Kroniek van de coronacrisis
Deel 7: Ons afweersysteem en hoe het virus zich verspreidt

nl.metrotime.be/2020/03/17/must-read/3-simpele-tips-om-je-immuunsysteem-een-boost-te-geven/

https://www.optimahealth.nl/een-sterk-immuunsysteem-voor-een-goede-gezondheid/

Virologie in de praktijk: coronapatiënten minder ziek

Inmiddels is er meer bekend over het virus en de aanpak ervan, hoewel nog veel onduidelijk is. Het leven is vol verrassingen en met corona is dat er niet minder op geworden. “Artsen verbazen zich erover dat er vooralsnog minder ernstig zieke patiënten zijn dan bij de eerste golf. Komt dat misschien doordat we elkaar met kleinere ladingen virus besmetten, nu we meer afstand houden?” (Volkskrant 9 okt. ‘Minder ziek bij nieuwe besmettingen’. Maarten Keulemans). Ook mondmaskers maken de lading virus die we kunnen overbrengen kleiner. Hoewel niet-medische mondkapjes wel virussen doorlaten, kunnen ze de lading wel beperken. Hoe minder virus we binnen krijgen, des te eerder krijgt ons immuunsyteem het eronder, is de hypothese, waarvoor de beschikbare evidentie toeneemt. Dit biedt perspectieven voor de bestrijding, de beperking en de afzwakking van de symptomen. De in Nederland omstreden mondkapjes hebben echter ook nadelen. Ze laten behalve minder virussen ook minder zuurstof door, die nodig is voor een gezonde afweer, volgens immunoloog Dr. Carla Peeters, voormalig medewerker RIVM. (https://www.hpdetijd.nl/2020-07-27/strengere-maatregelen-voor-verplichte-mondkapjes-helpen-juist-niet-tegen-corona/. Zie ook: https://www.technocracy.news/blaylock-face-masks-pose-serious-risks-to-the-healthy/)

“Wetenschappers vermoeden dat kapjes en schermen zoveel virusdeeltjes tegenhouden dat de ziekte minder heftig wordt.” Voor verreweg de meeste mensen valt er te leven met het virus en is het hanteerbaar omdat de symptomen ontbreken of mild zijn. Maar dat neemt niet weg dat ze anderen, met name ouderen voor wie de symptomen wel ernstig kunnen zijn, kunnen infecteren. Voorzorg blijft dus nodig. Het virus is geen lolletje, maar op zijn minst te beschouwen als een ernstige vorm van griep, die overigens ook door andere (corona)virussen wordt overgebracht. Van de andere kant is het onnodig angst te creëren. Corona is de pest niet en ook geen ebola.

Behalve een beperkte bescherming zijn er ook risico’s bij het gebruik van een mondkapje...

Niet of nauwelijks symptomen, wel immuniteit

Het is beter “vaker buiten te gaan staan met wat afstand ertussen, in plaats van in een overvolle kroeg urenlang van dichtbij elkaar in het gezicht staan te schreeuwen... ‘De gemiddeld lagere infectiedosis... is een van de redenen waarom we de klinische ernst van de infectie zien verminderen,’ zegt hoogleraar klinische virologie Louis Kroes (LUMC)... Ook in Spanje en Frankrijk .., ook daar zie je minder mensen op de ic’s. Dat zou betekenen ... dat al die hinderlijke coronamaatregelen van groot belang zijn.” Niet alleen ter preventie, ook om de symptomen te verminderen. Dat zou ook gelden voor het mondkapje, dat een overmaat aan virusdeeltjes zou tegenhouden, waardoor mensen niet of minder (gauw) ziek worden, bevestigen andere epidemiologen, zoals Monica Gandhi in de New England Journal of Medicine. Ook voor andere virussen geldt: hoe minder virus, hoe minder ziek.  Dat is experimenteel aangetoond bij goudhamsters. Bij mensen zijn dergelijke experimenten niet toegestaan. Beschikbare evidentie wijst erop dat dit ook geldt voor mensen en omgekeerd: ‘hoe meer virus, des te zieker men werd... Afstand houden vermindert de hoeveelheid virus ook.”

