Gedichten over het levenseinde
Civis Mundi Digitaal #90
door Piet Ransijn
Gedichten over het levenseinde
Piet Ransijn
De levenswil wordt moe 2019 09 28
Ons leven verzet zich tegen
het einde van dit leven
Wat leeft dat wil niet dood
De levenswil is groot
Terwijl zij langzaam wijkt
als leven naar het einde neigt
De levenswil wordt levensmoe
en keert zich dan naar binnen toe
Het is dan tijd voor zelfbezinning
Voor een leven in verbinding
met de bron van al het leven
waar we ons aan mogen overgeven
Als het leven naar zijn einde neigt
en er weinig van het leven overblijft
de levenswil als zonneschijn verdwijnt
wanneer een donkere lucht verschijnt
dan wordt het leven op het eind
een golf die in de zee verdwijnt
Die terugkeert naar zijn bron
terwijl de ondergaande zon
zijn laatste stralen geeft
en vrede met het einde heeft
De vlinder is het zinnebeeld van de ziel
https://www.zorgbelang-drenthe.nl/4-juli-publieksbijeenkomst-spreken-over-het-levenseinde
Als de ziel van het lichaam wijkt 2019 09 29
Als je weinig meer kunt
en het leven is je nog gegund
dan mag je het aanvaarden
Heeft elke fase niet zijn waarde?
De verwerking van het leven
is een essentieel gegeven
als de ziel zijn eigen wegen gaat
en het lichaam straks verlaat
De ziel voelt zich gesterkt
als het leven is verwerkt
en kan gesterkt van binnen
een nieuwe reis beginnen
Dan opent zich een vergezicht
door werelden van licht
Tenzij dit wordt versluierd
en het licht wordt verduisterd
Ook een ziel die troebel is
door onverwerkte droefenis
wil een koel en droevig einde
toch het liefst vermijden
Als droefheid is verwerkt
de levenstaak is afgewerkt
dan kiest de ziel zijn eigen tijd
als hij van het lichaam scheidt
Noodgedwongen uitgeweken
uit een lichaam vol gebreken
dat aanstonds ter ziele gaat
als de ziel het achterlaat
En zijn koers dan richt
op zijn weg naar het licht
Liefst in vrede met het leven
waaruit hij is geweken
Het voertuig van de ziel 2019 09 29
De ziel is een eigen entiteit
die zich van het lichaam onderscheidt
De ziel heeft een eigen leven
en het lichaam bezieling gegeven
Herinnering is opgeslagen in de ziel
op een plek vanwaar het ons te binnen viel
Het lichaam is een voertuig van materie
gestuurd door een bezielde energie
‘Prana’ in de Indiase filosofie
Dat betekent ‘levensenergie’
Bewustzijn heeft zijn zetel in de ziel
En alles wat ons al of niet beviel
is ergens opgeslagen in de ziel
De wetenschap kan dit niet weten
omdat het nog niet is te meten*
Het is met innerlijke ogen te aanschouwen
als wij op onze intuïtie kunnen bouwen
als een heel verfijnd vermogen
om te zien met innerlijke ogen
Al hetgeen de wetenschap kan meten
is een deel van wat wij kunnen weten
Zo langzamerhand is het tijd
om oude diepe levenswijsheid
uit overgeleverde bronnen te halen
om het in moderne termen te vertalen
Deze biedt voldoende hypothesen
die nog steeds niet zijn bewezen
Daaraan kan de wetenschap zich wijden
in de kenterende komende tijden
Er heerst nog veel onwetendheid
in deze hoogindustriële tijd
Wij mogen onder meer nog leren
de aarde duurzaam te beheren
Dat kan als wij ons weer verbonden weten
met wat de instrumenten nog niet meten
aan ongeziene bezielende waarden
die dienend zijn voor het leven op aarde
om het overal bedreigde leven
weer een perspectief te geven
Wij zijn niet de Heren van de aarde
maar beheren wel de aarde
als één van de wezens die er leven
en andere wezens ruimte mogen geven
vanuit een diepe eerbied voor het leven2
1.Zie Edward Kelly e.a., Irreducible Mind: Toward a Psychology for the 21th Century
2. Albert Schweitzer, Cultuur en ethiek; Peter Singer, Een ethisch leven
Recht op leven en sterven 2019 09 30
Na lezing van Peter Singer, Een ethisch leven en Tussen leven en dood (Rethinking Life and Death)
Als het recht om te leven
een plicht wordt om te leven
tot het laatst niet op te geven
en wij het recht om te sterven
nog moeten verwerven
ook al wordt er leed geleden
wat is het dan nog waard te leven?
