Europa

Civis Mundi Digitaal #119

door Jan de Boer

De Europese Unie, Rusland en Europese veiligheid

 

De droom van de Europeanen om aan alle kanten omringd te zijn door partners en vrienden is dezer dagen ver van de realiteit: Europa wordt omringd door conflictzones en risico’s, van Rusland tot Noord-Afrika, van de Sahel tot aan het Midden-Oosten. Meer nog dan hun specificiteiten onthullen deze negatieve ontwikkelingen een gedeelde verantwoordelijkheid voor een hele serie vergissingen en onbegrip. We hebben niet naar « de ander » geluisterd en veranderingen niet goed geëvalueerd in termen van kansen en risico’s. En we hebben al helemaal geen gemeenschappelijke buitenlandse politiek weten te ontwikkelen.

Wat dat laatste betreft is de Oekraïne een goed voorbeeld. Sinds het einde van de Sovjet-Unie is het is een zone van een latent conflict, waarin de gemeenschappelijke geschiedenis van het land met Rusland en bijzondere gevoeligheden van beide kanten een rol spelen. Laten we nog eens kijken naar de evolutie van de Oekraïne sinds 1991: al sinds zijn ontstaan is zijn toekomst onderwerp van ruzies en « overeenkomsten over tegenstellingen » tussen Russen en westerlingen. In werkelijkheid heeft Rusland nooit de soevereiniteit van de Oekraïne geaccepteerd. Met de annexatie van de Krim (Chroesjtsjov heeft de russofiele Krim destijds vreemd genoeg aan de Oekraïne toebedeeld) en zijn agressieve bemoeienis met het russofiele oosten van de Oekraïne speelt Rusland met vuur. Rusland doet er van alles aan om haar plaats als grote mogendheid te herwinnen en opnieuw gelijkgesteld te worden met de Verenigde Staten.

De Europese Unie, deels verdeeld over zijn oosterburen, is teruggezet naar de tweede rang, ondanks de inspanningen van met name Frankrijk en Duitsland bij het « Normandië-format » (de geïnitieerde bijeenkomst van Frankrijk, Duitsland, de Oekraïne en Rusland bij de herdenking van de geallieerde landingen in Normandië in 2014).

In het Westen, in het bijzonder binnen het Atlantisch Verbond, lijkt de politiek tegenover Rusland eerder een stap terug te doen. De positieve signalen en de kansen van twintig jaar geleden zijn kennelijk vergeten. Het is de hoogmoed van de overwinning die heerst, de weigering om Rusland anders te zien dan een in de geschiedenis verliezende vijand. De consequenties zijn duidelijk: het risico van een conflict, eventueel door een ongeluk of een provocatie, is groot. De bespiegelingen evenwel van Frankrijk en Duitsland aan het eind van de jaren 1990 over een oplossing voor het conflict, wat positief voor zowel de Oekraïne als Europa zou zijn, hebben hun actualiteit niet verloren. Het land zou binnen dit nieuwe Europa een brug kunnen worden tussen het « vroegere Westen » en het « vroegere Oosten », gebaseerd op een garantie inzake zijn territoriale integriteit van de kant van Rusland, de VS, Polen, Frankrijk en Duitsland, zonder toetreding tot de NAVO, met een federale oriëntatie in haar interne structuren, met een bijzonder statuut om over de Krim te onderhandelen, met een koppeling met de EU en met de nieuwe economische organisatie in het oosten, en met een clausule voor een herijking na vijfentwintig jaar.

Verder is het urgent om onze zelfbeheersing terug te krijgen en een ander Europees programma te kiezen. We hoeven het wiel niet opnieuw uit te vinden. We moeten terugkeren naar een creatieve diplomatie, daarbij geïnspireerd door de beloftevolle debatten van de jaren 1990, door het instellen van een permanente dialoog tussen alle Europese naties, door het voorstellen van een nieuwe manier om crises op te lossen. Te creëren: een Europese Veiligheidsraad. Te lanceren: een collectief engagement inzake wapencontrole en ontwapening. Om weer uit te vinden: de vergeten paneuropese agenda – van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) of het Handvest van Parijs voor een nieuw Europa (1990) – maar deze keer op een serieuze manier.

Wat is het doel daarvan? Een gemeenschappelijke Europese structuur om de grote onderwerpen van de akkoorden van Helsinki (1957) te hernemen: een paneuropese markt, een gemeenschappelijke energiemarkt, samenwerking op het gebied van binnenlandse veiligheid, mensenrechten, milieubescherming, culturele samenwerking, en een permanent veiligheidssysteem voor het voorkomen van crises. Twintig jaar geleden hebben we het laten afweten om een globaal samenwerkingsakkoord tussen Rusland en de Europese Unie te sluiten: het samenwerkings- en partnerschapsakkoord van 1997 werd niet verlengd. Maar de kwestie blijft. Voor de Europeanen spreekt het vanzelf dat het doel van een gezamenlijke Europese defensie vervolgd moet worden. Dat is een grote stap vooruit in de versterking van de EU. Het betreft een langetermijnvisie die noodzakelijkerwijs in fases ontwikkeld moet worden, hetgeen zou kunnen betekenen dat de 65 jaar geleden gecreëerde verbonden van karakter veranderen.

Het is tijd dat de EU en de Europeanen wakker worden en met veel moed de grote problemen op Europese bodem gaan aanpakken. De Oekraïne is het eerste aan de beurt, de Balkan volgt. Onze huidige politiek heeft Rusland in de armen van China doen belanden, en het is de hoogste tijd om dat ongedaan te maken. Rusland moet weer bij Europa betrokken worden, in het belang van beider toekomst.

 

Geschreven in februari 2022

 

De Franse presidentsverkiezingen (deel 2)

 

Woensdag 2 februari

Het afgelopen weekend stond mee in het teken van de uitslag van de door mij al beschreven « primaire populaire » door de initiatiefnemers stilzwijgend bedoeld om onder leiding van Christiane Taubira politiek links te verenigen. Bij de bekendmaking van de uitslag van deze « primaire populaire » die overigens niet voldoet aan grondwettelijke voorwaarden, was de zaal gevuld met over het algemeen jonge aanhangers van Christiane Taubira, oud-minister van justitie onder het presidentschap van François Hollande. Geen arbeider te bekennen… Ook geen aanhangers van de andere presidentskandidaten van de linkse politieke partijen die niet aan deze « primaire populaire » wensten deel te nemen, maar desondanks wel beoordeeld werden volgens een merkwaardig alternatief systeem waarin de stemmers zich uit moesten spreken over elke kandidaat volgens vijf criteria: zeer goed, goed, redelijk goed, aanvaardbaar, onvoldoende. Christiane Taubira heeft volgens alle verwachtingen dus deze « primaire populaire » gewonnen ondanks het feit dat zij tot dusverre geen enkel politiek programma heeft gepresenteerd…waar haar beoordeling « zeer goed » dan ook op berust, mag Joost weten. Bovendien is haar wens om heel politiek links onder haar leiding te verenigen- nog afgezien van (een aantal) onverenigbare standpunten en egotripperij van de linkse presidentskandidaten – in de tijd gezien, dwz twee maanden voor de presidentsverkiezingen, ook een volledig irreële zaak. Het resultaat van deze « primaire populaire » is derhalve het tegendeel van hetgeen de bedoeling was: geen vereniging van politiek links, maar een versterking van de tegenstellingen en met Christiane Taubira, die haar ego ook goed weet te koesteren, een presidentskandidaat erbij.

Overigens is geen enkele linkse presidentskandidaat ervan overtuigd (wordt natuurlijk nooit openlijk gezegd) dat hij of zij een reële tegenkandidaat voor Macron is, maar ieder loopt zich al warm voor de direct na de presidentsverkiezingen te houden algemene verkiezingen in de hoop op een zodanig resultaat dat hun partij een zekere rol kan gaan spelen tijdens het tweede mandaat van Macron die naar alle waarschijnlijkheid niet ontkomt aan coalitievorming in de Volksvertegenwoordiging om door hem gewenste wet en regelgeving geaccepteerd te krijgen.

De gemoederen laaiden de afgelopen dagen ook flink op door « politiek verraad », met name van overlopers van de « Rassemblement National » van Marine Le Pen naar « La Reconquête » van Eric Zemmour. Veelal overlopers omdat hun positie binnen de « Rassemblement National » sterk verzwakt is en Eric Zemmour hun geld en belangrijke posities in de toekomst belooft. In hoeverre dat uiteindelijk van invloed is op het kiezersgedrag moet afgewacht worden, maar in het verleden heeft dergelijk « politiek verraad » niet of nauwelijks de verkiezingsuitslagen beïnvloed. De positie van Marion Maréchal Le Pen die heel dichtbij de ideeën van Eric Zemmour staat en wel gezegd heeft dat ze haar tante Marine Le Pen niet steunt, is nog onduidelijk. Haar grootvader en stichter van het « Front National » (herdoopt in « Rassemblement National ») met wie zij een innig contact heeft, heeft laten weten dat een keuze van Marion voor Eric Zemmour zijn instemming niet heeft.

De positie van Valérie Pécresse blijft stabiel en dat is geen goed teken. Het lukt haar tot dusverre kennelijk niet haar basis te verbreden: een voorwaarde om de tweede ronde van de presidentsverkiezingen te bereiken. Ik schreef al daarover.