“Er zijn ook andere verklaringen waarom patiënten tegenwoordig minder ziek worden... We beschermen kwetsbare mensen tegenwoordig beter... Een deel van de kwetsbaren is al overleden, en bovendien is de behandeling beter... Of het komt door de leeftijd... ‘Tweedegolvers’... waren gemiddels haast drie jaar jonger, en hadden ook minder kwalen zoals hoge bloeddruk en obesitas,” aldus Willen van Schaik, hoogleraar microbiologie te Birmingham.

Ook het aantal patiënten zonder symptomen lijkt toe te nemen. Ze worden wel besmet maar niet ziek en bouwen wel immuniteit op. Voor deze ‘asymptomatische patiënten geldt, “niet de ziekte, wel de immuniteit”. “Het aantal... werd in juli nog geschat op zo’n 40 procent... Waar mensen op grote schaal mondkapjes dragen kan dat oplopen tot wel 80 procent,” volgens Gandhi, omdat ze minder virus binnenkrijgen, waardoor ze niet of nauwelijks ziek worden, maar wel immuun worden. Maar “we weten echter nog niet hoe lang de immuniteit duurt ,.. en er zitten altijd mensen tussen die heel ziek worden, om redenen die je gewoon niet goed begrijpt.” Het neemt ook niet weg dat de ziekenhuizen en de ic’s toch weer volstromen.

Immunologie

“Waarom wordt de ene persoon doodziek van corona, terwijl een ander niet of nauwelijks iets merkt van de infectie? (‘Hoe onze afweer worstelt met corona’, NRC Wetenschap, immunologie, 10 okt.). Het is reeds bekend dat andere kwalen de ernst van corona kunnen versterken en dat leeftijd en algehele gezondheidstoestand vaak bepalend is, maar niet altijd. Er zijn ook jonge en gezonde mensen met hevige symptomen. Bovendien zijn de symptomen bij mannen ernstiger dan bij vrouwen en ook bij allochtonen, maar daar kunnen ook sociale omstandigheden een rol bij spelen. Dit heeft waarschijnlijk te maken met erfelijke eigenschappen in het X-chromosoom, waarvan mannen er maar één hebben, volgens immunoloog Jacques van Dongen (LUMC Leiden) in een ‘college’ immunologie over T-cellen en B-cellen.

Dan de vraag hoelang mensen immuun kunnen blijven bij corona. Herbesmettingen zijn in diverse landen aangetoond. Ook in Nederland wordt het steeds meer vastgesteld. Het is ook aangetoond bij verkoudheidsvirussen en griepvirussen. “Bij coronavirussen slaagt precies hetzelfde virus erin iemand telkens opnieuw te besmetten,” constateert viroloog Lia van der Hoek (Nature Medicine, sept 2020, zie ook Volkskrant 19 okt. ‘Herinfectie covid-19: ‘Na een paar maande weer corona. Hoe kan dat?). “Ook bij SARS-CoV-2 verdwijnen antistoffen weer snel uit het bloed, blijkt uit onderzoek...  Maar in het beenmerg zitten nog wel de geheugencellen, die zorgen dat de antistoffen bij een nieuwe infectie weer snel op peil zijn” volgens immunoloog Debbie van Baarle. Dit verklaart waarom mensen bij herbesmetting minder ziek zijn. Er is niet aangetoond dat iedereen herbesmet kan worden. “Volgens immunologen Van Dongen en Van Baarle is herinfectie een zeldzaam fenomeen... Het heeft mogelijk te maken met een zwakke afweer... waardoor het virus een tweede kans kreeg. “Het betekent dus niet dat iedereen die Covid-19 achter de rug heeft, na een tijdje opnieuw vatbaar zal zijn... Maar 100 procent bescherming tegen herinfecties geeft de immuniteit niet.”

Wat betekent dit voor een vaccin?

