Een verontrustend verband tussen werkloosheid en suïcide

Civis Mundi Digitaal #99

door Jan de Boer

« Het verband tussen werk en suïcide is zeer actueel, nu met de gezondheidscrisis er ook een economische en sociale crisis is met honderdduizenden extra werklozen ». Met deze woorden presenteerde Fabrice Lenglart, hoofd van de directie onderzoek, studie, evaluatie en statistiek (Drees), en gevolmachtigd voorzitter van het « Observatoire national du suicide » (ONS) op 10 juni het vierde rapport van de ONS. Natuurlijk, het betreft hier een Franse situatie, maar ik ben er zeker van dat deze in meer of mindere mate ook in andere landen speelt. Vandaar dit artikeltje.

« Werkloosheid kan de geestelijke gezondheid verslechteren, en een slechte geestelijke gezondheid kan op termijn de deelname aan de arbeidsmarkt, het zoeken en krijgen van een baan beperken, » zegt het ONS. En de cijfers liegen er niet om: 30 procent van de werklozen denkt serieus aan suïcide, tegen 19 procent van de actieve werknemers, en « het risico van overlijden door suïcide van werklozen is hoger dan bij actieve werknemers, met name onder mannen tussen de 25 en 49 jaar ».

Het verlies van een baan heeft weerslag op alle gebieden van het leven: familie, sociale relaties… en heeft funeste gevolgen voor de gezondheid van de werkloze: slaapstoornissen, onevenwichtige voeding, verminderde fysieke activiteit, verslavingseffecten… « Werkloosheid heeft als gevolg een verslechtering van de mentale gezondheid, die kan leiden tot angstgevoelens en depressie en in haar meest dramatische vorm tot suïcide, » kan men in het rapport lezen. De psychiater Michel Debout, medeauteur van het rapport, roept de publieke autoriteiten dringend op om psychische begeleiding aan werkzoekenden aan te bieden. Hij onderscheidt verschillende soorten suïcide: de « suicide retrait », die een periode afsluit van isolement als gevolg van werkloosheid, en die vermeden zou kunnen worden met een voorstel voor opleiding of welke baan dan ook; « de suicide protestation », die getuigt van het verzet tegen alles wat tot het ontslag heeft geleid; en ten slotte de « suicide sacrifice », die ook een aanklacht is om beweging te brengen in de bestaande situatie.

Suïcide getuigt niet alleen van een probleem met zichzelf, maar is ook een antwoord op de maatschappij. « Het is zeer wel een « sociaal wezen » dat zich richt tot het geweld veroorzaakt door baanverlies, ontslagen, sociale plannen en faillissementsaanvragen, » onderstreept Michel Debout. Gezien de economische perspectieven is de vermindering van het aantal suïcides genoemd in het rapport, 9.300 in 2016, erg fragiel. « Helaas is deze ontwikkeling nu snel in het tegendeel omgeslagen. Er is al een flinke stijging van (pogingen tot) suïcide tijdens deze crisis geconstateerd », bevestigt Jean-Claude Delgènes, stichter en voorzitter van het bureau Technologia, dat gespecialiseerd is in de preventie van psychosociale risico’s.

Een rapport dat ik graag gelezen zou willen zien door regeringen, politieke leiders en het bedrijfsleven van door Covid-19 getroffen landen.

Geschreven op 17 juni 2020