Menselijke mogelijkheden: gedicht
Civis Mundi Digitaal #91
door Piet Ransijn
Moreel besef zou aangeboren zijn, maar kan verder worden ontwikkeld
https://www.opvoedadvies.nl/moreleontwikkeling.htm
Menselijke mogelijkheden 2019 11 10
Een mens heeft vele mogelijkheden
ook moreel besef en helder weten
Daar komt het nu op aan
in de strijd om het bestaan
Dat wij soortgenoten niet meer eten
is een kwestie van het geweten
Terwijl wij vele andere soorten
in grote getalen vermoorden
Ook de eigen menselijke soort
wordt nog vaak vermoord
Een mens begiftigd met geweten
zou dat beter kunnen weten
Dieren als de walvis en de olifant
ook al hebben zij niet ons verstand
zorgen beter voor hun soortgenoten
want zij treuren om hun doden
Alle dieren hebben ook gevoel
Ook een worm is niet volkomen koel*
Dieren zijn op voortbestaan gericht
Planten groeien naar het licht
Zo lijkt aan al het aardse leven
een levensdoel en zin gegeven
De aarde is een levend groot geheel
Ieder wezen is daarvan een onderdeel
Aan de mensen is als nieuwe goden* * Zie Yuval Harari, Homo Deus
een nieuwe leidersrol geboden
om het leven te behoeden
als beschermer van het goede
God loont het goede en straft het kwade
Het laatste echter slechts met mate
Als wij mensen zoals goden willen zijn
mogen wij ons daar bewust van zijn
Om naar eer en geweten
onze vele mogelijkheden
in te zetten voor het leven
als een taak aan ons gegeven
Daar een mens onderscheid maakt
in recht en onrecht, goed en kwaad
is het zijn taak het leven te behoeden
door te streven naar het goede
Een mens zonder medegevoel
mist zijn levenszin en doel
als een mislukt product
dat niet goed is gelukt:
Een meedogenloze agressieve egoïst
die om zijn macht en invloed twist
een spoor van rampspoed achterlaat
en zelf daarin ook onder gaat
Het kan ook anders zijn
Velen komen tot bewustzijn
tot moreel besef en dieper weten
volgen de impuls van hun geweten
Die op het goede is gericht
in het licht dat hem verlicht:
het inzicht en het zelfbewustzijn
van een ongedeeld omvattend zijn
waarin wij leven, bewegen en zijn* *Handelingen van de apostelen 17:28
*“Zelfs onredelijke dieren… tot de kleine wormpjes geven met alle mogelijke bewegingen aan dat zij willen voortbestaan… Zelfs de lichamen, waaraan gevoel en vegetatief leven ontbreekt… willen het zijn volgens hun aard bewaren”. Augustinus, Civitate Dei, XI, 26, 27