste zaken. Deze gewelddadige executies gaan gepaard met ongestraft seksueel geweld, ook tegen vrouwen van terecht of ten onrechte beschuldigde mannelijke slachtoffers. Bij de Filipijnse politie met de kardinale waarden « integriteit, discipline, competentie « bestond misbruik van de meest zwakke personen - vaak prostituees en drugsgebruiksters – ook al voor Duterte, maar het betrof toen veelal afpersing: het in beslag nemen van het geld van klanten van prostituees of van amfetamine, « de cocaïne van de armen «. President Duterte beloofde hen straffeloosheid als zij dienstdeden in zijn strijd tegen drugs.

De president zelf verheerlijkte regelmatig seksuele misdaden om zo zijn imago van « een keiharde », dat hem aan de macht bracht, te voeden. In april 2016, één maand voor de presidentsverkiezingen, maakte hij de volgende opmerking inzake de verkrachting – gevolgd door executie – van een Australische zendelinge tijdens een gevangenisopstand in de toentertijd door hem bestuurde stad Davao: « Zij was zo mooi, dat de burgemeester het recht zou moeten hebben haar als eerste te verkrachten «. In het voorjaar van 2017 maakten Islamitische strijders zich meester van een door mohammedanen bewoonde stad in het zuiden van het land. Duterte zei tegen zijn soldaten: » Als jullie er ieder drie vrouwen verkrachten, horen jullie mij niets zeggen, ik neem dat wel voor mijn rekening «. In juli 2017 kondigde hij aan dat hij diegene die Miss Universe zou verkrachten, zou feliciteren, waarbij hij onderstreepte dat er altijd net zoveel verkrachtingen als mooie vrouwen zouden zijn. Eind 2018 vertelde hij dat hij als adolescent had geprobeerd thuis het dienstmeisje te verkrachten. Duterte is gewend om vrouwen af te kammen en te vernederen, en dat is de reden dat politieagenten zich vrij voelen om te doen en laten wat ze willen. De politie gebruikt de drugsstrijd om vrouwen te misbruiken, die zich niet durven te verzetten of daarover te praten, omdat het voor hen een kwestie van leven of dood is.

Verscheidene recente « verkrachtingen in ruil voor vrijheid « tonen aan tot op welk punt deze praktijk een blijvend, endemisch karakter heeft gekregen. Een agent, beschuldigd van het verkrachten van een 15-jarig meisje van een in bewaring gesteld echtpaar, kreeg van de politiechef van Manilla, Guillermo Eleazar, voor de gemobiliseerde televisiecamera’s een stevige uitbrander om te laten zien dat deze zaak serieus genomen werd. Maar de verkrachter verdedigde zich met de woorden: dat is heel gewoon en gebeurt wel vaker als we een drugshandelaar arresteren…

Een senator en ex-minister van justitie, Leila de Lima, die twee jaar onder Duterte in de gevangenis doorgebracht, heeft aan het parlement gevraagd een onderzoekscommissie naar het probleem van verkrachtingen door politieagenten in te stellen. Geen succes! Zij vertelde de ervaringen van Angela die met haar man op bezoek bij vrienden was toen de politie daar eind 2016 een inval deed. Zij werd beschuldigd van het roken van de drug « shabu » – hetgeen ze bevestigde – en van de verkoop ervan – hetgeen ze ontkende – en werd in voorlopige hechtenis gesteld. Zij wist dat ze eenmaal vrijgekomen door de mysterieuze doodseskaders, die het vuile werk voor Duterte opknappen, gedood zou worden. Eén van de vrienden van haar man, die bij de inval aanwezig was, werd drie dagen later dood teruggevonden. De politieagenten vroegen haar 30 000 peso’s (500 euro) te geven voor het vrijlaten van haar man. Zij had nauwelijks de helft van dat bedrag, weggelegd voor de doop van haar kind. De agenten namen het geld zonder een ontvangstbewijs te geven, en vroegen haar hun te volgen. » Ik was er zeker van dat als ik dat niet deed, mijn man gedood zou worden » vertelde ze Leila de Lima. De agenten namen haar mee naar het Spring Hotel, sloten haar op in een kamer en afhankelijk van hun aanwezigheid op het werk en familie-verplichtingen verkrachtten zij haar daar gedurende drie dagen, waarna ze vrij werd gelaten. Zij is verhuisd, heel ver weg, toonde een foto op haar portable en liet een foto zien waarop één van haar beulen stond. Ze was er zeker van dat als zij deze foto zou publiceren, zij een groot risico liep: hij zou haar uiteindelijk vinden en zij zou eindigen op de lijst van onopgehelderde moorden. De politieagent wachtte vervolgens een promotie …

President Duterte van de Filippijnen is een bevriend staatshoofd; weliswaar persoonlijk niet gerespecteerd, maar toch…