De populariteit van president Macron, nog altijd geen officiële presidentskandidaat, is ook geen vast gegeven. Twijfelen zit niet in het DNA van de « Macronie » en het (lichte) verval van de populariteit van Macron tast het vertrouwen van zijn troepen niet aan. Hij scoort nog altijd rond de 24 tot 25% in de peilingen voor de eerste ronde van de presidentsverkiezingen en heeft een comfortabele voorsprong op zijn concurrenten in volgorde Marine Le Pen, Valérie Pécresse en Eric Zemmour. Maar toch… Het gezegde mag dan zijn: « Het ergste is nooit zeker », het is wel altijd mogelijk. Volgens Frédéric Dabi, directeur van het peilingsinstituut IFOP, kan de (lichtelijk) ongunstige evolutie van de populariteit van de president als een waarschuwing gezien worden. « Alles kan heel snel veranderen » laat hij weten. De oorzaken van deze evolutie moeten geanalyseerd worden. Eén daarvan onthult dat de aanpak van de crisis van Covid-19, tot dusverre geapprecieerd door een meerderheid van de Fransen,steeds vaker ernstig bekritiseerd wordt. Ook de uitspraak van president Macron begin januari dat hij « heel veel zin heeft om niet-gevaccineerden dwars te zitten, te pesten » werd door een deel van het land als beledigend en de samenleving verdelend beschouwd. De verschijning van de variant Omicron, weliswaar minder gevaarlijk als de Deltavariant, die massaal al of niet gevaccineerde personen besmet, heeft ook het beeld van de pandemie bij de Fransen veranderd. Een deel twijfelt bovendien aan de relevantie van de opgelegde sanitaire verplichtingen. Genoeg om Macron in het kamp van de « opsluiters » te doen belanden. « Het aureool dat de president wegens zijn aanpak van Covid-19 omhulde en hem leek te beschermen, is een stuk zwakker geworden » laat Brice Teinturier, gedelegeerd algemeen directeur van het onderzoeksinstituut IPSOS weten.Daarbij komt nu -zoals ik al schreef – het probleem van de koopkracht, nadelig voor elke vertrekkende president.Als deze beroerde reeks zich voortzet, zou dit de electorale basis van Macron kunnen aantasten en laten zien dat zijn statuut van « de grote leider » beslist niet onaantastbaar is. De populariteit van de president mag dan heel wat groter zijn dan die van zijn voorgangers in dezelfde periode, maar zij heeft niets uitzonderlijks gezien een wat verder verleden. Een bewijs te meer van een toenemend wantrouwen van het publiek jegens politiek verantwoordelijken. Ik onderstreep daarbij dat Sarkozy in 2012 in de eerste ronde van de verkiezingen 27,1% van de stemmen kreeg achter zijn rivaal François Hollande met 28,6%, dat wil zeggen meer dan het electorale potentieel van Macron die nu in de peilingen leidt. Maar « het werkelijke verschil met 2012 is de totale versplintering van het electoraat van de oppositie » is de mening van Brice Teinturier. Tien jaar geleden was de verkiezing een strijd van « blok tegen blok » laat hij weten, bij een verkiezing die leek op « een referendum voor of tegen Sarkozy »: de aftredende rechtse « hyperprésident » tegen de linkse « président normal ».Vandaag de dag lijkt of is deze kloof van de « oude wereld » verdwenen en de « anti-Macrons » zijn verdeeld over meerdere kampen zonder zich te verenigen. Althans op dit moment. Zo is er nog van alles mogelijk waarbij ook het opkomstpercentage van de kiezers en welke kiezers zich wel of niet (massaal) bij de stembureaus melden, mee een beslissende rol gaat spelen.

De peilingen van dinsdagavond 1 februari voor de belangrijkste kandidaten: Emmanuel Macron 24%,Marine Le Pen 17,5%, Valérie Pécresse 16%, Eric Zemmour 14% (iets versterkt), Jean Luc Mélenchon 9,5%, Yannick Jadot 5%, Christiane Taubira 4%, Anna Hidalgo 4%…

 

Zaterdag 5 februari

Recent uitvoerig onderzoek van het Institut Montaigne wijst uit dat 50% van de jongeren van 18 – 24 jaar in Frankrijk zich niet herkennen in welke pollitieke partij of tendens ook of door gebrek aan kennis, of door geen belangstelling of door geen geloof in de politiek en/of politieke partijen. Dat is het dubbele percentage van de leeftijdsgroep 46 -56 jaar. Blonk de leeftijdscategorie van 18-24 jaar al uit door stemonthouding bij de regionale verkiezingen (87%), nu zeggen 6 van de 10 ondervraagden niet te gaan stemmen bij de presidentsverkiezingen. Maar liefst 26% heeft weinig of geen belangstelling voor maatschappijvraagstukken en is niet overtuigd van de belangrijkheid van een democratische regering. Het is niet onmogelijk dat de morele en psychologische consequenties van de pandemie van Covid-19 – het terugtrekken in zich zelf – hier mee een rol spelen. Het js waar dat de jonge generatie een speciale gevoeligheid heeft voor milieuvraagstukken, maar deze gevoeligheid is zeer oppervlakkig. Waar ze gevoelig zijn voor « anders te eten », hun ecologisch engagement verdwijnt als sneeuw voor de zon wanneer vliegvakanties c.a. ter sprake komen en slechts een uiterst kleine minderheid is bereid om financiële offers te brengen om maatregelen tegen de klimaatopwarming te accepteren.

De bewegingen bij centrum- rechts en extreem-rechts met overlopers naar het kamp van de ultra-rechtse identitaire Eric Zemmour nemen een steeds grotere plaats in in de strijd voor na de presidentsverkiezingen: de algemene verkiezingen en een hervorming van extreem rechts. Ik zal daar binnenkort uitvoerig aandacht aan besteden. Overigens geldt dat ook voor links waar het na de presidentsverkiezingen- geen enkele linkse kandidaat maakt zich wat dat betreft illusies – eveneens gaat over de algemene verkiezingen met daaraan gekoppeld of herstel (een zekere vereniging) van links of een totale ondergang. Deze bewegingen zijn ook heel wat interessanter dan de presidentsverkiezing zelf die met een aan zekerheid grenzende waarschijnlijkheid wel door Macron gewonnen zullen worden mee door het ontbreken van politieke tegenstanders van een werkelijk formaat. De inhoudelijke armoede die tot dusverre de presidentskandidaten in hun campagne uitstralen is daarvan een bedroevend teken.

De peilingen van vrijdagavond: Macron 25,5%, Marine le Pen 18%, Valérie Pécresse 15%, Eric Zemmour, 13,5% Jean – Luc Mélenchon 10%, de andere kandidaten 5% of nog veel minder. Macron heeft zijn winst van 1,5% met name te danken aan zijn internationaal optreden (ondermeer bemiddeling kwestie Oekraïne),Valérie Pécresse stagneert (te weinig uitstraling, geen uitbreiding van haar basis naar de volksmassa, wellicht teveel bezig om de uiterst rechtse vleugel van Les Républicains geleid door Cioti binnen te houden/te behagen, Marine le Pen en Eric Zemmour vechten elkaar de tent van extreem-rechts uit, waarbij Marine le Pen (in ieder geval naar het schijnt) afstand neemt van het identitaire ultra-extreem rechtse ideeëngoed van Eric Zemmour (hem beschuldigd van onder meer van fascisme) die zich steeds verder radicaliseert. Zo riep hij deze week de politie op om een guerillastrijd te voeren, waar justitie het aflaat weten, tegen hen die hij als niet-Fransen beschouwt(dus met name mohammedanen).De overlopers van Marine le Pen naar Zemmour vertalen zich niet als winst in de peilingen nu haar nichtje Marion Maréchal Le Pen met nog een paar anderen nog geen besluit heeft genomen of ze ook naar Eric Zemmour verkassen. Wat ook de vraag is bij deze verkiezingen of waar Eric Zemmour geen enkele behoefte heeft om president te worden (wat hem ook nooit zal lukken) maar na de verkiezingen een groot ultra-rechts extremistisch blok wil vormen, dit voldoende is om kiezers te trekken. In het verleden van het Front National (nu Rassemblement National) was er een spitsing onder leiding van Bruno Mégret die hetzelfde als Eric Zemmour nastreefde, veel aanhang kreeg maar bij de verkiezingen uiteindelijk op nog geen 3% bleef steken. Wat gebeurt er na de verkiezingen met de Rassemblement National als Marine le Pen wederom in de tweede ronde verliest van Macron waar zij heeft aangekondigd in dat geval de politiek te verlaten? Daarover een volgende keer zoals ik hierboven zei, wat gedachten.

De linkse kandidaten op Jean-Luc Mélenchon na scoren allemaal 5% of veel lager. De positie van Anne Hidalgo wordt steeds zwakker. Christiane Taubira heeft deze week in discussies over onder meer het tekort aan sociale woningbouw (HLM) dusdanige flaters geslagen dat zij volledig ongeloofwaardig is geworden, dus verenigd links onder haar leiding (was al door de andere partijen afgeblazen) kan echt vergeten worden. Links is meer verdeeld dan ooit.

 

Woensdag 9 februari

Politiek rechts maakt zich klaar voor « rechts na de verkiezingen ». Het doel van Eric Zemmour is een toekomstige vereniging van de kiezers van de Ramblessement National (RN) en van Les Républicains (LR), terwijl Edouard Philippe (de vroegere eerste-minister van president Macron daarbij in de hinderlaag ligt om dan de groep mensen van de centrum-rechtse vleugel van LR te ontvangen binnen zijn rechtse partij « Horizons » op weg naar zijn presidentskandidatuur in 2027. Macron kan dan niet herkozen worden. Edouard Philippe steunt nu officieel Macron, maar de verhouding tussen beide mannen is allesbehalve vriendelijk.

