Griekenland, Covid-19 en de Grieks-Orthodoxe kerk

Civis Mundi Digitaal #105

door Jan de Boer

Boordevolle kerken waar de getrouwen geen maskers dragen, de ikonen of de handen van de priesters kussen, priesters die tijdens de communie wijn laten drinken met het gebruik van één lepel voor iedereen, een kind dat de kist van een door het coronavirus overleden priester kust……Schokkende beelden bij de tweede golf van de pandemie van het Covid-19. Begin oktober had Griekenland slechts 89 patienten op de intensive care, terwijl op 21 november dit aantal de 500 gepasseerd was en er 108 doden waren te betreuren

Met de sinds 7 november ingevoerde tweede lockdown heeft de conservatieve regering van Kyriakos Mitsotakis alle religieuze bijeenkomsten verboden, maar de kerken blijven wel open voor het publiek voor individuele gebeden. Sinds de eerste in het voorjaar afgekondigde lockdown zijn veel priesters in opstand gekomen tegen hun religieuze hiërarchie die opriep de door de regering en de Wereldgezondheidsorganisatie afgekondigde maatregelen te volgen. Zij houden zich niet aan de anti-virusmaatregelen en ondersteunen tot op dit moment de bisschop Chrysostomos van Patras die verklaart, dat « zij die geloven in de heilige communie weten dat ze niets te vrezen hebben ». Er zijn zelfs priesters die beweren dat de wijn die tijdens de communie geschonken wordt, het virus doodt

Al met pasen werd de aartsbisschop Séraphim gearresteerd door de politie omdat hij de mis op Goede Vrijdag had opgedragen voor een volle kerk. In Korydallos, een voorstad van Athene werd gevochten door de politie tegen sympathisanten van de neo-nazipartij « Gouden Dageraad » die probeerden een paasprocessie te organiseren ondanks het verbod op massabijeenkomsten. Op 26 oktober, een paar dagen voordat de gezondheidstoestand in Griekenland verslechterde, werd de de schutspatroon van Thessaloniki, de heilige Dimitri, in deze tweede en door het coronavirus meest getroffen stad in het land met alle pracht en praal hulde gebracht, waarbij de anti-virusregels niet gerespecteerd werden. « Op het feest van de heilige Dimitri gingen hele menigten zonder maskers de kerken in Thessaloniki binnen en dat beloofde weinig goeds » laat mijn vriendin/schrijfster Lia Karavia mij weten. En inderdaad, twee weken later overleed een priester in Thessaloniki aan het Covid-19 na op de televisie gezegd te hebben dat de communie het virus niet kan overbrengen. Dat werd ook nog eens bevestigd door de aartsbisschop Ioannis van Lagkadas die aan dit feest had deelgenomen.

Volgens het dagblad To Vima werden een honderdtal priesters, psalmzangers, monniken en theologiestudenten besmet met het Covid-19. Het ministerie van binnenlandse zaken kreeg veel klachten binnen over het niet respecteren door geestelijken van door de regering bepaalde gezondheidsmaatregelen. In de sociale media en door de oppositie wordt het voortgaan met de communie zonder aanpassingen met kracht bekritiseerd. De leider van Syriza (radikaal links) en ex -premier Alexis Tsipras: « Geen restricties opleggen aan de kerk is anti-wetenschappelijk, uit de tijd en een gevaar voor de volksgezondheid ». De Grieks-Orthodoxe kerk heeft deze commentaren niet geapprecieerd en ze als « buitengewoon overdreven » beoordeeld. De Heilige Synode, de hoogste autoriteit van de Grieks-orthodoxe kerk heeft de « ironische commentaren » van sommige media over de communie veroordeeld « alsof zij het bewijs hebben van de oorzaken van de overdracht van de ziekte ». Maar zelfs binnen de kerk is er discussie over de kwestie van de communie. « De kerk in Griekenland duldt geen discussie waar er best oplossingen zijn te vinden. In de Verenigde Staten heeft de Grieks- Orthodoxe kerk maatregelen genomen. De getrouwen gaan ter communie maar gebruiken voor de wijn ieder hun eigen lepel. Het belangrijkste is niet hoe de communie te ontvangen, maar haar te kunnen ontvangen », wordt er gezegd. In Roemenië heeft de orthodoxe kerk ook soortgelijke maatregelen getroffen

De Heilige Synode heeft er bij de regering op aangedrongen dat religieuze diensten gedurende de kerstdagen toegestaan worden. Premier Kyriakos Mitsotakis: « Dat hangt af van het gedrag van ons allemaal »

Het religieus fundamentalisme dat het geloof boven alles en de wet stelt, neemt overal toe en dat is een griezelige zaak.

Geschreven op 30 november 2020