Europa

Civis Mundi Digitaal #114

door Jan de Boer

Wie zou dat geloofd hebben? Negen maanden na het begin van de vaccinatiecampagne bevindt Frankrijk zich te midden van de Covid-19 vaccinatiekampioenen. Vijftig miljoen mensen (75% van de bevolking) hebben nu, begin september, ten minste één dosis gekregen. Frankrijk doet het naar die maatstaf beter dan het Verenigd Koninkrijk, pionier en lange tijd Europees kampioen, beter dan Duitsland, de Verenigde Staten en zelfs Israël, dat enige tijd als het grote voorbeeld gold. Dit percentage gevaccineerden stelt het land in staat om geruster een nieuw seizoen te beginnen, dat bedreigd leek door de voortgang van de agressieve deltavariant. Covid-19 heeft het zich aftekenende herstel van de economie niet verhinderd.

Voor president Macron en zijn regering is het succes des te groter, omdat het komt na chaotische periodes van gebrek aan maskers, vaccins, etc. in de aanpak van de pandemie. Het succes is mede te danken aan de vaccinatiepas, een strategie mede bestemd om vaccinaties te bevorderen, waarvoor Macron de verantwoordelijkheid op zich nam in zijn toespraak op 12 juli. Hoewel deze maatregel tegenstand blijft oproepen, is haar effect op de vaccinatiegraad spectaculair: binnen iets meer dan een maand steeg het aantal gevaccineerden van 55% naar 70%. Overigens steken deze cijfers schril af tegen die van de Franse overzeese gebieden (Guyana, Guadeloupe, Polynesië…), waar het percentage gevaccineerden veelal op 5% is blijven steken, met als gevolg tenhemelschreiende toestanden in de ziekenhuizen.

De run op de vaccinatiecentra die volgde op de toespraak van de president illustreert een Franse paradox. De Franse burgers, geen liefhebbers van autoriteit en graag kritisch tegenover infantiliserende opmerkingen die men in politieke toespraken hoort, hebben de toespraak van Macron aangehoord en vervolgens zijn order gehoorzaamd. Alsof zij toespraak vanuit de hoogte nodig hadden om zich de werkelijke doelen van vaccinatie eigen te maken en te accepteren dat de terugkeer naar het sociale leven en naar de vrijheid van collectieve feestelijkheden en reizen gebeurt via de dwang van een QR-code. Hoewel positief voor de gezondheid van de Fransen is zo’n gehoorzaamheid, soms met tegenzin, aan een « injectie » van het Elysée, niet noodzakelijkerwijs een teken van een goede gezondheid van de democratie.

Deze geslaagde vaccinatiecampagne biedt Macron, bij gebrek aan een waardige tegenstander door verdeeldheid en egotripperij bij links en rechts (daarover een andere keer), een goed uitgangspunt voor de presidentsverkiezingen in april 2022. Maar de regering heeft ongelijk om nu al de vlag uit te steken. Er kan nog van alles gebeuren in de maanden die ons van deze verkiezingen scheiden. Het SARS-CoV-2 virus heeft zijn capaciteiten al getoond om met nieuwe mutaties schijnbaar gewonnen situaties overhoop te halen. En de Franse vaccinatiecampagne verliest duidelijk vaart, en kent de nodige zwakheden: 15% van de mensen ouder dan 80 jaar die op zich zelf wonen en het meest kwetsbaar zijn, zijn nog altijd niet gevaccineerd.

De regering presenteert zich als de absolute kampioen van op verstand en wetenschap gebaseerde keuzes, maar heeft daarop natuurlijk niet het monopolie. Het ergste is dat de relatieve kalmering van de pandemie de reflexen van minachting en arrogantie van de elites reactiveert, inclusief die van Jupiter Macron. Zijn regering en hij moeten beseffen dat dit succes de horizon vrijmaakt voor noodzakelijke andere debatten: onderwijs, werkgelegenheid, Europa… om maar niet te spreken over het klimaat, dat door Macron en zijn regering niet of nauwelijks echt serieus wordt genomen. Deze leggen nieuwe verantwoordelijkheden aan de regering op: het voorleggen van perspectieven aan de door 18 maanden Covid-19 afgematte Fransen, het naar hen luisteren, ongeacht hun houding ten opzichte van vaccinaties. En dit alles in een werkelijk democratisch proces: geen sterk punt van Jupiter Macron.

Geschreven in september 2021