Een blik op het milieu

Civis Mundi Digitaal #105

door Jan de Boer

Covid-19 en de ongerustheid over de klimaatopwarming

De gezondheidscrisis heeft bij de burgers de klimaatcrisis niet doen vergeten. Maar waar 70 % van de mondiale bevolking zegt zich meer zorgen te maken over de klimaatontregeling dan een jaar geleden, zij weet nog weinig van de oorzaken en haar handelen wat betreft deze klimaatcrisis is beslist onvoldoende. Dit wordt aangetoond door een uitgebreide peiling door het Franse onderzoeksinstituut in dertig landen die tweederde van de wereldbevoking vertegenwoordigen. Te midden van deze landen bevinden zich ook de belangrijkste uitstoters van CO2

Dit in september gerealiseerd onderzoek laat zien dat het milieu op de zesde plaats van de preoccupaties staat het systeem 39% van de ondervraagden kozen het te midden van de onderwerpen die hun het meest bezig houden, ver achter het coronavirus (59 %) gevolgd door kosten van levensonderhoud, werkloosheid, armoede en het systeem van de gezondheidszorg. De meest bezorgde burgers wonen in Europa en verder ook in Canada, Australië en China. Brice Teinturier, gedelegeerd algemeen directeur van Ipsos: « Het Covid-19 heeft het representatie-systeem drastisch overhoop gehaald. De publieke opinie heeft heel direct en heel sterk op het corionavirus gereageerd en heeft de milieukwestie wat minder belangrijk gemaakt, terwijl de klimaatverandering toch een veel groter en veel duurzamer gevaar voor nu en in de toekomst is ». Maar hij is van oordeel dat de belangstelling voor het milieu ondanks alles « geworteld » is. Als bewijs daarvoor voert hij de kleine meerderheid van antwoorden aan (51 %) die in de huidige context aan het milieu prioriteit toekent zelfs als dat vertraging van de economische groei kan opleveren. Brice Teinturier: « Er is sprake van een sociale kloof:er zijn meer mensen van eenvoudige komaf die gehecht blijven aan economische groei die in banen voorziet ». Temidden van de problemen geliëerd aan het milieu en de klimaatverandering zijn het de meest zichtbare manifestaties daarvan, de extreme klimatologische gebeurtenissen, die het meest verontrusten

Ondanks deze preoccupatie is de verwarring groot wat betreft de oorzaken van de klimaatontregeling. Slechts 6 op de 10 personen noemen de broeikasgassen, terwijl meer dan 30% van de ondervraagden het gat in de ozonlaag noemen of CO2 en vervuiling door elkaar halen. Wat verontrustender is, is dat een derde van de burgers de klimaatverandering niet associeëren met een van oorsprong menselijke activiteit en 7% ontkent dat gewoon. De Verenigde Staten zijn het meest klimaatsceptische land ter wereld met 52% van de Amerikanen die niet geloven aan een van oorsprong menselijke klimaatverandering (+ 7 % in vergelijking met 2019). Zij worden gevolgd door Saoedie-Arabië (51%), Noorwegen (50%) en Australië (43%), allemaal grote producenten van olie, gas of steenkool

Een ander op 23 november gepubliceerd onderzoek van de Duitse denktank « d/part » en de « Open Society European Policy Institute » laat ook een grote verwarring zien wat betreft de omvang van menselijke verantwoordelijkheid in acht Europese landen en de Verenigde Staten. Tussen 17% en 44% van de ondervraagden geloven dat de klimaatverandering evenveel door mensen als door natuurlijke processen wordt veroorzaakt. Mijn contact Valérie Masson-Delmotte, copresidente van de Intergouvernementele Groep Experts van de Evolutie van het Klimaat: « De klimaatwetenschap toont dat de klimaat -opwarming door geen enkele natuurlijke factor verklaard kan worden en dat deze integraal te wijten is aan menselijke activiteiten. Maar ik geloof niet dat men al deze mensen als klimaarsceptici kan kwalificeren: het betreft niet zo zeer een ontkenning van wetenschappelijke feiten, maar wel een gebrek aan informatie en kennis »