Waar ik in mijn vorige UPDATE de populariteit van de presidentskandidaten weergaf, verscheen afgelopen weekend in het dagblad« le Parisien » het toch wel verrassende resultaat van een onderzoek inzake op wie en met welke percentages stemgerechtigden men (uiteraard op dit moment) in de eerste ronde van de presidentsverkiezingen stemt: Macron 24%, Valérie Précresse 16,5, gevolgd door Marine Le Pen en Eric Zemmour, beide met 14%. Nogmaals gezegd: op dit moment, de echte verkiezingscampagne begint pas eind februari als gezien de pandemie het leven weer normaal wordt en begin maart het duidelijk is welke kandidaten wel of niet de nodige « parrainages » hebben om deel te mogen aan deze verkiezingen. Marine le Pen en Eric Zemmour en zelfs de linkse kandidaat Jean-Luc Mélanchon lopen op dit moment het risico aan de voorwaarde van deze 500 « parrainages » niet te kunnen voldoen. Over dit naar mijn mening idiote, onrechtvaardige en ondemocratisch systeem schreef ik al eerder. Als bijvoorbeeld Marine le Pen met haar relatief grote achterban daardoor niet aan de verkiezingen deel kan nemen, zal in ieder geval haar achterban dat niet voor zoete koek slikken… En dan speelt bij deze verkiezingen het opkomstpercentage voor de diverse kandidaten ook een grote rol.

De peilingen van Ifop-Fiducial (die samenwerkt met ondermeer de informatiezenderLCI en Paris Match) gaven afgelopen maandagavond het volgende beeld van het stemgedrag in de eerste ronde: Macron 25%, Marine le Pen 17,5%, Valerie Pécresse 15,5%, Eric Zemmour 14,5%, Mélenchon 10,5%; Yannick Jadot, 4,5% en de overige kandidaten lager dan 4,5%.

Maar het blijft toch op koffiedik kijken, want een synthese van de peilingen door alle onderzoeksinstituten gaf maandagavond het volgende beeld: Macron 24%, Valérie Pécresse 16,5% en Marine Le Pen en Eric Zemmour beide 14%…Dus wie het echt weet, mag het zeggen.

De langzame opmars van Eric Zemmour hangt denk ik samen met vergeleken bij de andere kandidaten de enorme aandacht die hij in de media krijgt. In de derde fase van de presidentsverkiezingen is voorgeschreven dat er wat betreft aanwezigheid in de media een volledige gelijkheid dient te zijn. Daar hebben de media zich altijd aan gehouden nmoet ook wel op straffe van fikse boetes. Bovendien zijn er in deze fase debatten tussen de kandidaten. Ik denk dat dit alles niet in het voordeel van Eric Zemmour speelt want behalve over zijn hobby « le grand remplacement « heeft hij weinig in te brengen en dat kan betekenen dat hij op -tig van zijn voorstellen door de mand valt.

 

Allereerst iets over de supportersclub LREM van Macron. De LREM is op weg een echte politieke partij aan het worden, moet ook wel in het licht van de algemene verkiezingen in juni waar de winnaar van de presidentsverkiezingen Macron geen absolute meerderheid heeft en door de partijen coalities gesloten moeten worden. De LREM versterkt zich op dit moment ook met een paar kopstukken van de in een grote crisis verkerende Parti Socialiste (onder meer de zeer invloedrijke burgemeester van Dijon, François Rebsamen). Ook een paar kopstukken van de LR lijken te kiezen voor de LREM waaronder Muselier (president van de regio PACA) en wellicht ook oud-minister Eric Woerth, die Valérie Pécresse verwijten onvoldoende afstand te nemen van ultra-extreem -rechts: Eric Zemmour. Ik ben - mag bekend zijn -geen aanhanger van Jupiter Macron die door het parlement te negeren en intermediaire organisaties als de vakbonden uit te schakelen, de democratie in zijn eerste mandaat heeft uitgehold, maar het is de enige presidentskandidaat van voldoende kaliber die zeker ook op internationaal niveau mee telt.

 

Nog nooit heeft extreem-rechts zo’n overheersend stempel op de presidentsverkiezingen gedrukt.

 Eric Zemmour weet dat hij nooit deze presidentsverkiezingen wint, denkt aan de algemene verkiezingen in juni, maar vooral wil hij blijvend een politieke ruimte in het landschap van na-2022 bezetten.Hij zegt: » Het doel is politiek rechts te construeren », dat wil zeggen « zijn rechts » dat volledig in beslag genomen wordt door de « grand remplacement », de vervanging van de Christelijke cultuur en bevolking (zijn vervalst historisch beeld van het vroegere Frankrijk) door de Mohammedaanse cultuur en het islamisme. Vol trots deelde hij mee twee overlopers in zijn partij La Reconquête ingelijfd te hebben: Guillaume Peltier, volksvertegenwoordiger van de LR en Philippe de Villiers, twee keer volledig de mist ingegaan bij de presidentsverkiezingen en vervolgens recentelijk nog twee Europarlementariërs van de RN: Jérôme Rivière en Gilbert Collard. Oftewel 1 volksvertegenwoordiger LR van de 102 LR en 2 europarlementariërs op de 23 van RN. Moeilijk om van een politieke aardverschuiving te spreken en zij hebben dan ook Zemmour niet echt in de peilingen omhoog gestoken. Maar deze overlopers geven hem stof om zijn mooi verhaal te schrijven over een « verenigd rechts » met de kiezers van RN en LR waarbij hij die beide partijen naar de sloop brengt. « Overlopers » en achterliggende gedachten bij Peltier: van de zijde van de LR wordt gezegd dat als Valérie Pécresse de tweede ronde van de presidentsverkiezingen niet haalt en Marine Le Pen daar tegen Macron een nederlaag lijdt en zij afscheidt neemt van de politiek, hij de macht bij de RN grijpt. Bij de RN wordt gedacht dat na de campagne van Zemmour, hij president wordt van La Reconquête en dan presidentskandidaat voor 2027 zal zijn.

Terwijl op dit moment Marine Le Pen en Eric Zemmour elkaar de rechts-extremistische tent uitvechten wordt bij bovenstaande gedachten geen rekening gehouden met schaduw van de liberale Marion Marechal Le Pen: zeer extreem-rechts, gedragen door de fundamentalistische Katholieken, tegen het homohuwelijk, abortus, etc, die openlijk heeft uitgesloten haar tante te steunen, maar op dit moment nog niet het besluit heeft genomen om zich bij Eric Zemmour te voegen. Haar aanhangers hadden gehoopt dat zij zich bij deze presidentsverkiezingen als kandidaat zou presenteren, maar Eric Zemmour was met het naar buiten brengen van zijn ultra extreem-rechtse en identitaire opvattingen net iets eerder. Een derde nederlaag van Marine le Pen, biedt haar wat dat betreft meer mogelijkheden. Mocht zij toch besluiten zich bij Eric Zemmour te voegen, dan zal dat binnen zijn beweging de nodige beroering wekken, want de intelligente Marion Marechal heeft de gewoonte absoluut de eerste viool te willen spelen.

Zoals ik zei: op dit moment vechten Marine le Pen (die nooit geloofd heeft in een « verenigd rechts ») en Eric Zemmour elkaar de rechts-extremistische tent uit. De rechts-extremistische Marine le Pen beschuldigt hem, overigens terecht, van fascistische ideeën en samenwerking met nazi-groepen en probeert hem zo politiek in de meest ultra-rechtsextremistische identitaire hoek te drukken en hem zo totaal ongeloofwaardig te maken. Eric Zemmour probeert haar op zijn beurt als verrader van rechtse ideeën en zeker van de « vereniging van rechts » bij pmolitiek rechts onmogelijk te maken. Dat geeft de handig manoeuvrerende Marine Le Pen, die zich verzekerde van de steun van de uiterst rechtse Laurent Wauquiez (de oud-president van de LR, met zijn eigen achterliggende gedachten om bij de presidentsverkiezingen in 2027 een grote rol te spelen) de gelegenheid om zich als (ten onrechte) gematigd rechts met wel werkelijk onmiskenbare belangstelling voor sociale kwesties (sociale ongelijkheid, werkloosheid, etc) zich geloofwaardiger te maken bij ook meer sociale lagen in de samenleving dan alleen bij de volksklassen waar haar aanhang zit. Een aanhang die haar bij de regionale verkiezingen in de steek liet door niet bij de stembus te arriveren: een gevaar dat ook nu niet uitgesloten kan worden.

Kortom, politiek rechts is een nest vol addergebroed dat direct na de presidentsverkiezingen dat nest verlaat…

 

En vervolgens politiek links waar niemand gelooft in een plaats in de tweede ronde van de presidentsverkiezing, is de tijd na deze verkiezingen het ogenblik aangebroken van een « recomposition « of een « décomposition ». Wordt het zoals in Italië leven in een wereld zonder links? Er is pessimistisch gezegd bij links geen gedachte meer, geen enkel begrip meer voor de wereld, geen basis van actieve aanhangers meer…(de Parti Socialiste telt bijvoorbeeld nog maar 20.000 leden in heel Frankrijk). Politiek links kun je dus de komende eeuw vergeten! Of is er nog hoop? Er wordt georakeld al anticiperend op de omvang van de beloofde wanorde door de komende verkiezingen met een sleutelkwestie: welke rol zullen de apparaten van de aanhangers spelen? In de pessimistische visie bewaren ze, verzwakt als ze zijn, toch ieder hun eigen identitair winkeltje. Als ieder zich zo ook terugtrekt in de eigen parlementaire groep gericht op de volgende tussentijdse verkiezing, dan kan links de presidentsverkiezingen in 2027 wel vergeten. Of versterken in een optimistische visie de bewegingen tussen de partijen die persoonlijkheden doen vervangen, de ideologische samenhang van de bestaande formaties? Ik denk dat in dat verband een « mercato » die een « recomposition » inhoudt waarin de partijen in het centrum van dit spel blijven houden, geen oplossing is. Een ambitieus alles overhoop halen dat alles van beneden tot aan de zolder toe verandert waarbij organisaties en bestaande modellen dienen te veranderen om zo iets nieuws uit te vinden, is naar mijn mening de enige oplossing om politiek links weer een rol te laten spelen en zo de democratie te redden.

