Groot, groter, grootst

Civis Mundi Digitaal #124

door Jan de Boer

In mijn jeugd stond bij het « Witte Huis » in Rotterdam, op de vertreksteiger van de Spido- rondvaartboten in de Rotterdamse haven, de « Reus van Rotterdam »: een heel grote man met wie je (uiteraard tegen betaling) op de foto kon of waarvan je een foto kon kopen. Rigardus Rijnhout was 2,38 meter lang, woog 230 kg en had schoenmaat 62. Hij verhuurde zich als wandelend reclamebord, maar toen zijn gezondheid hem in de steek liet, stond hij dus bij « Het Witte Huis ». Hij overleed op 36-jarige leeftijd aan de hypofysetumor die ook de oorzaak van zijn groeistoornis was. Als men zich wil realiseren hoe groot de « Reus van Rotterdam » was, kan terecht in het wijkpark van het Oude Westen, waar een levensgroot standbeeld van hem staat. Ga kijken!

Toen ik kortgeleden bij het opruimen van oude spullen een indertijd door mij gekochte foto van hem tegenkwam, moest ik denken aan een « collega » van hem die rond 1900 in Frankrijk leefde: Henri Cot, die met zijn lengte van 2,60 meter werd gepresenteerd als de grootste man ter wereld. Hij werd tentoongesteld in circussen en op jaarmarkten, eerst in Frankrijk en vervolgens ook in het buitenland. Cot werd geboren op 30 januari 1883 in een boerenfamilie in de Aveyron, om precies te zijn in het gehucht Cros bij Mounès-Prohencoux. Zijn ouders hadden niets weg van reuzen, zij waren niet langer dan 1,60 meter. Ook zijn vijf broers waren niet langer dan 1,65 meter. Henri leed aan een vorm van acromegalie, een overmaat van groeihormonen die reuzengroei tot gevolg had, met al gauw funeste effecten voor heel zijn lichaam en een korte levensduur.

De bekendheid van de reus van de Aveyron begon bij de militaire keuringscommissie in Saint Afrique, waar hij uiteraard niet onopgemerkt bleef. De militaire arts constateerde dat Cot onvoldoende longcapaciteit had en keurde hem af. Men zegt dat bij de sluitingsceremonie de aanwezige prefect van het departement, vergezeld door burgerlijke en militaire autoriteiten, hem beslist de hand wilde schudden. De correspondent van « La Dépêche » uit Toulouse zond een telegram aan zijn Parijse collega’s: « De grootste dienstplichtige van Frankrijk heet Cot uit Saint Afrique ». Al gauw wemelde het van de fotografen, publicisten en veelschrijvers in het gehucht Cros, op zoek naar sensatie. Op de foto’s uit die tijd zien we de reus in zondagse kleren met een hoge hoed op en met een decoratief lint als dienstplichtige. Hij poseert er met zijn kameraden, die vergeleken met hem kabouters lijken.

Het nieuws trok de nodige aandacht. Een impresario, Souilhau geheten, overtuigde Henri en zijn ouders dat hij beter bij circus Barnum kon werken dan als leerling bij een schoenmaker en legde 5000 franc op tafel om hen te overtuigen. Zij hadden van hun leven nog nooit zoveel geld gezien, dus… De Reus van de Aveyron werd een grote attractie en was te bekijken op feestelijke jaarmarkten in heel Frankrijk, op grote foto’s in de kranten en werd zo beroemd. Je moest 20 tot 30 centimes betalen om hem te zien en nog meer om met hem op een foto te komen. Het publiek was in die tijd gek op vrouwen met min of meer echte baarden en mismaakte creaturen die bekeken werden als beesten uit een dierentuin. Ik herinner me uit mijn jeugd in Zwolle dat je daar op de kermis de befaamde « dikke dame » kon bekijken. Gedrag dat nu als schokkend op ons overkomt.

Er werd geprobeerd hem te laten trouwen om tournees te kunnen organiseren met formules als « Mes demoiselles wie wil niet een echtgenoot… flink uit de kluiten gewassen ». Men verzon een idylle zonder vervolg met een jonge Engelse vrouw. De tournees werden uitgebreid tot Algerije, Engeland, Duitsland en zelfs de Verenigde Staten. Souilhau gaf zijn beschermeling, die hem veel geld opleverde, een ander uiterlijk. Hij werd Joseph Dusorc met een prachtige snor en een baard. Hij droeg een kleurig uniform en had een Napoleontische hoed op die hem nog eens 36 centimeter groter maakte.

Maar Henri Cot leefde niet lang, Hij stierf 29 jaar oud in volle glorie onder mysterieuze omstandigheden. Daar gaan allerlei verhalen over: Hij zou half bevroren zijn in Amerika… maar in werkelijkheid stierf hij in Lyon. Hij verschanste zich overdag altijd in een hotel om alleen maar gezien te worden bij zijn optredens. En daar werd hij vermoord, doodgestoken met een mes om hem van zijn geld te beroven. Er is nooit een onderzoek ingesteld. Is dit verhaal waar? In een kort artikel in de Lyonese krant « Le Salut Public » van 13 september 1912 werd meegedeeld dat de « Reus van de Aveyron » drie dagen eerder overleden was als gevolg van een bloedprop in zijn hart. Deze versie lijkt mij heel wat aannemelijker.

Uitgezonderd wat sensationele artikelen van broodschrijvers vraag ik mij af wat deze jonge man dacht, wat zijn gevoelens waren, wat zijn smarten en zijn intieme gedachten waren in zijn korte, uitzonderlijke en veelbewogen leven. Jammer dat wij daarover niets weten.

 

Geschreven in juni 2022