Veel burgers denken bovendien dat de wetenschappers onderling verdeeld zijn over de oorzaken van de klimaatopwarming (39% in Frankrijk) terwijl er een volledige consensus bij de klimatologen bestaat. Nog meer dan leeftijd of het soort en niveau van het onderwijs zijn het zowel in Europa als in de Verenigde Staten e politieke orientaties die de opinies over de klimaatveranderingen polariseren. De personen met een politiek linkse signatuur zijn over het algemeen het meer bewust van zijn oorzaken en zijn impact en meer voor het ondernemen van aktie dan van mensen met een politiek rechtse signatuur. In de Verenigde Staren zijn bijvoorbeeld linkse mensen in aantal drie keer meer bewust van de klimaatverandering dan die van politiek rechts

Brice Tenturier: » Het feit dat het mechanisme van de klimaatopwarming niet goed begrepen wordt, verhindert het handelen wat betreft de werkelijke oorzaken »

Het onderzoek van Ipsos net als dat van « d/part » toont ook dat het overgaan tot akties, die vandaag de dag nog redelijk zeldzaam zijn, geconcentreerd zijn op maatregelen die niet meer dan een beperkte impact hebben op de uitstoot van broeikasgassen. Waar bijvoorbeeld de helft van de ondervraagde personen vrijwel systematisch hun huisvuil schift, is het slechts 20 % dat zoveel mogelijk vermijdt hun auto te nemen, 19 % om hun vleesconsumptie te verminderen,18 % dat voorkeur geeft aan duurzame energie en 16% om zich per fiets te verplaatsen, terwijl de energieproductie voor transport en in de bouw net als voor de landbouw en veeteelt deel uitmaakt van de sectoren die het meest broeikasgassen uitstoten. Volgens beide onderzoeken is de meerderheid van de ondervraagde personen van mening dat het vooral aan de regeringen is en niet aan burgers om aktie tegen de klimaatverandering te ondernemen. Waar de verwachtingen wat betreft de leiders sterk zijn, menen slechts 50 % van de door het Ipsos ondervraagde personen dat de regeringen ook werkelijk wat doen (in Frankrijk 26%)

Maatregelen die de regeringen zouden kunnen vaststellen, worden niet geaccepteerd als deze verplicht zijn of met belastingen gepaard gaan. Waar 86% van de ondervraagden het « acceptabel » vindt om duurzame energie te ontwikkelen, valt dit percentage terug tot 51% als alleen huisafval meer belast wordt, of tot 47% voor het heffen van belasting op vliegtuigtickets

Iedereen is akkoord om de catastrofale klimaatopwarming te bestrijden als de buurman voor de kosten opdraait

Geschreven op 15 december 2020

De leugen van de elektrische auto en groene energie

De oude romeinen zeiden het al: de mensen willen bedrogen worden, welaan zij zijn bedrogen. Ik schreef een anderhalf jaar geleden al eens dat de electrische auto als voorbeeld van een CO2-loze wereld een gigantische leugen is en alleen uitgevonden is om de auto-industrie nieuw leven in te blazen. Dat beeld wordt nu weer eens bevestigd door de Brusselse NGO « Transport et Environnement (T et E) » in haar laatste onderzoek over een bijzonder soort van electrische auto’s: de hybride te herladen auto’s die de wind in de zeilen hebben. T et E heeft onder reële condities de uitstoot van CO2 van de de drie speerpuntmodellen, in dit geval de SUV (of de stedelijke 4 x 4), van deze categorie. En de geconstateerde verschillen tussen enerzijds het niveau van de uitstoot van CO2 zoals die door de constructeurs aangegeven zijn en de geregistreerde gegevens tijdens de testen, doen je versteld staan. Het verschil tussen de theorie en de werkelijkheid bedraagt in het beste geval + 28%; Maar onder bepaalde condities kan het verschil tot drie keer, vijf keer en twaalf keer meer oplopen

Om precies te zijn:de Britse onderneming « Emissions Analytics » heeft zich gebogen voor rekening van E et T over de uitstoot van CO2 van de Mitsubishi Outlander (het meest verkocht in Europa), van de Volvo XC60 (nr 3 op de markt) en de BMX X5 die afficheert de grootste autonomie wat betreft 100% electriciteit te hebben. Voor de goede orde: een hybride te herladen is auto heeft een thermische motor en een electrische motor die gevoed wordt door een relatief sterke batterij die opgeladen moet worden en de auto tussen de 35 en 80 km op electriciteit kan laten rijden. « Onder optimale condities met een totaal geladen batterij stoten de auto’s tussen de 28% en 89 % meer CO2 uit dan aangekondigd was, preciseert Tet E in zijn communiqué. Dat is al niet best, maar de zaken worden nog heel wat slechter als de omstandigheden veeleisender worden: lege batterij, geladen auto, snelle verplaatsing op de autoroute. Dan worden het werkelijke « klimatologische bommen »

