Duitsland en het gevaar van het neonazisme
Civis Mundi Digitaal #88
door Jan de Boer
Op 2 juni jongstleden werd Duitsland opgeschrikt door de moord op Walter Lübcke. Hij werd thuis op zijn terras gedood door een kogel in zijn hoofd. Ik hoop dat ook heel Europa door deze moord is opgeschrikt, want het fascistische geweld van extreem-rechtse groeperingen wint terrein in Europa. Op de sociale media verschenen berichten uit de extreem-rechtse hoek waarin verheugd op het overlijden van deze 65-jarige christen-democraat werd gereageerd. Walter Lübke steunde openlijk en van harte de immigratie-politiek inzake vluchtelingen van Angela Merkel. Een van deze moord verdachte 45- jarige neo-nazi zit nu in voorlopige hechtenis. Deze neo-nazi zat in de jaren 1990 al een gevangenissstraf uit voor het laten exploderen van een bom voor een tehuis van vreemdelingen.
Twee maanden later na deze moord is het nu duidelijk geworden dat dit geen op zich zelf staande gebeurtenis is. Een voorlopige inventarisatie van het Duitse ministerie van binnenlandse zaken, onthuld op 13 augustus jongstleden door het dagblad Der Tagesspiegel, laat 8605 misdaden en delicten waarvan 363 gewelddadige akties zien die toegekend zijn aan extreem-rechts. Dit grote aantal misdaden en delicten werd in het eerste half jaar van 2019 geregistreerd en betekent een stijging van 10 procent in vergelijking met 2018. Sinds de moord op Walter Lübcke hebben verscheidene lokale politici die bekend staan voor hun steun aan vluchtelingen, laten weten dat zij doodsbedreigingen hebben ontvangen.
De gewelddadigheden van extreem-rechts zijn niet nieuw in Duitsland. De bloedigste aanslag op het bierfeest sinds de tweede wereldoorlog in München op 26 oktober 1980 met 13 doden en 211 gewonden staat op naam van een neo-nazi. Reeds voor de ontvangst van vluchtelingen in 2015 bedroeg het jaarlijkse aantal politieke misdaden en delicten al meer dan 5000. Het geeft aan dat dit verschijnsel veel dieper geworteld is in de Duitse samenleving dan alleen een reactie op de politiek van Angela Merkel. Maar de voortdurende toename van de gewelddadigheden heeft onvermijdelijk een bijzondere dimensie in Duitsland, rekening houdend met zijn geschiedenis en de « verantwoordelijkheid» waarop de Duitse leiders zich graag beroepen.
Veel tijd is in de laatste jaren verloren gegaan.Inlichtingendiensten hebben het ‘ bruine verschijnsel’ onderschat. De tijdrovende veroordeling van de schuldigen door de justitie heeft zonder twijfel bijgedragen aan het gevoel van straffeloosheid bij de gewapende tak van de bruine terreur. Duitsland heeft bij zijn buren lange tijd het idee doen post vatten dat het bevrijd was van zijn vroegere demonen, maar die tijd lijkt voorbij. Sinds 2017 heeft de Bundestag bijna 100 rechts-extremistische parlementariërs en op 1 september dit jaar is het niet onwaarschijnlijk dat extreem-rechts de verkiezingen wint in Saksen en Brandenburg, twee vroegere deelstaten van Oost-Duitsland waar sinds de Duitse hereninging in 1990 een ongeremd neo-nazisme is blijven voortbestaan. Dit blijkt ook uit de hiervoor genoemde cijfers van het Duitse ministerie van binnenlandse zaken.
Angela Merkel blijft zonder twijfel iemand die in een huiverig en vreesachtig Europa de keus heeft gemaakt voor het toegang tot Duitsland verlenen voor bijna 1 miljoen mensen die de oorlogen in het Midden-Oosten hebben ontvlucht. Niet alleen uit het oogpunt van historische noodzaak maar ook die van een snel verouderende en krimpende bevolking een juiste beslissing. Maar wel een beslissing die een deel van haar onderdanen die hier niet op voorbereid waren, danig in de war heeft gebracht.
«Wir schaffen das», zei Angela Merkel op 31 augustus 2015 haar optimisme tonend over de capaciteit van Duitsland om deze uitdaging inzake de integratie van deze vluchtelingen aan te gaan. Nu twee jaar voor het geprogrammeerde einde van haar vierde en laatste regeringsperiode dient zij tot het einde deze ambitie te blijven uitstralen. om te zegevieren over extreem-rechts, waarvan de terugkomst in Duitsland meer dan in andere landen alle redenen heeft om ongerust over te zijn.