Laten we in dat verband eens naar de politiek linkse partijen kijken:

De sterkste partij is het extreem-linkse « La France Insoumise » met als onbetwist leider de volkstribuun Jean-Luc Mélenchon. Hij heeft meermalen gezegd dat dit de laatste keer is dat hij zich als presidentskandidaat presenteert. Hij mag dan in de peilingen de meeste stemmen van links halen, hij haalt bij lange na niet de 7 miljoen stemmen verkregen in 2017. Hij mag dan een paar goede secondanten hebben:Adrien Quatennens, Mathilde Panot, Manuel Bompard, Alexis Corbière…zij hebben niet het charisme en het kaliber van Jean-Luc Mélenchon die zich overigens vaak aan communautaire uitglijders schuldig maakt. Als hij zich werkelijk na deze verkiezingen terugtrekt en zijn resultaat bij deze verkiezingen niet om over naar huis te schrijven zijn, zou het kunnen dat La France Insoumise ontploft en zich verdeelt in twee groepen: trotskisten en jacobins..De verhouding tussen Jean-Luc Mélanchon en andere linkse partijen is in het algemeen zeer gespannen, hij beschuldigt hun van sectarisme.

De tweede politieke partij van links is « Europe Ecologie- Les Verts met als leider Yannick Jadot: « In de aan de gang zijnde « décomposition » is ons doel het zwaartepunt te zijn van de « recomposition ». Wij willen geen aanvulling op welke persoon of partij ook zijn. Vergeet de sociaal-democratie, het marxisme, het is nu de ecologische politiek » Het probleem is dat Yannick Jadot in zijn campagne geen enkele uitstraling heeft. En voor veel commentatoren is de EELV een kleine partij in dienst van een groot idee.Met zijn handvol lokale volksvertegenwoordigers, zijn stedelijk verburgerlijkt electoraat en reflexen van splintergroeperingen in zijn achterban, is de EELV wellicht ook niet goed toegerust om een grote rol te spelen. Daabij komt nog een probleem: de invloed van Sandrine Rousseau, die maar net de strijd om het leiderschap, gewonnen door Yannick Jadot in september 2021, verloor. Zij is de zichzelf benoemde woordvoerder van de « radicalité »: « links heeft zich vastgebeten in het idee dat het moet tonen in staat te zijn te regeren, terwijl links in tegendeel allereerst utopisch is en een maatschappelijke bezieling moet uitdragen ». Het publieke debat beïnvloeden of macht uitoefenen: een kwestie net zo oud als de politieke ecologie, waarbij nog een andere verdelende kwestie toegevoegd kan worden: zich aansluiten bij La France Insoumise of zelf ecologisch voortploeteren. Overigens vernam ik dat Yannick Jadot en Christiane Taubira een contact hebben over mogelijke samenwerking.

De « Parti Socialiste » (PS)dreigt,versplinterd en vernietigd door het presidentsschap van François Hollande,ten onder te gaan met een presidentskandidatuur van Anna Hidalgo (burgemeester van Parijs) die in de peilingen op zijn allerlaagst staat: 2,5%. Het aloude door de federaties van militanten, vakbonden, en verenigingsnetwerken van socialistisch links gevormde verbond, is verdwenen of op sterven na dood. In kringen van de leider Olivier Faure aarzelt men niet om over het einde van de partij te spreken: « De PS moet eerder meewerken aan een totale transformatie van links dan te proberen deze te stuctureren », terwijl Olivier Faure zelf de « eenheid » van bestaand links na streeft.

 

De Franse Communistische Partij (PCF) afwezig bij de presidentsverkiezingen 2012en 2017 proberen het nu weer met de kandidatuur van Fabien Roussel. Deze moedige en wilskrachtige communist uit Noord-Frankrijk streeft op een vrolijke manier naar een terugkeer van de oude waarden van het communisme. Hij zet zich in voor een populaire en republikeinse ommezwaai die links al sinds jaren zou moeten ondernemen. Nu te laat? Fabien Roussel trekt wel de aandacht, maar op dit moment stijgt de partij maar zeer matig in de peilingen, maar ik sluit door zijn originele aanpak een verrassing voor hem niet uit binnen het linkse kamp. Binnen de partij wordt getwijfeld, de volksvertegenwoordigster Ellsa Faucillon schijnt met nog een paar kaderleden bereid te zijn om na de presidentsverkiezingen La France Insoumise te benaderen en daarin op te gaan. Als Fabien Roussel het niet maakt en de algemene verkiezingen een échec zijn, kan de eens zo machtige PCF moeilijk zijn overleving op nationaal niveau vermijden mee door de handicap van een overjarig communistisch etiket.

.

Buiten de linkse partijen is er ook de nodige beweging.Omdat het politieke leven niet meer in de partij-apparaten wordt beslist, denken velen wel een eerste rol tekunnen spelen in de reconstructie van politiek links. Taubira heeft zo in de peilingen Anne Hidalgo op dit moment gepasseerd zonder aan het hoofd van een partij te staan en zonder een echt programma te hebben. De uitvinders en aanhangers van de door mij al beschreven « primaire populaire » die Taubira hebben geholpen, hebben veel ambitie en willen na de presidentsverkiezingen een beweging creëren geïnspireerd door het Amerikaanse « Sunrise » dat erin geslaagd is de politieke lijn van de Democratische Partij te beïnvloeden richting links.Samuel Grzybowski, woordvoerder van de « primaire populaire »: « Wij zijn er voor de eerste tien jaren »Wat betreft Arnaud Montebourg, niet ontmoedigd na zijn échec bij de presidentiële campagne, denkt erover een republikeinse en naar onafhankelijkheid strevende kracht te creëren geïnspireerd door de geest van Ceres, de invloedrijke stroming van Jean -Pierre Chevènement in de Parti Socialiste in de jaren 1970.

 

HET GELD speelt een essentiële rol in deze strijd van na de presidentsverkiezingen. Het speelde bij voorbeeld een hoofdrol in de discussies tussen AGIR, de beweging van minister Franck Riester en HORIZONS van de vroegere eerste-minister van Macron, Edouard Philippe. De fusie tussen beide partijen van centrum-rechts van de bestaande meerderheid van Macron zou niet meer dan een formaliteit moeten zijn, maar Macron heeft dit fusieproces geblokkeerd. Hij heeft deze fusie niet gewild deels om financiële redenen: Edouard Philippe zou zo gaan beschikken over de oorlogskas van de volksvertegenwoordigers van AGIR. Hij heeft die nodig om zijn partij verder vorm te geven zoals hij zou willen en ervaren mensen in dienst te nemen om de algemene verkiezingen in juni voor te bereiden… Want verreweg het belangrijkste deel van het geld voor het organiseren van het politieke bedrijf komt van de algemene verkiezingen. Het volstaat voor een politieke formatie meer dan 1% van de stemmen in 50 kiesdistricten te hebben bij het begin van het mandaat om publiek geld in de kas te krijgen. En vervolgens krijgt iedere politieke partij ieder jaar een financiering naar verhouding van het aantal van zijn parlementariërs. De PS ontving bijvoorbeeld 3,2 miljoen euro in 2021: een bedrag dat correspondeert met zijn 25 parlementariërs en 63 senatoren. Dat staat nu overigens in het centrum van de bezorgdheid van de partij voor de jaren na 2022. Hoe deze inkomsten te houden die de partij in leven houdt? Er moeten gezien de pelingen dus samenwerkingsakkoorden gesloten worden voor de algemene verkiezingen in juni. Met de écolo’s wordt al overlegd. Nog een motief voor ongerustheid bij de PS: zal Anne Hidalgo de grens van 5% van de stemmen behalen bij de presidentsverkiezingen die de PS in staat stelt de geleende 8 miljoen euro voor haar presidentscampagne terug te betalen? Is dat niet het geval dan moet de partij van Olivier Faure genoegen nemen met 800.000 euro, een aalmoes voor de oude regeringspartij en een groot probleem om het geleende geld voor de presidentscampagne te betalen. Dit probleem geldt al of niet ook voor de andere politieke partijen.

Op dit moment staat in het hart van de campagnes de koopkracht dat de nu voornaamste zorg is bij de kiezers. Gezien hoe Frankrijk er financieel bijstaat en de enorme Staatsschuld is het opmerkelijk welke meer dan genereuze beloften de politieke partijen doen. Met de broodnodige aanpak van onder meer de rampzalige toestand van de publieke gezondheidszorg en het totale onderwijssysteem zie ik niet hoe al deze beloften waargemaakt kunnen worden. Dat betekent straks of misschien al voor de Presidentsverkiezingen op alle fronten beroering, manifestaties, oproer en een nog groter wantrouwen in de politiek waarvan in ieder geval ultra-extreem- rechts profiteert. En zo wordt de democratie nog verder bedreigd. Arm Frankrijk!!!!

 

Zaterdag 12 februari

Steeds meer blijkt wat ook te verwachten was dat de kiezers van Marine Le Pen en Eric Zemmour communicerende vaten zijn., die tot dusverre altijd samen goed zijn voor een goede 30% van de kiezers. Dat houdt ook in dat Valerie Pécresse die met haar extreem-rechtse vleugel van de LR onder leiding van Ciotti geen extreem- rechtse aanhangers van Marine le Pen en Eric Zemmour krijgt. Marine le Pen en Eric Zemmour houden zoals gezegd samen steeds ruim 30% van de kiezers: een mogelijk gevaar voor Macron in de tweede ronde als de kiezers van Marine le Pen als die na de eerste ronde de tegenstander wordt van Macron, en Eric Zemmour zich zouden verenigen en de kiezers van de andere partijen dan niet de kant van Macron kiezen. Wat het laatste betreft, daar ziet het nu niet naar uit, maar toch… De linkervleugel van de LREM maakt zich zorgen voor het evenwicht binnen de LREM door de komst van overlopers zoals de financieel specialist Eric Woerth uit de LR die een verrechtsing van de LREM betekent.

