Onmogelijke vluchtelingensituatie in Griekenland

Civis Mundi Digitaal #92

door Jan de Boer

Griekenland wordt geconfronteerd met steeds meer vluchtelingen vanuit Turkije. Alleen al de laatste vier maanden waren het er 40.000. Mijn goede vriendin Lia Karavia – geëngageerd schrijfster, actrice, gevangen gezeten tijdens de militaire dictatuur… – liet mij weten dat de Europese Unie onlangs geweigerd heeft 3000 minderjarige vluchtelingen op te nemen. In feite is er geen enkele sprake van Europese solidariteit en laten de overige lidstaten Griekenland volledig voor de via Turkije komende vluchtelingen opdraaien. Een grote schande en een ontkenning van de Europese gedachte. Lia Karavia heeft mij geïnformeerd hoe de conservatieve regering van Kyriakos Mitsotakis het Griekse vluchtelingenprobleem wil aanpakken.

Gesloten asielzoekerscentra

Athene wil gesloten asielzoekerscentra bouwen op drie eilanden in de Egeïsche Zee: Lesbos, Samos en Chios, in plaats van de bestaande vluchtelingenkampen. Deze gesloten centra krijgen kantines, scholen, etc. De vluchtelingen mogen deze gesloten kampen niet verlaten zolang er geen beslissing is genomen inzake hun verzoek voor asiel. En dat kan volgens de nieuwe in oktober dit jaar aangenomen wetgeving 36 maanden duren. Om deze termijn haalbaar te maken heeft de regering 500 extra ambtenaren aangenomen voor de behandeling van asielaanvragen. De regering hoopt op die manier 10.000 asielzoekers naar Turkije terug te sturen en hen die de status van vluchteling hebben gekregen naar het vasteland van Griekenland over te brengen.

Reacties van verdedigers van mensenrechten

De reactie van Amnesty International: » Deze beslissing is meer dan schandalig. De realiteit is dat er moderne gevangenissen worden gebouwd met onmenselijke levensomstandigheden ». De aanname van de regering dat er heel veel vluchtelingen op de eilanden zijn die geen recht op asiel hebben en dus snel teruggestuurd kunnen worden, wordt door de verdedigers van de mensenrechten tegengesproken. » De meerderheid van de in Griekenland gearriveerde mensen heeft het profiel van vluchteling en heeft internationale bescherming nodig. Dit jaar (2019) bestaat 85 procent van de over zee in Griekenland binnengekomen mensen uit Afghaanse, Syrische, Iraakse, Somalische, Palestijnse en Congolese gezinnen », zegt Boris Cheshirkov, woordvoerder van het Hoge Commissariaat voor Vluchtelingen in Griekenland. Volgens hem – informatie via Lia Karavia – is het doel van het plan om de opvangcentra op de eilanden te vervangen door gesloten structuren niet erg helder. De kampen op Lesbos, Samos en Chios herbergen nu meer dan 27.000 migranten, terwijl de opvangcapaciteit slechts 4.500 personen is. Ieder gesloten opvangcentrum zou 5.000 asielaanvragers moeten ontvangen, verre van hetgeen nodig is dus.

Reacties van Griekse eilandbestuurders

Kostas Moutzouris, gouverneur van de eilanden in het noorden van de Egeïsche Zee: « Als er steeds meer migranten komen, zijn deze nieuwe maatregelen gebakken lucht ». Op Lesbos, waar Lia Karavia een familiehuis bezit, herinnert iedereen zich dat reeds in 2016 een opvangcentra was voorzien, maar dat met de toename van het aantal vluchtelingen het kamp van Moria uitgebreid moest worden met de nabijgelegen olijfboomgaarden en dus onvermijdelijk openbleef… Stelios Petsas, woordvoerder van de regering, preciseerde onlangs dat » Samos het eerste gesloten functionerende opvangcentrum zal krijgen «. De burgemeester van Samos, Giorgos Stantzos, liet daarop onmiddellijk weten dan te willen aftreden: » Ons eiland kan een dergelijk project niet accepteren «. Op Lesbos bevestigde de burgemeester Stratos Kytelis dat « geen enkele gemeente een nieuw kamp wil accepteren gezien van wat er van Moria is geworden «.

Het waarom van de nog algemene genereuze houding van Grieken voor migranten

Op het vasteland van Griekenland, waarheen de vluchtelingen regelmatig vanaf de eilanden worden overgebracht, verveelvoudigen zich ook de laatste weken woede-uitbarstingen en manifestaties. Het Hoge Commissariaat voor Vluchtelingen zegt « ongerust te zijn door de gebruikte retoriek « en « roept op om verklaringen die de nog steeds algemene houding van medelijden en solidariteit van de Griekse bevolking zouden kunnen veranderen, te beperken ». Die algemene genereuze houding wordt ook ingegeven door het trieste feit dat de helft (!) van de huidige Griekse bevolking uit afstammelingen bestaat van uit Turkije verjaagde Grieken na de val van het Ottomaanse Rijk in de eerste wereldoorlog. Zo ook de ouders van Lia Karavia. Zij weten wat het betekent om vluchteling te zijn.