De rol van de Russische mafia in Spaans Catalonië

Civis Mundi Digitaal #90

door Jan de Boer

Indertijd werd gedacht dat de Koude Oorlog met de val van de Berlijnse Muur tot het verleden zou behoren. Maar in werkelijkheid is de Koude Oorlog kouder dan ooit. In het Oosten blies de voormalige officier van de KGB Vladimir Poetin haar nieuw leven in om het leiderschap van de Verenigde Staten te beconcurreren en de Europese Unie te verzwakken. « De Russische criminele organisaties zijn al jarenlang actief in Catalonië, bouwen er hun invloed op in de politiek en de zakenwereld en gebruiken de rivaliteit tussen regionale en nationale krachten ». Zo begint « Spanje », het hoofdstuk gewijd aan Spanje – in feite aan Catalonië – in het vorig jaar door de Amerikaanse inlichtingendiensten opgestelde en aan de Amerikaanse senaat aangeboden rapport over de aanval van Poetin op de democratie in Rusland en Europa met de implicaties daarvan voor de Amerikaanse nationale veiligheid. Direct na de val van de Muur in Berlijn vestigden de Russen, waaronder ook de Russische maffia, zich in Catalonië. Zij hebben hun aanwezigheid versterkt tijdens de campagne voor het illegale referendum van de Catalaanse onafhankelijkheidspartijen in 2017: een prachtige gelegenheid voor de Russen om een grote Europese Staat te verzwakken. Duizenden « anonieme » berichten verschenen in de sociale media ter ondersteuning van de onafhankelijkheid van Catalonië, waarvan meer dan de helft « fake news » was.

Vanwaar deze Russische belangstelling voor Catalonië? Russische ondernemingen zien kansen door het vertrek van Spaanse en Catalaanse ondernemingen in Catalonië wegens het risico van toenemende instabiliteit in de regio. Bovendien ziet het Kremlin in een onafhankelijk Catalonië een mogelijke basis van waaruit andere Europese regio’s waar hun economische activiteiten door strafmaatregelen van de Verenigde Staten en de Europese Unie belemmerd worden, binnen gedrongen kunnen worden. Het hoofdstuk « Spanje » van het rapport aan de Amerikaanse senaat eindigt met de conclusie dat, al heeft het referendum geen onafhankelijk Catalonië opgeleverd, « het heeft aangetoond dat Spanje een belangrijk doelwit is ». En met de huidige politieke spanningen in Spanje rond de parlementsverkiezingen in november en de rechterlijke uitspraak inzake de rebellie van leiders van de Catalaanse onafhankelijkheid komt daarin beslist geen verandering.

De « gangsters van St. Petersburg « hebben een flink deel van hun criminele activiteiten ontplooid in de zon van Barcelona en Catalonië. Aan het hoofd ervan de godfather Gennady Petrov, in 2008 in Spanje gearresteerd en daarna in Rusland in het niets verdwenen. Hieronder, met dank aan Frédérique Michalak voor een aantal gegevens, wat geschiedenis van deze gangsterbende in Catalonië, die zeer goede contacten onderhoudt met Poetin. Met de komst van Petrov, lid van de gangsterbende van St. Petersburg, en duidelijk bevriend met Poetin sinds zijn mandaat als wethouder van de oude hoofdstad van de Tsaren, was het een internationaal netwerk van sigaretten- en kobaltsmokkel met Finland, van het witwassen van geld met Duitsland, België en Cyprus, van verduistering van fondsen, van de zwarte markt van oorlogshelikopters en MiG-29’s dat in Catalonië neerstreek. De 89 bankrekeningen van Petrov, zijn dozijn maatschappijen en zijn zeer Russische levensstijl ondanks zijn Griekse paspoort (een neoklassiek kasteeltje op Mallorca, een groot jacht, een aantal Bentleys en Mercedessen, een tunnel die vreemd genoeg van zee naar één van zijn woningen liep… volgens onderzoek van ProPublica, een onafhankelijk New-Yorks onderzoeksinstituut zonder winstoogmerk) verontrustten de Spaanse autoriteiten die hem gingen afluisteren. Zij ontdekten zijn contacten met de Russische regering, waaronder de oud-minister van defensie Anatoly Serdiukov, die ontslagen werd door Poetin tijdens zijn anti-corruptie campagne, maar al gauw weer in genade werd aangenomen. In 2006 overtuigden de Spaanse officieren van justitie de vroegere Russische spion Alexander Litvinenko te getuigen. Hij werd in Londen met polonium vergiftigd even voor het proces genaamd « de zaak van de Russische Maffia ». Petrov werd gearresteerd in 2008 op Majorca samen met 27 andere personen waaronder Vladislav Reznik, lid van het Russische parlement en leider van de politieke partij van Poetin: Verenigd Rusland. Onder borgtocht vrijgelaten in 2010, kreeg Petrov verlof om zijn zieke moeder in Rusland te bezoeken. Hij is nooit teruggekomen. Na een proces van twee maanden werden 17 Russen vrijgesproken wegens gebrek aan bewijs, waaronder Reznik. In Catalonië strekte de Russische octopus zijn tentakels uit rond de beroemde Ramblas van Barcelona via een keten van restaurants bestemd voor het witwassen van geld. Het netwerk werd ontmanteld na een onwaarschijnlijke inval: de politie die het bureau van een van witwassen verdachte advocaat binnenviel zagen hem een document pakken, verfrommelen en vervolgens al kauwend naar binnen werken. Door politionele kracht weer uitgespuwd bracht het papier de politie op het goede spoor. De Russische maffia was duidelijk geïnteresseerd in de distributie van brandstof in Catalonië. De grote oliereus Lukoil had eerst geprobeerd zich te associëren met een Spaanse maatschappij met als doel 150 servicestations in Barcelona te openen. Deze transactie mislukte, maar figuren uit de georganiseerde misdaad met een lijn naar Lukoil en Russische spionagecellen werden ervan verdacht deze transactie te hebben willen gebruiken voor het witwassen van illegale fondsen. In 2008 verbond Lukoil (die elk contact met criminele organisaties ontkende) zich met de Russische reus Gazprom en probeerde de Spaanse oliemaatschappij Repsol in te palmen. De Spaanse autoriteiten blokkeerden deze transactie, opnieuw ongerust over verdachte contacten en bevreesd de controle over de energiesector te verliezen. Zaken en politiek zijn altijd onafscheidelijk in Catalonië waar de maffia floreert. Een voorbeeld: in 2013 benoemde de Catalaanse regering de burgemeester van Lloret de la Mar, Xavier Crespo lid van de centrumrechtse partij CiU, tot Algemeen Secretaris voor de veiligheid. Nauwelijks gepresenteerd in de media werd zijn benoeming alweer ingetrokken. De in Madrid gehuisveste Amerikaanse inlichtingendiensten leverden de bewijzen van zijn betrokkenheid bij het witwassen van geld. Crespo werd beschuldigd van het aannemen van smeergeld van Petrov (onder meer reizen naar Rusland) die zo 56 miljoen euro kon « investeren » aan de Costa Brava. Zijn partij, de Catalaanse CiU, is ook verdacht van het ontvangen van witgewassen fondsen door het syndicaat van de Russische misdaad via Catalaanse banken en niet bestaande maatschappijen. Crespo is de gevangenis ontsnapt, maar wel veroordeeld tot 9 jaar onverkiesbaarheid.