Over vrijheid, vorming en vermaak, dichterlijke reflecties bij Joep Dohmen, Iemand zijn
Civis Mundi Digitaal #138
door Piet Ransijn
https://nl.freepik.com/premium-vector/de-moderne-maatschappij-in-zaken-en-technologie_7023788.htm
De laatmoderne maatschappij 2023 09 30
Onderwijs was bij de oude Grieken
voor de rijke en voorname lieden
Bij ons krijgt iedereen nu onderwijs
Dat heeft echter ook zijn prijs
De vorming van de hele persoon
was bij de Grieken heel gewoon
Kinderen konden deugden leren
en zich ook als burger ook weren
In het onderwijs in burgerschap
kwam in onze maatschappij de klad
Bij ons zijn burgers consument
door weelde en genot verwend
Zelfbeheersing ging verloren
en kon ons niet meer bekoren
Vele mensen zijn verdwaasd
aan de social media verslaafd
Iedereen zijn eigen telefoon
is in onze wereld heel gewoon
Onze maatschappij lijkt ziek
en beheerst door de techniek
Deugd komt op het tweede plan
Terwijl een mens niet zonder kan:
Zonder waarden, zonder normen
die ons als personen vormen
Bij de Grieken was er slavernij
Bij ons zijn mensen ook niet vrij
De prestatiemaatschappij
werkt de competitie in de hand
Ons verstand werd dominant
De moraal bestaat uit leren
meer dan anderen te presteren
De cijfercultus lijkt nu van de baan
maar de competitie blijft bestaan
In een wereld met een zwak sociaal gevoel
is de mens meer middel dan een doel
In de laatmoderne maatschappij
lijken mensen meer en meer onvrij
De techniek bepaalt ons leven
en de social media ons streven
om ons aan de groep te conformeren
Net als anderen te consumeren
Ons met anderen te vergelijken
en niet van hen af te wijken
Zo leeft men ook conform de norm
Zij het in een andere vorm
dan de oude maatschappij
Tegenwoordig lijkt men vrij
maar die vrijheid is maar schijn
omdat mensen ook gebonden zijn
en de social media ons leiden
Erger dan de kerk in vroeger tijden
Toen ons deugd werd voorgehouden
Geloof en hoop en godsvertrouwen
om ons leven op te bouwen
Het lijkt nu allemaal verdwenen
Waar het heen gaat is onzeker
Of wij overleven valt te vrezen
Als wij ons van overdaad genezen
maken wij een kans te overleven
De oude deugd van matigheid
lijkt de postmoderne mensheid kwijt
Terugkeer naar de oude deugden
vraagt concessies aan geneugten
Zelfbeheersing, plicht en discipline
Misschien wat minder te verdienen
en wat minder na te streven
met meer kwaliteit van leven
Er valt nog steeds te kiezen
Maar ook veel te verliezen
als we doorgaan op de oude voet:
consumeren als het hoogste goed
In plaats van excessief onszelf te verrijken
dienen wij bestaande waarden te herijken
Het hoogste Goed in ere te herstellen
zoals oude filosofen ons vertellen
De keuze waar wij voor staan
Bewustzijn en vrijheid 2023 09 21
Ik heb mij altijd vrij gevoeld
Waar was dit op gestoeld?
