Overpeinzingen rond de vaccinatie tegen Covid-19

Civis Mundi Digitaal #105

door Jan de Boer

Binnenkort kan worden begonnen met het vaccineren tegen het Covid-19. De ironie wil dat deze beschermende injecties met wantrouwen bekeken worden door velen van hen die als eersten ervan kunnen profiteren en die ook de meeste kans hebben om ingeënt te kunnen worden: de burgers van de rijke landen voor wie in overgrote meerderheid het sterven aan een ziekte niet meer acceptabel is

De Fransen onderscheiden zich door een een uitzonderlijk hoog percentage wantrouwen, slechts 54 % is voorstander van vaccinatie met een piek bij de meest oudere bevolking. Waarschijnlijk voelen de senioren zich het meest kwetsbaar. Zonder twijfel hebben zij jeugdherinneringen aan hun door polio getroffen kameraden voordat de vaccin-revolutie deze verschrikkelijke ziekte deed verdwijnen. Als de ontwikkelde wereld vergeten heeft dat zijn gezondheid en voorspoed te danken is aan vaccinatie, zal het Covid-19 ons daar wel aan herinneren

De volkeren van de arme landen hebben dit niet nodig. Zij weten maar al te goed wat het tekort aan vaccinatie en niet overwonnen ziektes met op de eerste rang tuberculose, malaria en aids, hun aan lijden en armoede kost. Zij lopen het gevaar niet alleen de laatsten te zijn die ingeënt worden tegen het Covid-19 – wat de immunisering op planetaire schaal vertraagt – maar ook de dramatische terugkeer van « klassieke » ziektes door deze epidemie te moeten ondergaan die de vooruitgang van de laatste jaren te niet doet. Lockdown, verlamming van het transportwezen, de absolute prioriteit voor het Covid-19 hebben een fikse stap terug in de strijd tegen andere ziekten als gevolg. Volgens Bill Gates wiens miljarden dollars van zijn stichting hem tot » minister van volksgezondheid » van de Derde Wereld hebben gemaakt, zijn vijfentwintig weken pandemie voldoende om vijfentwintig jaren van vooruitgang van vaccin-bescherming die van 84% naar 70 % teruggevallen is, te niet te doen. Het Covid-19 verstoort driekwart van de strijdprogramma’s tegen malaria, tuberculose en aids. De zieken gaan minder vaak naar artsen, de toegang tot zorg wordt belemmerd en de preventieve voorzieningen zoals geïmpregneerde muskietennetten tegen malaria worden veel minder gedistribueerd. In India is het aantal ontdekte gevallen van tuberculose drastisch gedaald sinds het begin van de epidemie. Ivoorkust, Kenia…noteren een spectaculaire daling van het bezoek aan zorgcentra

Deze obstakels voor preventie of zorg zouden volgens de Wereldgezondheids- organisatie tussen de 200.000 en 400.000 aan extra doden door tuberculose kunnen kosten. Wat betreft malaria – die voor 90 % Afrika treft - zou het aantal doden kunnen verdubbelen en jaarlijks 769.000 kunnen bereiken. De ontwikkelingslanden lopen ook het levensgrote risico achterin de rij te staan bij de distributie van de vaccins anti-Covid-19. De ontwikkelde rijke landen staan voorin in die rij. Deze landen die 13 % van de mondiale bevolking vertegenwoordigen, hebben volgens de NGO Oxfam de hand gelegd op 51% van de doses van de belangrijkste vaccins die op het punt staan goedgekeurd te worden. En niets zegt dat Covax door de Wereldgezondheidsorganisatie belast met het rechtvaardig verdelen van 2 miljard doses van nu tot eind 2021 over de middelen beschikt voor het waarmaken van haar missie

De bezeten run op het vaccin anti-Covid-19 staat in spectaculaire tegenstelling met het eindeloze onderzoek van vaccins tegen malaria – 380.000 dodelijke slachtoffers in Afrika in 2018, dat wil zeggen tien keer zoveel als het aantal slachtoffers van het Covid-19 op het continent - en tuberculose – 1,5 miljoen doden per jaar, dus net zoveel als het mondiale aantal slachtoffers van het Covid-19 op dit moment. Een paar maanden zijn voldoende om verscheidene vaccins tegen de mondiale epidemie te ontwikkelen, maar er moet zeker gewacht worden tot op het einde van dit decennium voordat er een vaccin beschikbaar is die de tuberculose, de dodelijkste infectieziekte op deze wereld, uit kan roeien. Het is nu al tien jaar dat dit produkt bestemd om het haast antieke en weinig doeltreffende BCG en door het laboratorium GlaxoSmithKline (GSK) als M72 gedoopt is, ontwikkeld wordt. De fase 3 van het onderzoek op een grote groep, is nog steeds niet begonnen ondanks de financiering door de Stichting Gates waaraan GSK zijn rechten heeft afgestaan

Een snelle run voor de éne kant, een lang parcours vol obstakels voor de andere kant. Het budget van 1 miljard dollar door de Amerikaanse regering gewijd aan elk getekend contract met de laboratoria die een vaccin anti-Covid-19 ontwikkelen, is hetzelfde als het totaal van de bedragen van de hele wereld in tien jaar gewijd aan een vaccin tegen de tuberculose. En wie kan ontkennen dat de ziekten van de arme landen - slechts 3% van de aan tuberculose lijdende zieken leeft in Europa – veel minder investeerders, farmaceutische laboratoria, regeringen en dus onderzoekers interesseren dan de ziekten die kredietwaardige bevolkingen treffen? Ik ben er zeker van dat malaria of tuberculose al lang overwonnen zouden zijn als men daarvoor dezelfde inspanningen had getroost als nu voor het Covid-19

Het coronavirus dat de hele mensheid aanvalt, onthult ook de geweldige breuken betreffende gezondheid en gezondheidszorg op deze planeet. De prijs van het menselijke leven is kennelijk niet overal gelijk. Een Europeaan leeft gemiddeld 20 jaar langer dan een Afrikaan. Maar de pandemie stelt ons voor een nieuwe uitdaging inzake solidariteit en gelijkheid: zij stopt niet als haar remedie niet voldoende door de hele mensheid gedeeld wordt

Geschreven op 7 december 2020