Zijn de mensen dan nog vrij
om te kiezen voor het leven?
Is er dan niet veeleer slavernij?
Heeft ieder menselijk wezen
het recht niet om te leven
en het recht dit op te geven
als er heel veel wordt geleden?
De laatste welbewuste wens
van een levend medemens
hoe zij verder willen leven
zolang dit aan hen is gegeven
verdient ons menselijk respect
en in de zorg een prominente plek
https://www.medischcontact.nl/nieuws/laatste-nieuws/artikel/moeten-leven-of-mogen-sterven.htm
Leven volgens de natuur 2019 10 01
Een mens bepaalt zijn eigen lot
Ooit zag men het lot als wil van God
Maar het einde van het leven
wordt niet meer door God gegeven
Het is bij de moderne mens
voorbestemd door eigen wens
Zijn leven kan hij nu verlengen
of eerder aan zijn einde denken
en voor zijn eigen einde kiezen
als hij niets meer kan verliezen
Trend is dat hij steeds meer mag
en zich los maakt van gezag
Door hun macht zijn medici
steeds meer tevens ethici
Zij sturen het leven en de dood
Hun invloed geldt als levensgroot
De ware arts dient het leven* *Albert Schweitzer, Cultuur en ethiek; Albert Camus, La peste
en dient om mensen te geven en de eed van Hippocrates
Ook al zijn de artsen machtig
de natuur is oppermachtig
Met alle nieuwe mogelijkheden
zijn de marges klein gebleven
Vele ziekten zijn nog erfelijk
en de mensen blijven sterfelijk
Leven volgens de natuur
verlengt de levensduur
Leven tegen de natuur
vervroegt het stervensuur
Het is dus zaak om op te letten
en te leven naar haar wetten
Eerbied voor natuurlijke processen
behoort tot onze levenslessen
Een mens is als een nietig wezen
steeds op anderen aangewezen
Het ego dient zich te bewegen
naar de wetten van het leven
De natuur biedt ons vaak vrede
waarin wij ons geborgen weten
tot wij uiteindelijk zijn overleden
Bepaalt een mens zijn stervensuur
of is dit een zaak van de natuur?
