Politieke vernieuwing in Brazilië puur gezichtsbedrog

Civis Mundi Digitaal #93

door Jan de Boer

Het namens de linkse Democratische Arbeiderspartij Braziliaanse parlementslid Tabata Amaral, 26 jaar, maakt furore. Zij werd vorig jaar door het blad TIME en de Engelse BBC gekozen als één van de honderd meest invloedrijke vrouwen ter wereld. Zij dwong de Braziliaanse minister van onderwijs, de 76-jarige Ricardo Velez Rodriguez die de nodige misstappen had gedaan tot aftreden. Zo werd ze de leidster, de lieveling van politiek links in Brazilië.

Tabata Amaral komt uit een doodarme familie in Sao Paulo, zij kreeg een beurs van de Amerikaanse universiteit Harvard waar ze afstudeerde in de astrofysica, daarna in de politieke wetenschappen. Op zeer jeugdige leeftijd won ze bovendien belangrijke concoursen in wiskunde. Ze herhaalde bij alle radio-en tv-uitzendingen dat Brazilië « een echte politieke vernieuwing nodig heeft: meer jongeren, meer vrouwen die professioneel opgeleid zijn «. Toespraken die erg goed vielen.

Maar zoals u weet, liggen er tussen het » halleluja » en de « kruisiging » slechts drie dagen. En zo viel Tabara Amaral drie maanden later binnen politiek links van haar voetstuk. Zij werd uitgescholden voor verraadster omdat ze voor de hervorming van het pensioenstelsel van de rechts-extremistische, evangelische President Bolsonaro had gestemd. Daarmee negeerde zij het standpunt van haar partij en volgde een beslissing van de beweging Acredito. Deze beweging is net als stichtingen zoals RenovaBr (« Vernieuw Brazilië ») en Agora (« nu ») van recente datum en wordt gefinancierd door de elite van het land. Zij dragen allen bij tot de komst van een aantal politici waaronder Tabara Amaral.

Zij willen « de politiek vernieuwen en selectioneren en vormen daartoe gewone mensen die zich daarvoor in willen zetten maar zelf niet de mogelijkheid hebben in de politiek te gaan », zegt mijn goede vriend en auteur François. Tijdens de laatste verkiezingen in 2018 heeft RenovaBR zo 17 lokale en federale aanhangers aan een zetel geholpen, Acredito 15 en Agora 3. Hun toespraken lijken als twee druppels water op elkaar. Samuel Emilio, de coördinator van Acredito: » Het doel is om de bladzijde van de polarisatie om te slaan en het steriele debat van politiek rechts-links af te schaffen. Onze gekozenen zijn onafhankelijk binnen de door hun gekozen partijen en volgen ons handvest ».

Deze vrijheid vis-à-vis de partijen verklaart de stemming van deze nieuwe volksvertegenwoordigers ten gunste van de hervorming van het pensioenstelsel ondanks hun verschillende politieke achtergrond. Esther Solano, professor sociologie federale universiteit van Sao Paulo: » De profielen van deze volksvertegenwoordigers lijken verschillend, maar de realiteit is anders. Zij zijn geen ultra-liberalen en kennen een zekere sociale gevoeligheid. Maar zij hebben allemaal een voorkeur voor een grotere interventie van de privésector hetgeen deze stichtingen promoten. Zoals altijd in Brazilië het geval is geweest, blijft de privésector, het bedrijfsleven, al sprekend over vernieuwing de politiek beïnvloeden «.

De politicologen staan nogal wantrouwend tegenover deze « vernieuwing « en sommigen zijn ongerust zoals een goede kennis van mijn vriend François, professor internationale relaties van de federale universiteit ABC van Sao Paulo, Gilberto Maringoni: »Tabata Amaral is jong, heeft veel talent en een bewonderingswaardige persoonlijke geschiedenis. Maar dat verandert niets aan het feit dat zij hetzelfde liberale geluid laat horen als dat van haar sponsors die haar hebben gekozen. Er is geen sprake van vernieuwing, het zijn dezelfde oude ideeën in nieuwe kleren. Dit binnendringen van de privésector in de politiek is erg gevaarlijk want dit verschijnsel zal alleen maar toenemen. En de kiezer weet absoluut niet meer wat achter de mooie glimlach van Tabata schuilgaat ».

Voor de gemeenteraadsverkiezingen in 2020 hebben de genoemde stichtingen nog meer kandidaten dan in 2018 klaargestoomd. In de hoofdstad Brasilia krijgen Tabata Almara en haar 33 collegae in het parlement iedere maand uitnodigingen voor « conferenties met specialisten inzake onderwerpen waarover zij moeten stemmen en waarvoor zij goede raad nodig hebben «. Deze raadgevingen zijn zeer lucratief voor de elite, het bedrijfsleven van Brazilië, welke na de hervorming van het pensioenstelsel halsreikend uitkijkt naar de hervorming van het belastingstelsel en de deregulering van de arbeidsmarkt door de regering van Jaïr Bolsonaro… En zeker vandaag de dag vallen deze vaak ultra-liberale hervormingen goed bij de grote meerderheid in de volksvertegenwoordiging op alle niveaus.

U kunt daaruit rustig de conclusie trekken, dat de rechts-extremistische president Bosonaro stevig in het zadel zit en van geen wijken weet.