In eerdere artikelen is al gezegd dat een vaccin wellicht niet voor eens en altijd immuniteit geeft, maar bet als de griepprik waarschijnlijk herhaald moet worden. “We kunnen dit virus niet meer uitroeien – ook niet met een vaccin, zegt Van der Hoek. Daarvoor is het niet alleen te wijd verspreid, maar bovendien zit het virus nu ook in dierlijke reservoirs... Dat krijgen we dus niet meer weg zelfs al zou het lukken de hele wereldbevolking te vaccineren... Waarschijnlijk zijn verkoudheidscoronavirussen ook zo [geniepig] begonnen. Daarna zijn ze geleidelijk aan milder geworden, waar na ze alleen nog maar verkoudheden veroorzaken. ‘Onvermijdelijk gaat SARS-2 het vijfde coronaverkoudheidsvirus worden’”. Het betekent dat de richtlijnen zinvol lijken en zoveel mogelijk gehandhaafd dienen te blijven met zo weinig mogelijk sociale, economische, psychologische en andere schade. Opmerkelijk is dat men zich niet afvraagt hoe we de natuurlijke afweer kunnen versterken. Het eindigt weer met het vaccin, dat meer aandacht krijgt dan versterking van het immuunsysteem.

https://www.melioro.nl/onderhoud/de-klinische-psycho-neuro-immunologie/ nutriëntarme of calorierijke voeding, weinig beweging, medicijngebruik, stress en een vervuild leefmilieu verzwakken het immuunsysteem. Het resultaat: een ware pandemie van aandoeningen waarmee de gezondheidszorg dagelijks worstelt.

Waar blijft de griep?

Een ander bijkomend voordeel is dat “nergens nog de griep heerst. Corona heeft het van de kaart geveegd... Er sterven jaarlijks een paar duizend Nederlanders aan. In 2017-18... zelfs 9.500..., Op het zuidelijk halfrond... zou nu een griepgolf moeten heersen. Maar dat is niet het geval...Hoe kan dat?” Het kan komen door de coronamaatregelen. “Een tweede verklaring is de zogenaamde interferentie. Tijdens een piek van het ene virus houden andere virussen zich gedeist... Een verkoudheidsvirus piekt nooit tijdens een griepgolf en andersom. Dat komt omdat het afweersysteem in actie komt zodra het lichaam in aanraking komt met een virus,” aldus Ron Fouchier, viroloog bij het Erasmus MC (NRC 3 okt, ‘Waar blijft de griep deze winter?’).

“In Nederland zijn er nu naar schatting zo’n 150.000 mensen besmet met het coronavirus... Dat lijkt niet genoeg voor om de rest van het land te beschermen.” Volgens viroloog Hans Heesterbeek (Universiteit Utrecht) “blijkt uit bloedanalyses dat nog maar zo’n 5 procent van de Nederlandse bevolking – ongeveer één miljoen mensen - het virus heeft gehad” (Volkskrant 26 sept). Voor groepsimmuniteit zou maar liefst 40 procent nodig zijn. “We zitten daar toch wel een eindje vanaf.”  Als de verspreiding doorzet, neemt groepsimmuniteit wel toe, maar belanden tienduizenden mensen in het ziekenhuis. Er moet dus alles aan gedaan worden om dit te voorkomen.

Een schrale troost: minder griep. Zouden mensen die griep hebben gekregen ook meer resistent tegen corona zijn? Deze vraag komt niet aan de orde. Fouchier “vindt het geen slecht idee als we bepaalde elementen uit de coronatijd blijven vasthouden, ook als er straks een vaccin is. Vanaf maart hebben we nauwelijks andere infectieziekten gezien. Er moet toch ook een manier zijn waarop we de verbeterde hygiene kunnen vasthouden.” Met andere woorden een hygiënische, coronabestendige levenswijze.

https://www.eatpurelove.nl/health/weerstand/

Hoe verspreidt zich het virus en helpen de maatregelen?

In een artikel in het BMJ, British Medical Journal, wordt de wijze van verspreiding van het virus en de werking van de maatregelen geanalyseerd (Nicholas R Jones e.a.,‘Two metres or one: what is the evidence for physical distancing in covid-19?’, BMJ aug. 2020). Bij de verspreiding spelen behalve afstand ook de duur van het contact, de mate van concentratie of geladenheid met het virus van de lucht (viral load), de luchtstroom en de mate van ventilatie een belangrijke rol, naast de vatbaarheid. Bij de anderhalve meter afstand wordt alleen afstand in aanmerking genomen. Het maakt nogal wat uit of dit binnen of buiten is en de werking hangt ook af van de ventilatie en de duur van de contacten met dezen en genen. Sinds het onderzoek naar aerosolen, kleine druppeltjes, is gebleken dat het virus zich verder dan anderhalve meter kan verspreiden, afhankelijk van de luchtstroom, bijv. bij niezen, hoesten, zingen en schreeuwen, hoewel de dichtheid dan wel minder wordt. Daarom is ook ventilatie van belang. Genoemde factoren beïnvloeden elkaar. “Samengestelde risicosituaties kunnen voorkomen in drukke, lawaaierige, indoor omgevingen, zoals kroegen, en live muzikale samenkomsten”. In zulke situaties met hoog risico, die beter vermeden kunnen worden, is fysieke afstand waarschijnlijk niet voldoende. Ook de andere factoren dienen we in acht te nemen. “Mensen met symptomen (die in elk geval zichzelf dienen te isoleren) zullen een hoge virale geladenheid hebben.” Vermijden dus. Het onderzoek onderstreept de zin en noodzaak van maatregelen, zoals ander onderzoek.

