Peking en Washington dagen elkaar uit in de Zuid-Chinese Zee
Civis Mundi Digitaal #100
door Jan de Boer
Nieuwe Chinese militaire oefeningen in de Zuid-Chinese zee jagen de spanningen met zijn buurlanden op en leiden tot een ongekende manifestatie van kracht van de Verenigde Staten. De Chinese militaire oefeningen rond de Paracel-eilanden van 1 tot 5 juli wekten de woede op van Vietnam en de Filippijnen. Peking bezet sinds 1974 deze eilanden die ook door Vietnam opgeëist worden. De Philippijnen hebben met succes voor de internationale rechtbanken in 2013 de Chinese pretentie om op grond van « historische rechten » vrijwel de hele Zuid-Chinese zee op te eisen aangevallen. Voor Vietnam hebben de Chinese oefeningen « de soevereiniteit van Vietnam ernstig geschonden ». De communistische regering in Hanoi overweegt de Chinese regering aan te klagen. De betreffende militaire oefeningen hielden ook een landingsoefening met amfibievoertuigen in waaraan ook de Chinese kustwacht deelnam. Zo versterkt China haar mogelijkheden om eilanden aan haar rivalen in de Zuid-Chinese zee te ontnemen. De keuze van de Paracel-eilanden is naar mijn mening een waarschuwing aan het adres van Vietnam dat ernstig overweegt via een actie van het internationale recht de Chinese pretenties inzake de Zuid-Chinese zee aan te vechten.
China heeft de strijd voor haar doel: het daadwerkelijk beheer over heel de Zuid-Chinese zee uit te breiden om zo de aanwezigheid van schepen van landen die niet aan die zee liggen te verbieden, nog niet gewonnen. De Verenigde Staten hebben heftig geprotesteerd tegen deze militaire oefeningen. « De acties van de Volksrepubliek China zijn in tegenspraak met haar belofte de Zuid-Chinese zee niet te militariseren en ook met de visie van de Verenigde Staten van een vrije en open regio »,verklaarde Washington op 3 juli in een communiqué waarin ook Chinese acties bestemd voor « onwettige en schadelijke eisen » vis-à-vis haar buurlanden in Zuid-Oost Azië gehekeld werden.
De Verenigde Staten hebben twee vliegdekschepen, de « Ronald Reagan » en de « Nimitz », naar de Zuid-Chinese zee gestuurd. Een ongekende krachtsvertoning sinds 2014. Daar aangekomen heeft de Amerikaanse marine onmiddellijk honderden vluchten van jachtvliegtuigen en helicopters uitgevoerd. Gedurende achtentwintig uur heeft zelfs een B-52 bombardementsvliegtuig aan deze oefeningen deelgenomen. Schout-bij-nacht George M.Wikoff, de commandant van de « Ronald Reagan »: « Deze oefeningen zijn een overduidelijk signaal aan onze partners en geallieerden dat wij ons hebben geëngageerd ten gunste van de veiligheid en stabiliteit van de regio ». In april hadden al de Amerikaanse en Australische zeestrijdkrachten gezamenlijke oefeningen in de Zuid-Chinese zee gehouden en in juni hield de Amerikaanse marine samen met Japan een oefening.
De woordvoerder van het Chinese ministerie van buitenlandse zaken, Zhao Lijian, verklaarde op 3 juli dat « de fundamentele oorzaak van de instabiliteit in de Zuid-Chinese zee de militaire activiteit op grote schaal is en het feit dat een bepaald land dat niet tot deze regio behoort en zich op tienduizenden kilometers van hier bevindt, zijn spierballen laat zien ». Op 6 juli kraakte het dagblad Global Times de twee vliegdekschepen af als «...papieren tijgers. De regio wordt in zijn geheel beheerst door het volksleger voor de bevrijding (APL) waarvan de wapens gemakkelijk de vliegdekschepen kunnen vernietigen. De Amerikaanse oefeningen zijn slechts een simpele show om te verbergen dat de Verenigde Staten hun gezicht verloren hebben in de strijd tegen en de contrôle van de epidemie en dat zij hun invloed in Hongkong hebben verloren sinds daar de Chinese wetgeving inzake de nationale veiligheid van kracht is ».
De spanning tussen de Verenigde Staten en China – met talrijke risico’s voor militaire incidenten – wordt ook steeds sterker rond Taiwan met een steeds grotere aanwezigheid van de Chinese oorlogsvloot en luchtmacht in dit gebied. De laatste oefeningen van Peking vinden plaats in de context van grote activiteit van het APL en de Chinese kustwacht bij de betwiste grenzen van China met moorddadige incidenten in de Himalaya, de aanwezigheid van Chinese vaartuigen in de territoriale wateren van de eilanden Senkaku (bezet door Japan, maar opgeëist door China) en schendingen van het Taiwanese luchtruim. Voor China is de toevlucht tot militair geweld en de keus voor aggressieve situaties het middel om de vastberadenheid van haar rivalen te testen en te verzwakken. China heeft in de laatste jaren haar zeemacht aanzienlijk versterkt. Met meer dan 600 grote oorlogsschepen heeft zij nu achter de Verenigde Staten de tweede oorlogsvloot ter wereld. En de versterking van haar zee- en luchtstrijdkrachten gaat onverminderd door. Een mogelijk gewild of ongewild treffen lijkt haast onvermijdelijk.
Geschreven op 12 juli 2020