Ik kon mijn eigen gang gaan
in een vrij beleefd bestaan
De kerk heeft mij niet in de ban gehad
In haar overheersing kwam de klad
De veelbesproken zestiger jaren
die een soort van revolutie waren
kwamen weldra tot bedaren
De roep om vrijheid en bevrijding
brachten echter ook misleiding
Revolutionaire linkse ideologieën
beloofden irreële utopieën
Maar geweld, verzet en dwang
waren niet in ons belang
Vrijheid is een innerlijk gegeven
om in overgave naar te leven
We kunnen in ons denken vrij zijn
in een vrije staat van ons bewustzijn
Bewustzijn is een innerlijk domein
waarvan wij zelf de leider zijn
Als ons onophoudelijke streven
in een ingetogen leven is geweken
en de wensen van ons mensen
haalbaar blijken binnen grenzen
als het doel dat wij bereiken kunnen
afgestemd is op wat wij elkander gunnen
kunnen wij in vrede en in vreugde vrij zijn
https://www.grandlife.nl/gezondheidsvoordelen-pretparken/
Pretpark 2023 09 11
De wereld is uit evenwicht geraakt
Men heeft haar tot een markt gemaakt
Waar alles degradeert tot handelswaar
en mensen concurreren met elkaar
Het leven werd een concurrentiestrijd
werd niet aan een hoger doel gewijd
De aarde wilde men een pretpark maken
waar iedereen zich kon vermaken
Genot werd zo het Hoogste Goed
waar iedereen in geloven moet
Het werd een nieuw soort slavernij
in de moderne maatschappij
Genot kwam in de paats van God
Vermaken werd een nieuw gebod
Wee degenen die daar niet in slaagt
die wordt door depressiviteit belaagt
Een nieuwe beschavingsziekte
die al tal van jaren piekte
Met velen die hun tol betaalden
als geluksbeleving faalde
https://kidslox.com/nl/how-to/turn-off-in-app-purchases/
Vermaak: een lucratieve zaak 2023 08 22
Massaal wil men vermaak
Voor media een lucratieve zaak
die zij aan zichzelf toevertrouwen
om hun invloed uit te bouwen
Zo volgt een nieuwe horigheid
die dikwijls tot verslaving leidt
Terwijl de grote Techbedrijven
hun ongekende winst opdrijven
Door algemene mediaverslaving
samengaand met koopverslaving
vindt men alles naar zijn gading
Iedereen zijn zeer begeerde ding
Door gepersonaliseerd streaming
you ‘ll find anything you’re dreaming
Zo word je dan tot slaaf gemaakt
terwijl je je op internet vermaakt
Johannes Vermeer, Het melkmeisje
Aandachtig leven 2023 09 23
Ieder ogenblik is kostbaar
Ieder moment van ons leven
is uniek en is het waard
de volle aandacht aan te geven
Terwijl het leven verder gaat
en de aandacht erin meegaat
De aandacht speelt in het moment
terwijl zij ook de levensperiode kent
Het verleden lijkt al afgesloten
Maar de toekomst ligt nog open
als een braak en onontdekt terrein
waar wij spoedig de bezoekers zijn
Maar vaak zijn wij gevangen
in een wens of een verlangen
of in egocentrische belangen
die de levensstroom beperken
aan en groter plan te werken
Want ons leven is een onderdeel
in een ontzagwekkend groot geheel
waarin wij bewuste wezens zijn
die daar deelgenoot van zijn
Delen in het onbegrensde Zijn
en als kleine golven voortgaan
op de eindeloze oceaan
Eugene Delacroix, De vrijheid leidt het volk, 1830, detail. De vrouw als symbool van de vrijheid
De vrouw in de moderne tijd 2023 09 20 N a v Joep Dohmen, Iemand zijn. Filosofie van de persoonlijke vorming
Als je het mijn moeder zou vragen
dient de vrouw haar man te behagen
Maar in de posttraditonele tijd
is geen vrouw daaraan meer toegewijd
Zij ontdekte toen haar eigen leven
en is dat sindsdien trouw gebleven
Mannen werden steeds meer overbodig
Zijn voornamelijk voor kinderen nodig
De vrouw is uit haar huis gekropen
De wereld ligt nu voor haar open
En zelfs al heeft zij een gezin
stapt zij toch de wereld in
Het brengt de werkende vrouw
als moeder soms in het nauw
Met kinderen die aandacht vragen
en een man om te behagen
Een eigen leven is een stap
naar een evenwichtig partnerschap
Maar als je het Rousseau zou vragen
dient een vrouw haar partner te behagen*
Waarom zouden we een man dit ook niet vragen?
*Rousseau: ”En de taak van zijn echtgenote? [Zij] is er om dienstbaar te zijn...
haar man te behagen en de eerste jaren voor hun kinderen te zorgen.”
Erasmus: “Als humanist vond hij dat de opvoeding van meiskes moest leiden tot een ‘eigen’ stem. De vorming van meisjes moest dan wel beperkt blijven tot het leven binnenshuis, want een openbare functie zag ook hij niet voor hen weggelegd. Dat een vrouw de baas zou zijn - ‘de plak zwaait over mannen’ – ging ook Erasmus te ver.” Joep Dohmen, Iemand zijn. Filosofie van de persoonlijke vorming, Rousseau, p. 330, Erasmus, p 280.