De kritiek is niet nieuw. Zij was in het bijzonder gefocaliseerd op het risico van een autogebruik zonder herlading, duidelijk noodlottig betreffende de uitstoot van CO2 omdat te herladen hybrides zwaarder zijn dan de gemiddelde auto. Zij zijn ook vaak door de speciale pers aangevallen die een veel hoger niveau van gebruik van brandstoffen constateerde dan aangegeven werd. De constructeurs hebben daarop gereageerd met allerlei voorstellen tot en met gratis herladen van de batterij. Maar de conclusie van Diane Strauss, de directrice voor Frankrijk van E et T is duidelijk: « De hybride te herladen auto is een hersenschim »

En de echte electrische auto dan? In het klimaatverdrag van Parijs (2015) zijn de ondertekenaars ondermeer de verplichting aangegaan om zogeheten « groene energie » te ontwikkelen en te bevorderen zoals die van windmolens en zonne- cellen. En ook « groen » vervoer gebaseerd op electrische en hybride auto’s of auto’s die op biobrandstof rijden: in die jaren toegejuicht als een historische vooruitgang. Hypocrisie, een illusie net zo verwoestend voor het milieu als steenkool en koolwaterstoffen, laat ondermeer Guillaume Pitron in zijn boek « La Guerre des métaux rares » weten en in de recente documentaire die hij samen met Jean-Louis Perez maakte. De documentaire « La Face cachée des énergies vertes » laat zien dat de electrische auto, de windmolen- en zonnecellenenergie allemaal het gebruik van zeldzame metalen nodig hebben. Slechts een handvol landen beschikt over grote voorraden van dit zwarte goud van de toekomst: Australië en Bolivia voor het lithium, Indonesië voor het zirconium en het tin, Chili voor het koper en China, de grootste mondiale producent van zeldzame metalen. Al deze metalen worden onder vaak de meest beroerde sociale en onder in ieder geval zeer milieu vervuilende omstandigheden gewonnen. Met andere woorden: de Europeanen kunnen zich ten koste van anderen en het mondiale milieu zich de luxe veroorloven zogeheten milieuvriendelijke energie: electriciteit, te gebruiken. Een toppunt van hypocrisie levert het « groene » Noorwegen dat electrische autos aanmoedigt en tegelijkertijd veel olie exporteert. « Wij vervuilen niet en zijn niet verantwoordelijk voor hetgeen onze klanten met de olie doen »

Conclusie: « groene » energie en het daaruit voortvloeiende « groene » vervoer is één grote leugen, een zoethoudertje voor mensen die het milieu een goed hart toedragen en een zegen voor de auto-industrie. De enige werkelijke oplossing ligt in een zeer sober gebruik van energie op alle fronten!

Geschreven op 30 november 2020

De ontbossing van het Amazonegebied versnelt zienderogen

Komt er dan nooit een einde aan deze dodelijke cylus? Ook dit jaar is de ontbossing in het Braziliaanse deel van het Amazonegebied weer geïntensifieerd. Volgens de op 30 november gepubliceerde gegevens van het Nationale instituut van ruimtelijk onderzoek van Brazilië (INPE) is er in het tijdvak van augustus 2019 tot juli 2020 maar liefst 11.088 vierkante kilometer bos met de grond gelijk gemaakt: het equivalent van 4300 verwoeste voetbalvelden per dag oftewel drie voetbalvelden per minuut! Sinds 2008 is dit de grootste jaarlijkse houtkap. Volgens de INPE is de ontbossing in vergelijking met het vorige jaar met 9,5% toegenomen. Deze verontrustende balans wordt nog erger als men deze vergelijkt met de cjfers van 2018. In twee jaar tijd is de ontbossing in Amazonië met bijna 50 % toegenomen

De meest getroffen regio’s liggen langs de wegen die het oerwoud doorkruisen. De grote deelstaat Para ligt daarbij in de frontlinie. Daar heeft volgens de INPE de helft van de ontbossing plaatsgevonden. Maar ook in de regio van Labrea met de laatste etappe van de weg die het hele Amazonegebied doorkruist en nu het maagdelijke oerwoud, het toevluchtsoord van de laatste geïsoleerde indianenstammen van het land, voor de boskap openlegt