Die « communicerende vaten » houden ook in dat mijn eerder beschreven twijfel of Valérie Pécresse wel zo’n (deels extreem) rechts programma moet vasthouden, terecht is. Om fatsoenlijk rechtse stemmers die nu deels bij Macron zitten terug te winnen, zou zij duidelijker afstand moeten nemen van haar extreem-rechtse vleugel. Wat dat betreft is het jammer dat bij de voorverkiezing van presidentskandidaten bij de LR Xavier Bertrand deze voorverkiezing niet gewonnen heeft. Bovendien heeft hij een heel wat betere uitstraling dan de zeer technocratisch overkomende Valérie Pécresse die naar mijn idee van beslist onvoldoende kaliber is voor het presidentsschap.Daarbij komt dat het tussen haar en Sarkozy die haar tot dusverre niet steunt, niet botert en dat verzwakt in ieder geval haar positie binnen de LR met een aantal overlopers naar Macron. Dat zien we in de peilingen terug.

Bayrou met zijn Macron steunende partij Modem heeft - zoals ik al eens schreef – altijd een systeem van evenredige verkiezingen voorgestaan en komt nu – door het al door mij beschreven waanzinnige systeem van het moeten hebben van tenminste 500 « parrainages » de presidentskandidaten die tenminste in de peilingen 10% halen en het gevaar lopen onvoldoende « parrainages » te halen, te hulp. Modem garandeert via zijn achterban de 500 « parrainages » voor Jean-Luc Mélenchon en heeft een site « une banque de parrainages démocratiques « geopend waarin hij de burgemeesters oproept die hun stem nog niet aan een kandidaat gegeven hebben, hun stemmen te verzamelen en te verdelen over de kandidaten die in de peilingen tenminste 10% halen en hun 500 « parrainages » begin maart dreigen niet te halen om zo de democratie wat betreft de kandidaatstellingen voor zover mogelijk te redden.Bloemen,hulde en applaus voor Bayrou mijnerzijds voor dit democratisch initiatief.

Nog een woord over de onzin die met name Eric Zemmour (die uitzonderlijk veel aandacht krijgt in de media (sensatiezucht?)uitkraait over de « grand remplacement », waarbij overigens Marine le Pen ook niet geheel vergeten moet worden evenmijn als de rechtervleugel van de LR. Volgens een peiling van Harris vorig jaar oktober, gelooft 61% van de FRansen dat de « Europese blanke en christelijke volkeren (dwz 728 miljoen personen) bedreigd worden met verdwijning als gevolg van mohammedaanse immigratie vanuit de Magreb en zwart Afrika (dwz op dit moment 8 miljoen personen oftewel 1,1% van de totale Europese bevolking. Beschreven door de ideoloog van extreem-rechts Renaud Camus en gepropageerd door Eric Zemmour, wordt de theorie van de « Grand Remplacement » in Frankrijk breed gedeeld ondanks deze cijfers die toch voldoende zijn om haar weg te wuiven. In een essay van de demograaf Hervé Le Bras dat begin maart gepubliceerd wordt (« Il n’y a pas de Grand Remplacement, Grasset, maart 2022) wordt deze theorie definitief de nek omgedraaid. Hij beschrijft de genealogie van deze fantasie sinds de jaren 1970 (en de roman « Le Camp des Saints » van Jean Raspail) en toont aan dat op een schaal van één generatie een dergelijke « omverwerping » absoluut onmogelijk is behalve als je de cijfers vervalst en de absurde hypothese van een volledige afwezigheid van een vermenging van volkeren tot waarheid verheft. Ook een collectief van Franse historici heeft de vervalsing van de geschiedenis door Eric Zemmour beschreven.

Eric Zemmour provoceert en radicaliseert steeds meer met als gevolg dat steeds meer klachten tegen hem ingediend worden bij justitie: het gaat straks processen regenen. Maar ik schreef reeds dat je als presidentskandidaat geen blanco strafblad hoeft te hebben in tegenstelling tot welke publieke functie ook. George Orwell schreef al in « De boerderij der dieren »: iedereen is gelijk maar sommigen zijn gelijker… Dat geldt ook hier in de Franse monarchale Republiek. (Overigens doet Eric Zemmour mij in alle opzichten denken aan de afzichtelijke en afschuwelijke Gollem in de door Tolkien geschreven « In de ban van de Ring »…)

68% van de Fransen is van mening dat Macron – nog steeds geen officiële presidents kandidaat - nu echt met zijn programma moet komen. Dat geeft zeker een impuls aan de debatten tussen de kandidaten. Enfin, op 4 maart moet dat wettelijk ook gebeuren en dan krijgen – mag je hopen - de campagnes ook meer inhoud. Nu is het een komen en gaan van « kopstukken » tussen de politieke partijen die met de koopkracht de gemoederen bezig houden. Andere onderwerpen blijven liggen al roept Macron van de daken dat het goed, heel goed met Frankrijk gaat en dat Frankrijk het eerste land in Europa is waarin door andere landen geïnvesteerd wordt. Verzwegen wordt daarbij dat het tekort op de handelsbalans vorig jaar met 85% een absoluut record heeft bereikt en als je geen rekening houdt met de verkoop van wapens dat tekort 103% bedraagt. Met andere woorden de economische situatie is veel minder rooskleurig dan voorgesteld wordt: er wordt oneindig veel meer geïmporteerd dan geëxporteerd en dat is in een land dat zegt zich te herindustrialiseren geen goed teken.

Macron heeft nu wel zijn plannen voor de nucleaire energie-voorziening afgekondigd: de bouw van onder meer een zestal EPR -kerncentrales en het nog langer open houden van de bestaande kerncentrales – waarvan een kopstuk zei dat dit te vergelijken is met het zeer duur oppeppen van een gehandicapte voor het lopen van de marathon in New York – Minder fraai is dat hij daarbij wel een groot nationaal debat voor het nodige draagvlak nodig acht, maar dat in 2028 dus na het aflopen van zijn mandaat…En waar het geld voor de bouw vandaan moet komen is voor alle commentatoren nog een raadsel gezien ook de torenhoge schuld van de EDF als ook de opslag van radioactief materiaal.

Op dit moment is een eerste grote betoging aan de gang « le convoi de la liberté » naar voorbeeld van Canada. Duizenden auto’s op weg naar Parijs, waar de prefect manifestaties binnen de stad verboden heeft… Deelnemers tegen de « pas sanitaire » die overigens eind maart/begin april waarschijnlijk afgeschaft wordt, met name de harde kern van de « antivacs » en andere complottisten, maar ook « gele hesjes » gesteund door extreem-rechtse groepen en extreem-rechtse splinterpartijen onder meer die van Florian Philippot die zo aanhangers probeert te winnen. Maar ook hier spelen de deels samenhangende problemen koopkracht en huisvesting mee. Het konvooi staat nu voor de poorten van Parijs waar 7000 man polittie en pantserwagens de manifestanten afwachten. Het bindend element is het antimacronisme. Ja, je zou kunnen zeggen dat verrechtsing en antimacronisme zich zeker nu blijvend (voor hoe lang?) in de Franse samenleving hebben gevestigd?.

Het is, in afwachting van de derde fase in de presidentsverkiezingen die begin maart plaats vindt en die dan met een eerlijke tijdsverdeling tussen de kandidaten felle strijd en meer duidelijkheid oplevert en nog allerlei onverwachte ontwikkelingen op kan leveren, nu het overlopen van « kopstukken » tussen de partijen dat de gemoederen bezig houdt en bij links met name de catastrofale campagne van Anne Hidalgo die van alle linkse presidentskandidaten de slechtste score in de peilingen heeft…

Tenslotte hier de peiling Ispos-Soprasterin voor ondermeer de informatieszender LCI, Paris Match en Radio Sud van vrijdagavond: Macron 25,5% Marine le Pen 17%, Valérie Précresse en Eric Zemmour beide 15%,Mélenchon 10, 5% Yannick Jadot 5%, Fabien Roussel 3,5%, Taubira en Anne Hidalgo 2,5% Het zij overigens gezegd dat andere onderzoeks instituten toch wel andere resultaten geven. Een probleem wellicht mee veroorzaakt door de twijfelachtige houding van zeer veel kiezers. Zoals ik al eerder zei: wie het echt precies weet, mag het zeggen.

Verder moet worden gezegd dat onderzoek ook uitwijst dat deze presidentsverkiezing in zijn algemeenheid tot nu toe bij de bevolking niet veel belangstelling opwekt. De afkeer van en het wantrouwen in de politiek en de politieke partijen moet niet onderschat worden.

 

Woensdag 16 februari

Het afgelopen weekend stond politiek gezien in het teken van de grote bijeenkomsten van Jean-Luc Mélenchon en Valérie Pécresse. Rijkelijk beelden op de TV. Mélenchon, een echte volkstribuun, een groot spreker en bovendien zeer intelligent. Of je het met hem wel of niet eens bent, van zijn « show » kun je genieten. De grote redevoering van Valérie Pécresse die hiermee haar campagne nieuw leven in wilde blazen, was wat dat betreft een grote mislukking: een niet geïnspireerde vlakke en zeer rechtse vertoning. Haar moeder zei in een vraaggesprek: « Zij is vlak, geen wonder want zo is zij opgevoed:keurig netjes, gezeten burgerlijk en goed katholiek ». De echte spannende campagnes van de presidentskandidaten moeten na 4 maart (als alle kandidaturen officieel bekend en bekrachtigd zijn) beginnen, maar ik zie Valérie Précresse de eerste ronde van de presidents verkiezingen niet als tweede kandidaat achter Macron halen en dus in de tweede ronde het niet kunnen opnemen tegen Macron die daarmee vermijdt dat zijn mogelijkerwijs die tweede ronde zou winnen door de steun van andere partijen en stemmers die Macron koste wat kost niet herkozen willen zien. Macron doet er overigens zelf ook alles aan als niet- officieel kandidaat en nog steeds als president met alle bijbehorende middelen het electorale gras voor haar voeten weg te maaien. Wat dan in de tweede ronde? Wordt er volop gestemd op Marine Le Pen die al twee keer de mist in is gegaan bij de presidentsverkiezingen of wordt het toch Eric Zemmour die in de peilingen oprukt? En die een duivelse vraag stelde aan Valérie Pécresse: « Als jij de tegenstander van Macron in de tweede ronde wordt, steun ik jou, als je mij steunt wanneer ik in de tweede ronde het op moet nemen tegen Macron ». Overigens heeft de extreem-rechtse vleugel van de LR onder leiding van Ciotti al aangekondigd in dat laatste geval voor Zemmour te zullen stemmen.