Uit een zinloos labyrint 2019 10 02
In een zinloos labyrint beland
is het leven is niet meer in Gods hand
We bewegen zinloos heen en weer
en kennen geen bestemming meer
We draaien doelloos in het rond
en aan het einde gaapt een afgrond
Nemen dan het maar zelf in de hand
en plannen het met ons verstand
Er is geen ruimte voor mysterie
Er is geen ziel alleen materie
We zien vooral ons eigen deel
en zien het niet in het geheel
We leven samen op een eiland
Het voelt als een verloren land
Alle wegen leiden er naar zee
We kunnen nergens anders heen
De zee neemt steeds meer land
en niet alleen het strand
tot al het leven in de golven
is verdwenen of verzwolgen
De hemel is allang gesloten
De sleutel is verloren of gebroken
Het leven is niet langer in God hand
maar in een zinloos labyrint beland
https://www.shamahuis.nl/de-ziel-en-de-geest/
Alomvattende zin Na lezing van Augustinus
Het leven vindt zijn zin als wij ons wenden
tot het alomvattende en transcendente
De ruimte waarin alles wat er leeft
zijn toebedeelde plaats heeft
Ieder nietig, zinloos lijkend onderdeel
krijgt zijn zin in een grenzeloos geheel
Wat zinloos leek, lijkt nu op goede gronden
een overstelpend alomvattend wonder
Gebeurtenissen die ons zinloos lijken
krijgen zin als wij voorbij hun grenzen kijken
en ons nietige begrip voorbij gaan
om in het onbegrensde te gaan staan
en daarin grotere vervulling vinden
dan in de dingen die ons binden
Op onszelf zijn wij een nietig wezen
met een zinloos lijkend eindig leven
Maar in een alomvattend kader
krijgt het onvergankelijke waarde
waarbij ieder nietig lijkend onderdeel
deel heeft aan een imposant geheel
Dan leven we weer in verbinding
met de schoonheid van de schepping
die soms in ons voelbaar wordt
als een diepe liefde tot ons levenslot* *Amor fati, Spinoza en Nietzsche
of als heimwee die ons wendt naar God:
De ziel van het grote geheel
die leeft in ieder onderdeel
De ‘onbewogen beweger’ * Aristoteles
de bron van al het leven
De leegte en de liefde voor het leven 2019 10 02
We bewegen ons voortdurend door een leegte
die we willen vullen met de liefde voor het leven
en willen doorgronden met inzicht en wijsheid
in zoverre deze vermogens aan ons zijn gegeven
in ons eindig en begrensde mensenleven
Van alle wegen afgeweken
heb ik in afgronden gekeken
en moest geregeld afscheid nemen
van mensen die zich in een gat begeven
zonder dat wij hun bestemming weten
Soms even in een grenzeloze openheid
heb ik mij een ogenblik van vrees bevrijd
Hoewel het menselijke mij niet vreemd is
leek het even of ik doodsangst mis
Maar een soort verlatingsvrees
is mij vaak niet vreemd geweest
Wie wil er nu vananderen scheiden?
Wie wil er nu onnodig lijden?
Maar de dood als grote overgang
maakt mij niet altijd meer bang
Een enkele keer heb ik misschien
er uitzichtloos naar uitgezien
Ik hoef geen einde van het leven
dat niet van nature is gegeven
Behalve om onnodig lijden
en ondragelijke pijn te mijden
https://www.medischcontact.nl/nieuws/cartoons/cartoon/cartoon-leren-praten-over-levenseinde.htm
Leven met gevoel 2019 10 14
Is het leven van een dementerende bejaarde
nog van een zekere niet aan te tasten waarde?
Een schouderklopje en een streling
doorbreken de routine en verveling
Niet wetend waar nog in te geloven
komt er soms nog een emotie boven
In een leven zonder zin en levensdoel
komt meer ruimte voor gevoel
Als het verstand het af laat weten
hoef je niet meer uit je hoofd te leven
Je kunt dan dieper leven uit je tenen
Rationele twijfels zijn verdwenen
Die bestaan voor het verstand
Je hebt het niet meer in de hand
en kunt het leven laten stromen
zoals de golven gaan en komen
Tot het leven langzaam uitdooft
van zijn laatste zin beroofd
https://www.rouwverwerking.info/veertigste-dag
Het bewustzijn en de wereld 2019 10 15 Na lezen van Albert Camus, Augustinus en Sloterdijk
In het licht van de maan
werd het nachtelijk bestaan
door een zeker vreemheid omgeven
