Afrika

Civis Mundi Digitaal #107

door Jan de Boer

Frauduleuze verkiezingen in Oeganda

De jongeren in Oeganda hadden gehoopt op een verandering, maar na een frauduleuze en gewelddadige verkiezingsstrijd kan Yoweri Musevini, de 76-jarige president die al 35 jaar het land regeert, aan zijn zesde mandaat beginnen. Op zaterdag 16 januari heeft de door het politiek-militaire regime gecontroleerde kiescommissie hem tot winnaar uitgeroepen met 58,6% van de stemmen. Deze uitslag wordt fel betwist door zijn belangrijkste tegenstander, de 38-jarige zanger en parlementariër Bobi Wine, die 34,8% van de stemmen kreeg toebedeeld en deze « meest frauduleuze verkiezing in de geschiedenis van Oeganda » terecht hekelt.

De « president van de getto », zoals hij genoemd wordt, heeft zijn kiezers opgeroepen om deze resultaten te verwerpen maar ook om af te zien van iedere vorm van geweld. Het regime vreest met grote vreze opstanden in de grote steden van het land, waar 80% van de bevolking jonger dan 30 jaar is. President Musevini heeft onmiddellijk na zijn overwinning schijnheilig gezegd dat elk geweld vermeden moet worden ter wille van de eenheid in het land. Maar ondertussen gaan zijn veiligheidstroepen gewoon door met het gewelddadig onderdrukken van de actieve leden en de leiders van de oppositie. De sociale media zijn opgeschort en het internetverkeer wordt zwaar gestoord. Bobi Wine zit op het moment van schrijven opgesloten in zijn huis, dat omsingeld is door militairen die hem verbieden te vertrekken of mensen te ontvangen. De regering verklaarde schijnheilig dat tot deze maatregel genomen was om zijn veiligheid te garanderen… Maar het regime is doodsbang voor de populariteit van Bobi Wine, die zegt dat hij over bewijzen beschikt dat hij de echte winnaar van de verkiezingen is: « De militairen hebben frauduleuze verkiezingen georganiseerd, maar wij kunnen deze video’s niet publiceren, want het internet is afgesloten en de militairen zitten onze electorale agenten achterna ». Bobi Wine heeft zijn eigen netwerk van electorale agenten en een systeem geïnstalleerd om het resultaat van de verkiezingen te bepalen, onafhankelijk van het lokale internet. Hij heeft aangekondigd in beroep te gaan bij justitie, maar omdat het regime ook dit instituut in een ijzeren greep houdt, kan hij een onpartijdig oordeel wel vergeten.

De Verenigde Staten hadden al hun observatiemissie bij de verkiezingen beëindigd, omdat de meerderheid van de waarnemers geen toegang kreeg tot het land. Zij die er wel waren, spraken van intimidatie en onregelmatigheden. Om dezelfde reden waren er ook geen waarnemers van de Europese Unie. De Afrikaanse Unie, die er wel waarnemers had, heeft zich in stilzwijgen gehuld over de onderdrukking door het leger en de politie gedurende de hele verkiezingscampagne. Na de arrestatie van Bobi Wine in november vorig jaar - ik wijdde daar toen een artikeltje aan – hekelden de Verenigde Naties « de gewelddadigheden, de arrestaties en in een aantal gevallen ook martelingen door de veiligheidstroepen ». Bobi Wine werd door het regime ervan beschuldigd « een buitenlands agent » te zijn en werd net als de leden van zijn organisatie verschillende keren gearresteerd en in de gevangenis geworpen. Verschillende leden werden tijdens de verkiezingscampagne vermoord. De wrede autoritaire Musevini trok zich daarbij niets aan van de kritiek van de internationale gemeenschap. Mijn internetcontact bij een westerse ambassade in Kampala die, net als bij mijn vorig artikel, om begrijpelijke redenen anoniem wil blijven, zegt dat het land een toename ziet van door het regime gecreëerd politiek geweld en interne spanningen, die mogelijk kunnen leiden tot een cyclus van progressieve instabiliteit. En dat zou mij niet verbazen.

In deze Afrikaanse regio van de grote meren, die zich nog niet hersteld heeft van de moorddadige oorlogen in de Democratische Republiek Congo, van de genocide van de Tutsi’s in Rwanda (1994) en het geweld van politiek-militaire bewegingen, heeft Musevini aan de meeste conflicten deelgenomen, maar toch een zekere stabiliteit in zijn land weten te bewaren door met militair geweld alle oproeren te onderdrukken. Hij heeft heel handig de steun van westerse partners en multilaterale instituties weten te krijgen, die verleid werden door deze vroegere marxistische « vrijheidsstrijder », die met geweld in 1986 aan de macht kwam en – voor zijn huidige partners erg belangrijk – zich tot het liberalisme bekeerde. Door zijn militair engagement in de oorlog tegen het terrorisme in Somalië en Irak verwierf hij de steun van de Verenigde Staten, die in hem een vertegenwoordiger van de « nieuwe generatie » van Afrikaanse presidenten zagen… Na de autoritaire presidenten van Kameroen, Paul Biya (87 jaar), van equatoriaal Guinee, Teiodoro Obiang (78 jaar), van Kongo-Brazzaville, Denis Sassou Nguesso (77 jaar), die allen met zeer harde hand hun land regeren, is de Oegandese Musevini vandaag de oudste president van het Afrikaanse continent.

Het wordt echt tijd dat al deze despoten van het toneel verdwijnen –het westen moet eindelijk eens ophouden hen de hand boven het hoofd te houden – zodat democratische ontwikkelingen in deze landen met een zeer jonge bevolking een kans krijgen.

Geschreven op 20 januari 2021