Wat Zemmour betreft, hij schaaft zijn provocaties bij, doet zich zelfs vrouwvriendelijk voor… Commentatoren zeggen dat hij veel stemmen krijgt omdat de kiezers weten dat hij toch geen president wordt.Zijn opmars zou mee naar keuze te danken of te wijten zijn aan een algemeen misprijzen van de geijkte politiek. Het is wellicht ook interessant te weten dat de kern van zijn aanhang gevormd wordt door goed opgeleide, oudere mannen met name in het zuiden van Frankrijk: de mensen die het Franse departement Algerije moesten verlaten toen het zelfstandig werd: vandaar de haat tegen mohammedanen en een uitgesproken racisme. Overigens neemt het antisemitisme in Frankrijk ook flink toe bij extreem-rechts zoals bij Eric Zemmour en verder bij in Frankrijk wonende islamisten. Joden zijn altijd en overal de zondebok. Ik schreef eens dat zelfs als er geen joden meer zouden bestaan, zij nog altijd de zondebok zouden zijn.

Wat mij opvalt: ik schreef in mijn vorige update al dat (ultra) extreem-rechts Marine Le Pen, Eric Zemmour - en daarbij houd ik niet eens rekening met de extreem-rechtse vleugel in de LR en kleine extreem-rechtse splinterpartijen - een goede 30% van het kiezersvolk uitmaakt. Ik vind dat doodgriezelig, een groot gevaar voor de democratie. Als er nu in Duitsland zo’n groot percentage identitair ultra extreem-rechts zou zijn, zou de hele wereld moord en brand schreeuwen. Nu met de Franse situatie blijft het (redelijk) rustig in de buitenlandse media…merkwaardig!

Macron heeft, zoals gezegd er alle baat bij dat Valérie Pécresse zijn tegenstander in de tweede ronde niet al zijn en gokt erop dat ook Marine le Pen (die hij overigens in een tweede ronde zal verslaan omdat Marine le Pen uit andere partijen dan geen steun krijgt) het niet redt en hij het tegen Eric Zemmour opnemen: een « makkie » omdat deze behalve zijn ideeën over de « grand remplacement » weinig te bieden heeft en behalve zijn vaste aanhang hem in geen geval als president wenst. Maar voor mij toch doodgriezelig dat zo’n fascist zo ver komt.

Na de presidentsverkiezingen komt bij dit schema een ontploffing van de LR, een leegloop bij de RN waar Marine Le Pen afscheid neemt, met daardoor een nieuwe pagina voor een totale door Eric Zemmour gewenste herstructurering van (extreem) rechts waarin – zo voorspel ik mij lezers - Marion Maréchal (Le Pen) een hoofdrol gaat spelen.

Afgelopen weekend hadden we ook het « Convoi de la Liberté » met in totaal een 6000 auto’s en andere voertuigen van antivacs en complottisten, van anti-pas- sanitairen en aan aantal vroegere gele hesjes naar Parijs waar 7000 man politie en gendarmes met pantserwagens deze manifestaten opwachten die ondanks het niet aanvragen van een manifestatie in Parijs – dus illegaal – voor een belangrijk deel in de stad verschenen. Uiteraard enige schermutselingen. Er is naar mijn mening weinig of geen van dit « Convoi de la Liberté » te verwachten omdat er hier geen onderlinge ideologische binding was. Dat wil niet zeggen dat er verder geen beroeringen, opstanden c.a. te verwachten zijn, die zoals uit onderzoek blijkt (ik schreef daarover al eerder in een artikel) altijd zeker een jaar na afloop van deze pandemie te verwachten zijn. Wat het begrip « liberté » betreft merk ik op dat je eigen vrijheid ophoudt waar deze de vrijheid van anderen bedreigt. Vrijheid is dus altijd een vrijheid in gebondenheid en dat wordt bij een groot deel van deze manifestanten kennelijk niet beseft. Wat democratie betreft valt er met zo’n centralistische regering met bovedien een jupiter-president en een ondemocratisch kiesstelsel waardoor een helft van de Franse bevolking zich niet vertegenwoordigd voelt, heel wat op te merken, maar wat betreft het recht op manifestaties loopt Frankrijk voorop. Het recht om te manifesteren is grondwettelijk geregeld, maar is wel vanzelfsprekend gebonden aan zekere regels waaronder het officiëel moeten aanvragen.

Er is ook binnen de LREM van Macron toch de nodige onrust. Hij wordt niet ten onrechte afgeschilderd als de « president van de rijken » en ook binnen de LREM wordt met name door de linkervleugel gezegd dat in een komend mandaat een aantal wetten en regelingen die zeer bevoorrechte burgers in de kaart spelen, herzien moeten worden.

Dat politiek links in een grote existentiële crisis waarover ik al schreef, verkeert, wordt bij de dag duidelijker.

Maar goed, de echte campagne begint op 4 maart en zal kort maar heftig zijn. Macron soleert al op zijn eentje. De « macronistische » senator François Patriat met de nodige ironie: « Hij is en doet alles alleen, want er bestaan geen twee goden »…

 

Hieronder de peiling van Ifop- Fiducial Paris Match, LCI, Sud Radio van dinsdagavond voor de eerste ronde: Macron 25,5%, Marine Le Pen 17,5%, Eric Zemmour 15%, Valérie Pécresse 14,5%, Melenchon 11, 5%, Jadot 4,5%, Roussel 3%, Taubira 3% Anne Hidalgo 2% en dan nog een paar kandidaten met nog lagere cijfers.

 Eric Zemmour rukt verder op ten koste van Valérie Pécresse en dat verbaast mij niet.Maar ik zei al dat dit slechts één van de peilingen is, de echte campagne op 4 maart begint en de uitslag van de verkiezing voor de eerste ronde sterk mee afhangt van wie waarop wel of niet stemt…

 

Zaterdag 19 februari

Macron neemt nog steeds de tijd om zijn kandidatuur voor de presidentsverkiezingen aan te kondigen onderwijl gebruik en misbruik makend van zijn positie als president. Hij laat zijn tegenstanders elkaar onderling bestrijden en telt de zegeningen van zijn voorsprong in de peilingen, zoals het tegendeel bij Valérie Pécresse plaatsvindt na haar vlak en gepolijst rechts optreden tijdens haar grote toespraak bedoeld om haar campagne nieuw leven in te blazen.. Emmanuel Macron weet dat hij de Grondwet aan zijn kant heeft staan. De Vijfde Republiek die gegrond is op de mythe van de providentiële, als door de voorzienigheid beschikte man (dus geen vrouw, ook een nadeel voor Valérie Précresse in het Franse politieke macho-wereldje) kent hem een zeer beschermd statuut toe, ja zelfs een wat heilig statuut conform de monarchale traditie van het land. Hij heeft overigens dit bijzondere statuut ook gebruikt en misbruikt vanaf het begin van zijn presidentsschap door zich te gedragen als Jupiter,waarbij hij in algemene zin zich de verdiensten heeft toe-eigend en de échecs heeft gedelegeerd. Zijn voorgangers hebben het in die zin af laten weten: Sarkozy was dusdanig hyperactief dat hij besluiteloos leek, François Hollande werd als « président normal » alledaags en uiteindelijk onbeduidend. Waar Macron als echte monarch en alleenheerser heel wat haat heeft opgewekt, heeft hij toch niet het massale verwerpen van zijn voorgangers ondergaan grotendeels omdat hij heel handig tussen de voor- en nadelen van zijn functie wist door te laveren. Voor hem is er dus geen reden om nu te stoppen en zijn kandidatuur voor de wettelijke 4 maart af te kondigen. Daarbij kan hij handig gebruik maken van de pandemie door vlak voor de verkiezingsdatum alle restricties te laten vallen, verhoogt waarschijnlijk toch zijn score in de peilingen

Eric Zemmour heeft de afgelopen dagen geprobeerd zich een internationaal statuut aan te schaffen via een telefoongesprek met Donald Trump, die hem aangemoedigd zou hebben om op zijn eigen manier krachtig door te gaan… Of ie daarmee een echt gerespecteerd internationaal statuut krijgt…? Ondertussen vechten Marine le Pen en Eric Zemmour elkaar de tent uit, hangen hun vuile was buiten, maar toch probeert de zeer rechtse maar ook zeer onafhankelijke burgemeester van Beziers, de met Martine le Pen en Eric Zemmour bevriende Robert Ménard,beide partijen om de tafel te krijgen om zo één blok te vormen bij de presidentsverkiezingen. Ik mag hopen dat dat hem niet lukt.

De afgelopen dagen heeft de Nationale Rekenkamer de regering gehekeld voor zijn financieel beleid: vandaag de dag een ongehoorde Staatsschuld van 120%, een groot structureel handelstekort, etc. en liet weten dat dit nu eindelijk eens aangepakt moet worden met extra bezuinigingen van 9 miljard per jaar onder meer door hervormingen van pensioenvoorzieningen, van de publieke gezondheidszorg, van de huisvesting en van de sociale uitkeringen. Die hervormingen zijn zo een ander woord voor bezuinigingen. Ik ben de laatste die zegt dat een deel van deze hervormingen niet nodig is, maar ik verwacht dat die voor een belangrijk deel over de rug van de zwaksten in de samenleving plaats gaan vinden, want zo gaat dat meestal in ook democratische landen: wanneer het goed gaat, staan de rijken vooraan in de rij en wanneer het slecht gaat, staan de armen vooraan in de rij. Het opmerkelijke daarbij is dat men de armen overtuigt dat hun armoede er in hun eigen bestwil is voor het economisch bestel in hun land dus ook voor hun. Tegelijkertijd verscheen er een rapport van en in « The Economist » dat het met de democratie in het land van « liberté, égalité, fraternité » niet goed zit, Frankrijk werd in dit rapport van een politiek toch echt niet politiek links blad beschreven in zijn rangorde van 180 landen als een « démocratie défaillante », een falende of verzwakkende democratie. Mijn verwachting betreffende toekomstige beroeringen, manifestaties, stakingen en geweld worden mee daardoor versterkt.