En toch ook heel vertrouwd
was dit nachtelijke leven
dat steeds een glans behoudt
De wereld blijft een vreemd domein
voor het menselijk bewustzijn
dat van dit oord van lijden
ooit een keer wordt afgescheiden
Tegelijk is het een onderdeel
van het grote wereldgeheel
Een vreemdeling in eigen land
en toch er innig mee verwant
is de wereld ook een speelterrein
voor het menselijk bewustzijn
En ook tegelijk zijn bakermat
waar hij weinig van te zeggen had
De kraamkamer van zijn bestaan
ziet hij met vreemde ogen aan
Uit zijn prenatale sluimer gewekt
zoekt hij in die wereld naar zijn plek
Sinds hij daar als kind in is geboren
ging zijn prenatale harmonie verloren
Hij verloor zijn voorbewuste rust
en werd zich van zijn breuk bewust
Niemand kan die scheiding helen
die hij deelt met talloos velen
Alleen in zijn eigen bewustzijn
kan hij slechts geborgen zijn
Wanneer hij zich als een onderdeel
weer schikt in het wereldgeheel
En een zinloos lijkend leven
wordt opeens door glans omgeven
In het licht van het bewustzijn
kan hij met het Al verbonden zijn
En de wereld waarin mensen lijden
waar hij eerst van was gescheiden
wordt een hoopvol, troostvol oord
waar de mensensoort in thuishoort
Waar een mens vervulling in kan vinden
door zich met de ander te verbinden
met een nieuw gezamenlijk elan
in een groots bestemmingsplan
waar ieder mens een rol in speelt
als hij ook zijn eigen wonden heelt
En hij weer gedeelde vreugde vindt
als hij zich in lotsverbondenheid verbindt
met al zijn diep verwante medemensen
voorbij te lang in standgehouden grenzen
Hij voelt zich weer een wezenlijk deel
van een met iedereen gedeeld geheel
waarin wij samen mogen werken
om wankelende banden te versterken
vanuit een alomvattend bewustzijn
waarin wij leven, bewegen en zijn
https://www.ecktiv.nl/27-okt-de-natuur-in-tijdens-de-nacht-van-de-nacht/
Verborgen leven 2019 09 28
Iedere dag die wordt gegeven
eindigt in het avondleven
Het nachtelijke duister
heeft zijn eigen luister
Als het nachtelijk leven
weer naar buiten komt
dat overdag verstomt
en heeft gezwegen
Zo is de nacht vol leven* *Zie Novalis, Hymnen aan de nacht
dat onzichtbaar is gebleven
Het leven eindigt niet
wanneer je het niet ziet
Het leven kent geen eind
als het voor het oog verdwijnt
en neemt een andere vorm aan
in het nachtelijk bestaan
vol van verborgen leven
dat onzichtbaar is gebleven
Wat je overdag niet ziet
verdient respect en eerbied
Ook al missen onze ogen
het gezichtsvermogen
om het nachtelijke leven
zijn verdiende plaats te geven
Zo mogen wij gepaste eerbied geven
aan het leven na dit leven
en aanvaarden of gedogen
wat voor ons gezichtsvermogen
een verborgen leven leidt
omgeven door onzichtbaarheid
Er is meer dan slechts materie
Het leven is nog vol mysterie
Voorbij ons menselijk gezichtsvermogen
ligt er nog een wereld voor ons open
die wij nog ontdekken mogen
De herfst van het leven 2019 10 22
Waarom verdiep je je in al die dingen
in plaats van al het mooie te bezingen?
Waarom hou je je toch bezig met de dood
en met mensen in problemen en in nood
als het volle leven zoveel meer biedt
dan problemen als je ruimer ziet?
Zelfs de herfst met wind en regen
is nog vol uitbundig kleurrijk leven
rijke rode, bruine, gouden gele tinten
Overal is wel iets moois te vinden
En er zijn nog zonnige momenten
ook al is het is lang geen lente
Kletterende buien lijken niet te stuiten
en ze reinigen de straten en de ruiten
met een stroom van hemelwater
die we lekker stromen laten
Als de meeste buien over zijn
komt de zon wel weer tevoorschijn
helder stralend in de frisse sfeer
van het onberekenbare weer
Als de herfst aan ons voorbij gaat
en de winter voor de deur staat
denk ik soms weleens heel even
hoeveel jaar ik nog zal leven
waar ik aandacht aan zal geven
In een wereld vol conflicten en problemen
die een mens als ik niet weg kan nemen
kan ik beter van de mooie dingen
dichten en het leven gaan bezingen