Achter deze schandelijke,duidelijk ongecontroleerde verwoesting zien de NGO’s van de milieudefensie allereerst de hand en de invloed van president Jaïr Bolsonaro: een erkende klimaatscepticus en volledig toegewijd aan de landbouwhandel en de delfstoffenexploitatie van het Amazonegebied. De cijfers van de ontbossing hebben voor de nodige ontzetting gezorgd, maar in feite niemand verrast. Sinds twee jaar ontmantelt Bolsonaro de kwetsbare federale instituties ter bescherming van de natuur zoals de milieupolitie Ibama waarvan de leiders zijn vervangen en de financiën fors zijn terugggebracht. Volgens Greenpeace hebben de Braziliaanse natuurbeschermingsorganisaties hun budget met 35% voor 2021 teruggebracht gezien, terwijl de ontbossing toeneemt

De crisis van het Covid-19 bevordert de zaken van de regering van Brasilia die ongezien en bij een algemene onverschilligheid zijn verplichtingen inzake de klimaatverandering aan zijn fascistische laars lapt. Het Observatorium van het klimaat dat meer dan 50 NGO’s in Brazilië verenigt, schreef in een nota: « Door de toename van de ontbossing wordt Brazilië de grootste uitstoter van broeikasgassen met ook dit jaar weer een toename van deze uitstoot, terwijl de mondiale economie door de pandemie een forse klap heeft gekregen »

In werkelijkheid is het niet alleen Jaïr Bolsonaro die hier schuldig aan is. Eigenlijk doet hij niets anders dan een tendens versterken die al lang voor zijn presidentsschap aan de gang was: sinds 2012 verslechteren de cijfers van de ontbossing ieder jaar. De president wordt hierin bijgestaan door lokale bestuurders zoals in de deelstaat Acre in het uiterste westen van Amazonië door de rechtse gouverneur Gladson Cameli. Deze wil een lange weg naar Peru aanleggen die het écologisch beschermde gebied van de Sierra do Divisor, één van de aan biodiversiteit rijkste gebieden op onze planeet, doorkruist

Om het hoofd te bieden aan de internationale kritiek heeft het regime Bolsonaro nog dit jaar alles aan zijn leger « toevertrouwd ». In februari heeft hij een « Raad van Amazonië » gecreëerd die over het oerwoud moet waken. Voorgezeten door de vice-president en vier-sterrengeneraal Hamilton Mourao, bestaat dit orgaan vooral uit militairen, die de politiek van Bolsonaro voor de volle honderd procent steunen. De balans? Een explosie van de ontbossing en branden in een klimaat van algemene straffeloosheid. Sinds het begin van dit jaar zijn er in Amazonië door de satellieten van de INPE 99.600 brandhaarden gesignaleerd tegen 85.900 in 2019, dus een toename met 16%

De tijd dringt. De NGO’s vrezen dat Amazonië het « point of no return » nadert oftewel een mogelijke onomkeerbare ineenstorting van het gebied dat bereikt wordt met 20 % tot 25% ontbossing van het totale oppervlak dat dan getransformeerd dreigt te worden in een uitgestrekt savannengebied. « Vandaag de dag zien we al een flinke verslechtering van het oerwoud. Het is warmer, droger en veel, kwetsbaarder dan voorheen. De temperaturen nemen toe en de regen vermindert. Dat alles tast de biologische rijkdom van Amazonië al fors aan », laat Antonio Ovideo, wetenschapper van het Instituut Socioambiental mij via mijn goede Braziliaanse vriend/schrijver François weten

De verdedigers van het milieu hopen op de steun van de nieuwe bewoner van het Witte Huis: Joe Biden die de verdediging van Amazonië met kracht steunt. « Stop met de verwoesting van het oerwoud! Als u daarmee doorgaat, krijgt u te maken met duidelijk negatieve economische consequenties » liet hij op 29 september Jaïr Bolsonaro weten tijdens een debat met Donald Trump, waarbij hij een internationaal fonds van 20 miljard toezegde om Amazonië te beschermen

De vraag is of Joe Biden zijn woord houdt. Bolsonaro en Amazonië zijn niet de prioriteiten van de Amerikaanse president die zich allereerst bezig moet houden met Iran, Rusland, China, Noord Korea…… Ik vrees dat als hij inzake Amazonië en Bolsonaro werkelijk aktie onderneemt en eventueel sancties oplegt, dat niet eerder dan in de tweede helft van zijn mandaat zal gebeuren en zal wellicht te laat zijn

Geschreven op 16 december 2020