Plastic: de overlijdensrisico’s door ftalaten

Civis Mundi Digitaal #116

door Jan de Boer

In Engelstalige landen worden ftalaten vaak « everywhere chemicals » genoemd. Men vindt ze in cosmetica, in producten bestemd voor voeding, in kleren, in producten die regenbestendig zijn… De aanwezigheid overal van deze chemische verbindingen is de oorzaak van jaarlijks 100.000 vroegtijdige overlijdens in de Verenigde Staten, volgens een onderzoek in het blad « Environmental Pollution » van 12 oktober.

Leonardo Trasande, onderzoeker milieugezondheid in New York en co-auteur van het onderzoek: « Wij wisten dat deze producten giftig zijn, want het zijn endocriene verstoorders. Maar ons onderzoek is het eerste dat een direct verband legt tussen blootstelling aan deze producten en een vroegtijdige dood door hart- en vaatziekten.

Om deze resultaten te verkrijgen hebben de onderzoekers urinemonsters van 5305 volwassen vrijwilligers over een periode van 10 jaar geanalyseerd om vervolgens de overlijdensstatistieken van deze personen te ontleden. De onderzoekers hebben zich geconcentreerd op een groep tussen de 55 en 64 jaar. Door het extrapoleren van deze resultaten naar de totale Amerikaanse bevolking van 55 tot 64 jaar hebben de onderzoekers het aantal doden door blootstelling aan ftalaten geschat op 90.761 tot 107.285. De onderzoekers: « Een sterk punt van dit onderzoek is dat er veel factoren zijn geïdentificeerd, zoals leeftijd, scholingsniveau, consumptie van alcohol en tabak, etc., waarmee rekening is gehouden en die de resultaten van het onderzoek legitimeren ».

De onderzoekers mogen dan de leeftijdsgroep van 55-64 jaar onderzocht hebben, de Centers for Disease Control and Prevention in de Verenigde Staten herinneren eraan dat ook kinderen aan deze substanties blootgesteld zijn: « Kinderen kruipen en raken van alles aan, steken daarna hun handen in hun mond. Door dit gedrag kunnen deeltjes van ftalaten een groot risico voor hun gezondheid zijn ».

De ftalaten die plastic soepel maken (weekmakers) zijn al verboden in speelgoed. Sommige ftalaten zijn eveneens verboden in materialen die in contact staan met levensmiddelen. De auteur van het onderzoek: « Maar een groot deel van de ftalaten is niet verboden. Bijvoorbeeld in de cosmetica worden ze door de industriëlen veel gebruikt, dankzij een juridische leemte die verband houdt met industriële geheimen ». Maar de wijze waarop de ftalaten het menselijk lichaam aantasten is nog grotendeels onbekend. Leonardo Trasande: « Om precies te weten te komen hoe ftalaten ons kunnen treffen is een dubbelblind gerandomiseerde klinisch onderzoek nodig, oftewel een onderzoek waarbij noch de patiënten, noch de artsen weten wie een placebo krijgt. Maar een dergelijk onderzoek zal nooit gehouden worden, omdat wij ethisch gezien geen personen kunnen blootstellen aan giftige chemische producten ».

De onderzoekers roepen dus op tot meer onderzoek van deze moleculen en meer helderheid wat betreft de samenstelling van zekere producten. De auteur: « De regelgeving moet vernieuwd worden om in feite al deze substanties te elimineren ». In afwachting daarvan stellen de onderzoekers maatregelen voor om besmettingen te voorkomen, want volgens hen zijn enkele dagen zonder blootstelling aan ftalaten voldoende om de concentratie ervan in de urine flink terug te brengen. Leonardo Trasande: « Vermijd zoveel mogelijk plastic. Plaats nooit plasticbakjes in de magnetron of in de vaatwasmachine, waar de warmte ze kan ontleden en de ftalaten zo makkelijker geabsorbeerd kunnen worden. Zelf eten bereiden en minder getransformeerde voedingswaren consumeren kan ook de niveaus van blootstelling aan deze giftige substanties verlagen ».

Ik hoop van harte dat de lezers van dit artikeltje dit onderzoek en haar wijze lessen voor onze gezondheid ter harte nemen.

Geschreven in oktober 2021