Ach, de echte campagne van de kandidaten begint op 4 maart zoals ik al schreef. Een vroegere eerste minister onder Sarkozy, de wijze Jean-Pierre Raffarin liet ook weten dat de echte campagne pas begint als Macron zijn programma bekend maakt en dan worden de peilingen – een Franse hobby – ook interessanter.

De positie van Valérie Pécresse in de dans van drie (Marine Le Pen, Eric Zemmour en zijzelf) wordt steeds zwakker. In haar reeds door mij genoemde vlakke toespraak heeft zij om Eric Zemmour de wind uit de zeilen te nemen de grote fout gemaakt door een paar keer te zeggen dat er geen « fatalité au grand remplacement » bestaat om zo niet erg intelligent te bevestigen dat dit risico wel bestaat en dat daar tegen gestreden moet worden. Na haar goed rechtse toespraak om de uiterst rechtse vleugel van de LR binnenboord te houden, reageert nu de gematigd rechtse vleugel. Maar de kandidate heeft zich zo extreem-rechts ingekapseld, dat vooraanstaande gematigde kopstukken zoals Eric Woerth de partij verlaten en voor Macron kiezen. Daarmee maakt zij zowel een persoonlijke als een tactische fout want onder het mom haar extreem-rechtse concurrenten te bestrijden, installeert zij de LR in een match die haar het naar het meest radikaal rechts trekt. En radikaal rechtse stemmers bij Le Pen en Zemmour terug te winnen, lijkt mij niet erg waarschijnlijk. Haar keus is des te vreemder omdat deze « chiraquienne » in 2019 de LR verliet om afstand te nemen van de door Laurent Wauquiez gepromote harde rechtse lijn. Twee jaar later weer in de LR teruggekeerd moet zij nu opnieuw met deze extreem-rechtse stroming samenwerken die geleid door Eric Ciotti steeds sterker wordt. Wonderen zijn de wereld niet uit, maar ik denk dat Valérie met haar strategie bezig is de overlijdensakte van de LR te ondertekenen en dat dan de LR ontploft.

Nogmaals gezegd: de echte campagne begint pas op 4 maart, maar toch…

De ontwikkelingen op dit moment zijn van dien aard, dat het verre van onwaarschijnlijk is dat Eric Zemmour als tweede na Macron in de eerste ronde eindigt en dat hij dan de tegenstander wordt van Macron in de tweede ronde. Een democratische schande voor Frankrijk waar Macron met zijn arrogant Jupitergedrag en zijn bewuste uitschakeling van het parlement, de vakbonden niet onschuldig aan is. In de peilingen verslaat Macron met gemak Zemmour, maar stel je eens voor dat heel extreem-rechts dan Zemmour steunt en de andere partijen met hun aanhang dan hun steun aan Macron niet geven… het is onwaarschijnlijk maar in het Frankrijk van vandaag is het onmogelijke kennelijk mogelijk geworden. Bij de drie kandidaten: Le Pen, Zemmour en Pécresse voor één plaats in de tweede ronde zal de mate van naar keuze aanwezigheid /afwezigheid bij het stemmen heel belangrijk zijn. Bij Marine Le Pen hebben haar kiezers het bij de regionale verkiezingen volledig af laten weten…

Hoe dan ook, Macron zal zich in een hoogst waarschijnlijk tweede mandaat heel anders moeten opstellen,wil de toch sterk verzwakte democratie dan overleven.

Nog een voorspelling van mijn kant. Macron zal voor de eerste ronde een politiek rechtse strategie hanteren om extreem-rechts en de LR de wind uit de zeilen te nemen. In de tweede ronde moet hij het opnemen tegen een kandidaat van (extreem) rechts en dan zal hij een politiek linkse strategie hanteren om stemmen van centrum -rechts en vooral van links te krijgen om hun stemmen te krijgen. Heet zoiets niet opportunistisch gedrag?

 

Een peiling Odoxqa -Backbone Consulting voor « le Figaro » geeft de prioriteiten van de bevolking aan voor de presidentsverkiezingen: koopkracht 54%, gezondheidszorg 26%, immigratie 23%, veiligheid en strijd tegen het terrorisme 22% en het milieu 20%.

Hier tenslotte de peiling van Ifop -Fiducial afgelopen vrijdagavond voor de eerste ronde van de presidentsverkiezing: Emmanuel Macron 25%, Eric Zemmour 16,5%, Marine Le Pen 16%,Valérie Pécresse 15%, Jean -Luc Mélenchon 10,5%, Yannick Jadot 5,5%, Fabien Roussel 4%, Christiane Taubira 2,5%, Anne Hidalgo 2% en nog een paar kandidaten met minder dan 2%.

 

Woensdag 23 februari

Laten we er maar van uitgaan, dat Macron bij gebrek aan beter het in de tweede ronde van de presidentsverkiezingen op 24 april wint. Daarmee zijn de problemen met de opkomst van ultra-extreem rechts niet voorbij en als hij zijn mandaat niet gebruikt om de democratie in het land te herstellen, dan ziet het er in 2027 bij de volgende presidents- en algemene verkiezingen heel slecht uit. Natuurlijk hangt er daarbij ook veel af van een grondige herbezinning/heruitvinding van links. Nu na deze verkiezingen Marine le Pen zich niet weer verkiesbaar stelt, zal de RN heel sterk terugvallen.Het vertrek van veel kopstukken van de RN naar « la Reconquête » Van Eric Zemmour loopt daar op vooruit. Het is geen gaan naar Eric Zemmour uit ideologische redenen, maar om praktische redenen: het behouden of verkrijgen van goed betaalde banen als (euro)parlementariër of senator, als Zemmour tenminste 500 « parrainages » heeft op 4 maart en daar ziet het voorlopig - ondanks de oproep van Bayrou aan de burgemeesters (parrainer is geen programatisch steunen van een kandidaat) nog niet naar uit, wat de woede en het misprijzen in de politiek verder vergroot. De RN is een « familiezaak » en Marine Le Pen heeft de RN met een ijzeren vuist geregeerd, alle mogelijke opposanten uitgerangeerd en zo goede opvolging uitgesloten. Zo zou het kunnen zijn dat door het zeer ondemocratische systeem van kandidaatstelling toch nog Valérie Pécresse het kan opnemen tegen Macron in de tweede ronde.*

De Staatsschuld bedraagt 120% van het BBP (zoals ik al schreef is de Rekenkamer van oordeel dat om deze gigantische Staatschuld terug te brengen jaarlijks 9 miljard extra opgebracht moet worden),de volgens Macron florissante economie heeft daarentegen een groot structureel handelstekort en zijn fanfaregeschal dat de werkloosheid sinds jaren nog nooit zo laag is geweest en dat nu de tijd aangebroken is om voor volledige werkgelegenheid te zorgen, is één grote leugen: het is maar net hoe je werkloosheid definieert. Hier geldt onder meer dat als je als interim/uitzendkracht slechts één uur betaald werk hebt verricht in een bepaalde periode, je niet als werkloos wordt aangemerkt. In werkelijkheid zijn er in Frankrijk 29 miljoen aktief werkenden en 4 miljoen mensen zonder werk. Daarbij komen ook nog honderdduizenden laagopgeleide of helemaal niet opgeleide jongeren (deels met een uitkering) die zich niet meer als werkzoekenden laten in schrijven bij « Pôle Emploi ». Deze jongeren weer bij het arbeidsproces te betrekken zal heel moeilijk zijn… De door Macron beloofde kerncentrales kosten volgens hem 53 miljard euro, maar experts houden het op het dubbele, de hoogst noodzakelijke verbetering en herstructurering van de publieke gezondheidszorg en het onderwijs gaat goudgeld kosten en steeds meer economen en andere experts laten weten dat als nu niet de klimaatopwarming en de verwoesting van de biodiversiteit drastisch aangepakt gaat worden, het voor altijd te laat is. Deze aanpak wordt veelal beschreven als een vriendelijk proces, maar kost in werkelijkheid alleen in Europa al meer dan -laag geschat - 3600 miljard euro met daarbij een totaal ander levenspatroon.De milieu-aanpak is hier bij de presidentsverkiezingen in feite een « non issue ». In de media » verschijnen daarover steeds meer waarschuwende artikelen van economen, klimatologen…

Daarentegen regent het in deze verkiezingssstrijd weer onhoudbare beloften… en het is voor mij de vraag of de republikeinse monarch Macron zich hiervan voldoende rekenschap geeft: als symbool overtuigen Staatsuitgaven als 300.000 euro voor nieuw servies voor het « Elyseé », 60.000 euro voor de kapper van de « First Lady » Brigitte… niet direct.

Enfin,de toekomst houdt weinig andere beloften in dan de befaamde woorden van Churchill: bloed, zweet en tranen… De broekriem zal heel strak aangetrokken moeten worden en dat belooft bij toenemende woede en misprijzen voor de politiek bij de bevolking in het algemeen in een « démocratie défaillante » als Frankrijk niet veel goeds, wel veel beroering,stakingen, rellen en geweld.