Dan zijn er nog de ‘superverspreiders’.  (’Supershedder kan coronavirus verspreiden via aerosol’, NRC 20 okt. over een Canadees onderzoek met medewerking van Marion Koopmans van het Erasmus MC). "Besmette mensen die een uitzonderlijk grote hoeveelheid virus aanmaken, kunnen het SARS-CoV-2 coronavirus wel degelijk verspreiden via fijne zwevende druppeltjes die ontstaan bij praten, zingen of ademen. “Onderzoekers constateerden dat er een grote variatie is in de hoeveelheid virus die geïnfecteerde mensen produceren: sommige mensen hebben tien tot duizend keer meer coronavirusdeeltjes per milliliter in hun luchtwegvocht dan anderen. Die variatie is er óók onder mensen die geen symptomen hebben, en ook onder kinderen... Hoestende en niezende covid-19-patiënten blijven dus veruit het grootste risico vormen. Een enkele hoest stootte soms meer virusdeeltjes uit dan een week lang zingen, schrijven de auteurs.". In dichte groepen is de verspreidingskans het grootst. Deze neemt toe met de hoeveelheid virussen in de lucht. De vatbaarheid varieert ook per persoon en hangt samen met de variërende afweer.

Hoewel het inzicht toeneemt “weten we sowieso nog onvoldoende hoe mensen precies besmet raken... Hoeveel deeltjes er nodig zijn,” zegt Marietje Feltkamp, viroloog aan het LUMC. (‘Besmetting. Het virus zit in kleine druppeltjes, maar hoe besmettelijk zijn die? NRC 19 aug.) “Hoe lager de begindosis is, hoe groter de kans dat je immuunsysteem wint.” Als we minder virussen binnenkrijgen, vermenigvuldigen deze zich minder snel en kan onze afweer ze eerder uitschakelen. Daarom is het zaak in te zetten op pluriforme bescherming en optimaliseren van een gezonde, natuurlijk afweer.

https://sochicken.nl/weerstand-verhogen

Quarantaine                      2020 10 09

Ik geeft niet om het mondaine

Leef zo ongeveer in quarantaine

Wil gezond zijn en ook blijven

en nog vele stukken schrijven

Denk niet dat het virus in een zucht

andere mensen aantast door de lucht

Maar dit is beslist niet uitgesloten

als mensen te dichtbij ons komen

Daarom houd ik veilig afstand

zoals voorgeschreven in dit land

Ik mijd het liefst publieke plekken

die bij mij altijd al weerstand wekken

En ik raak haast niemand aan

Blijf bij anderen vandaan

Dat is ook voor anderen beter

zelfs als zij je welkom heten

Zonder water bij de wijn

kun je best voorkomend zijn

door regels die zijn voorgeschreven

naar je beste weten na te leven

Iedereen moet op zichzelf letten

Niemand heeft het recht

om andere mensen te besmetten

ondanks wat de oppositie zegt

Kritische discussie is geoorloofd

ook al lijkt men van verstand beroofd

als de meest bizarre fantasieën

concurreren met bewezen theorieën

Het lijkt alsof we leven in een eindtijd

waarin ratio met waanzin strijdt

en de mensen in verborgen hoeken

ter verklaring zondebokken zoeken

Onze tijd vraagt meer bewustzijn

Ook het inzicht echter wint terrein

dat wij met elkaar verbonden zijn

en het bij bedreigende gevaren

met zijn allen moeten klaren

https://www.tijdschriftdepsycholoog.nl/nieuws/psychische-impact-van-quarantaine/