Macron is als halfjaarlijkse voorzitter van Europa erg aktief op internationaal toneel: Oekraïne, en heeft laten weten dat hij in verband daarmee zeker deze week zijn kandidaatstelling nog niet officieel bekend maakt. Ik denk dat dat niet verstandig is. Hij had beter zijn kandidatuur officieel bekend kunnen maken en in ieder geval één toespraak met daarin zijn programma kunnen houden; Nu geeft hij bij velen de indruk dat internationale zaken meer zijn interesse hebben dan het Franse gebeuren. Enfin op 4 maart moeten alle kandidaten bekend zijn en zal een korte maar heftige campagne gevoerd worden.

De peiling van Ifop-Fiducial:

Macron 25%, Marine Le Pen 16%, Eric Zemmour 16%, Valérie Pécressse 14,5%, Jadot 5, 5%, Yannick Jadot 5%, Fabien Roussel 4,5%, Christiane Taubira 2%, Hidalgo 2%

 

 

Het grote schandaal van de ’Ehpad’: de Franse verzorgingstehuizen

 

Frankrijk is opgeschrikt door een gigantisch schandaal van uitbuiting van afhankelijke ouderen in verzorgingstehuizen. Het is een schandaal dat grotendeels stilzwijgend wel bekend was, maar nu in de openbaarheid is gekomen door het speurwerk van de journalist Victor Castanet, en weergegeven in zijn net verschenen boek « les Fossoyeurs », oftewel « de doodgravers ». Castanet deed onderzoek naar de praktijken van de groep Orpea met haar private verzorgingstehuizen. Orpea is een miljardenbedrijf, en de mondiale leider in deze sector. Afhankelijke ouderen zijn een dankbare doelgroep voor dit op winst beluste bedrijf, overigens niet de enige groep met private verzorgingstehuizen.

Castanet beschrijft in zijn boek een systeem waarin de hygiënische verzorging, de medische verzorging en de maaltijdvoorziening van de gehuisveste afhankelijke ouderen « gerationaliseerd » zijn, dat wil zeggen tot het alleruiterste beperkt, om de winst van de onderneming zo groot mogelijk te maken. En dat terwijl het verblijf in een luxe kamer in bijvoorbeeld de Ehpad « Les Bords de Seine » in het dichtbij Parijs gelegen Neuilly-sur-Seine 6.500 euro per maand bedraagt. Een interview met één van de vrouwen: « Wij zijn « gerationaliseerd »: maximaal drie luiers per dag, ongeacht of de gehuisveste oudere ziek is of niet, of hij buikgriep heeft of lijdt aan de gevolgen van de epidemie. » De auteur interesseert zich allereerst voor de gesignaleerde behandelingen die afwijken van normale fatsoenlijke verzorging in dit verzorgingstehuis, dat dient als visitekaartje van Orpea. Hij stelt dat de rentabiliteits-obsessie heeft geleid tot methodes die tot doel hebben om alle uitgaven tot het uiterste te beperken en tegelijkertijd te profiteren van overheidsgeld. Een naar aanleiding van het boek door de actualiteitenzender BFMTV geïnterviewde verpleegster: « Wij hebben patiënten die de hele dag in bed liggen omdat er onvoldoende personeel is om ze uit bed te halen, aan te kleden en naar de eetzaal te brengen. Er zijn patiënten die geen « gerationaliseerd » ontbijt krijgen bij gebrek aan personeel die het hun kunnen brengen. Wij hebben patiënten die niet gehydrateerd worden en die daarom ijsblokjes krijgen, bij gebrek aan hydrateringsmiddelen. » Een andere leidinggevende verpleger: « Wij moeten tegelijkertijd 33 patiënten verzorgen, dus dat gaat nooit goed. »

Enfin, het boek van Victor Castanet onthult nog veel meer schandalige zaken. Overheidscontrole in de Ehpads? Jazeker, die is er, maar wel heel zelden, bij gebrek aan personeel. Bovendien worden controles een maand tevoren aangekondigd, zodat Orpea ruimschoots de tijd heeft om hun schandalige praktijken te verhullen.

Om de publicatie van dit boek tegen te houden, heeft Orpea via tussenkomst Castanet 15 miljoen euro aangeboden als hij zijn verdere onderzoek zou staken en zijn boek niet zou publiceren. Maar dankzij dit boek moet de overheid, die hier beslist niet vrijuit gaat, wel reageren.

Zoals ik al zei, de verzorgingstehuizen van Orpea zijn niet de enige waar wantoestanden heersen. De gitarist van onze compagnie « De l’autre côté du miroir » heeft zijn moeder, die « verzorgd » werd in een Ehpad in Carcassonne, daaruit gehaald: na drie maanden verblijf door « rationalisering » van voeding en verzorging was ze totaal verzwakt en 17 kilo lichter. In een Ehpad in ons stadje Limoux pleegde een patiënt zelfmoord om een einde te maken aan zijn ondraaglijk lijden door een totaal gebrek aan verzorging.

Natuurlijk: er zijn ook uitstekend functionerende Ehpads van grote sociale instituties en lokale overheden, maar ook daar is vaak een tekort aan (goed opgeleid) personeel, dat in deze sector zeer slecht betaald wordt. Een verblijf in een normale Ehpad kost, afhankelijk van de aantrekkingskracht van de regio, per persoon tussen de 1900 en 3500 euro per maand. Een bedrag dat niet veel ouderen op kunnen brengen. Hun kinderen en kleinkinderen steken zich daardoor vaak diep in de schulden om het verblijf en de verzorging van hun (groot)ouders in een Ehpad te betalen. De verzorging en verpleging van ouderen thuis, de zogeheten thuiszorg, kost ook kapitalen, en wordt door gebrek aan middelen van de afhankelijke oudere dan ook op de familie verhaald.

President Macron heeft in zijn programma bij zijn aantreden in 2017 als één van zijn prioriteiten een wet aangekondigd die het bestaan, de verzorging en de verpleging van (afhankelijke) ouderen zou verbeteren: een belofte die hij ieder jaar opnieuw herhaalde (zoals meer beloftes), maar waarvan nog geen letter op papier staat.

Maar het probleem is natuurlijk veel groter in dit Europa met een sterk verouderende bevolking. Het hele overheidsbeleid moet in dit kader bijgesteld worden. Er moet snel daadkrachtig beleid geformuleerd en uitgevoerd worden, waarin jongeren en ouderen, werkenden en gepensioneerden gelijk behandeld worden, beleid gericht op de volledige integratie van ouderen in de maatschappij, waarin jongeren en ouderen elkaar ontmoeten en voor elkaar zorgdragen.

 

Geschreven in februari 2022

 

 

Frankrijk: een land van melk en honing?

 

Het gaat heel goed met Frankrijk, laat president Macron weten. Maar is dat ook zo? Laten we als voorbeeld eens kijken naar het internationaal erkende recht op voedsel, dat de mogelijkheid moet bieden om zich waardig en in alle rust te voeden door het te produceren of te kopen. In hoeverre is hiervan in Frankrijk sprake? Het aantal personen dat zijn toevlucht zoekt tot voedselhulp neemt op een opzienbarende manier toe: 2,6 miljoen in 2006, 5,5 miljoen in 2017, 7 miljoen in 2020, oftewel 10% van de totale bevolking. Een in mijn ogen grof schandaal! Het « Sécours Catholique Caritas France » heeft recentelijk zijn rapport over 2021 uitgebracht, dat aan de alarmbel trekt over de verslechtering van het levensniveau van de allerarmsten. De coronacrisis heeft de werkelijke voedselonzekerheid onthuld, die zich eigenlijk al bij miljoenen Fransen had genesteld. De precariteit van de voedselvoorziening is gerelateerd aan een uniek vast gegeven: onvoldoende en onstabiele hulpbronnen. Frankrijk is een land waar het goed toeven en leven is, wordt gezegd, maar zijn de steeds langer wordende rijen voor de centra voor voedseluitdeling geen vernedering voor dit democratische land? Is het niet zo dat het zelf kunnen kiezen en betalen van je voeding nodig is om je waardigheid te behouden? En geldt dit niet evenzeer voor personen in situatie van een armoede? Al in 2020 had in Frankrijk 22% van de huishoudens die hun toevlucht tot voedseluitdeling zochten (1,2 miljoen personen) een gemiddeld inkomen van 537 euro per maand, ver beneden de officiële drempel van de ergste armoede: 739 euro per maand. Dat betekent dat men zich van alles moet ontzeggen, en dat er vaak een dag voorbij gaat zonder maaltijd. Het betreft hier 77% van kinderen onder de vijf jaar en hele families. Een rapport in 2019 van de « Inspection générale des affaires génerales » (IGAS) wees met name op de slechte kwaliteit van voor voedselbanken bestemde producten, giften afkomstig uit supermarkten (niet verkochte producten) of van het Fonds van Europa voor de meest behoeftigen (FEAD).

Conserven en pasta is natuurlijk beter dan niets, maar goed? Zo’n symbool is onverenigbaar met gelijke waardigheid van personen en het principe van broeder- en zusterschap. Bij deze trieste constatering komt ook nog eens de huidige explosie van energieprijzen, met als gevolg dat 5 miljoen huishoudens zich onvoldoende of niet kunnen verwarmen. 7 miljoen personen leven in « medische woestijnen » en 2 miljoen huishoudens wachten al jaren op een woning in de sociale sector. Wat betreft het aantal zwervers, hun aantal is in tien jaar verdubbeld van 150.000 in 2012 tot meer dan 300.000 vandaag de dag. Politici hebben de gewoonte te reageren op noodsituaties, maar pakken de structurele problemen niet of nauwelijks aan.

Maar president Macron verzekert dat alles goed, zelfs heel goed gaat in Frankrijk. Als men in 2022 nu eens echt zou proberen broeder- en zusterschap als kompas voor politieke keuzes te gebruiken, dan zou het leven voor miljoenen mensen aan waardigheid winnen. En het spreekt vanzelf dat dit niet alleen voor Frankrijk opgaat. En is het niet zo dat het democratisch gehalte van een land mede bepaald wordt door de mate waarin de formele democratie door een materiële democratie gedekt wordt?

 

Geschreven in februari 2022