Afrika

Civis Mundi Digitaal #140

door Jan de Boer

President Al-Sisi, de grote vriend van het Westen, die dictatoriaal en met ijzeren vuist Egypte regeert, heeft zich op 2 oktober officieel kandidaat gesteld voor de presidentsverkiezingen van 10-12 december. Hij is overigens al maandenlang op verkiezingstournee: sinds hij in 2014 aan de macht is gekomen pocht hij bij elke publieke verschijning over zijn resultaten. En sinds enige tijd zijn er « spontane » manifestaties ter ere van hem door duizenden van zijn aanhangers met de slogan « ja, Sisi, voor de stabiliteit in Egypte ».

In zijn toespraak bij zijn officiële kandidaatstelling, gericht aan « het grote volk van Egypte », kwam hij terug op het jaar 2013, toen « wij ons dierbaar Egypte uit de klauwen van duistere groepen en het verraad » wisten te redden. Hij doelde daarbij op de « Moslimbroederschap » die nu uit Caïro is verbannen. De vorige president uit hun kringen, Mohamed Morsi, werd in 2013 door het leger afgezet na gigantische demonstraties. Al-Sisi komt niet voor niets tien jaar later hierop terug, want het verjagen van zijn voorganger leverde hem binnen een deel van de gemeenschap veel populariteit op. Maar van die populariteit is nog maar heel weinig, vanwege de economische moeilijkheden die het huidige Egypte kent.

Door zich als de « man van de overleving van het land » te presenteren, beloofde hij zich in te spannen om aan de Egyptenaren « een fatsoenlijk leven » te garanderen. Zijn grote infrastructurele projecten, die hij daarvoor in de loop van zijn twee mandaten lanceerde, zijn door zijn tegenstanders en economen afgekraakt: zij zijn van oordeel dat deze de staatskas hebben geplunderd en de Egyptische staatsschuld verdrievoudigd hebben.

Hoewel de regering de inflatie wijt aan de gevolgen van de oorlog in Oekraïne, waarschuwt Al-Sisi de Egyptenaren om « niet te zeggen dat zij liever eten dan het land opbouwen. Als de prijs van vooruitgang en welvaart honger en dorst is, dan eten en drinken wij niet! » Deze woorden leverden een golf van ongebruikelijk heftige reacties op in de sociale media, waar Egyptenaren uit angst voor arrestaties zich normaliter heel gematigd uitdrukken. Het recente uitrollen van spandoeken ter ere van Al-Sisi in de aan de Middellandse Zee gelegen stad Marsa Matrouh werd ontvangen met gefluit en boe-geroep.

Hoewel Al-Sisi alle dissidenten onderworpen heeft aan meedogenloze onderdrukking, nodigt hij zonder een spier te vertrekken een ieder uit om « van deze verkiezing een echt begin van een levendige, van pluriformiteit getuigende politiek te maken ». Maar in werkelijkheid gaat het er heel anders toe. Een liberale tegenstander, Hicham Kassem, die als een mogelijke kandidaat voor deze verkiezing werd gezien, werd in september zonder enig proces tot zes maanden gevangenis veroordeeld. Een verklaarde kandidaat, Ahmed Al-Tantawi, werd bedreigd met de dood toen hij probeerde de 25.000 handtekeningen te verzamelen noodzakelijk om zich officieel te kunnen presenteren. Het scenario van 2018, waarin concurrenten werden uitgeschakeld of in de gevangenis werden gegooid, herhaalt zich.

De uitslag van de verkiezingen, die op dit moment voor Al-Sisi een gelopen wedstrijd lijken, wordt uiteindelijk beslist door de opkomst. In 2018 was dat 41,6% van de stemgerechtigde bevolking. Ik denk dat het zeer waarschijnlijk is dat de reden dat de verkiezingen in december worden gehouden – en niet in het voorjaar van 2024, zoals eerder bepaald was – is om een verdere teruggang in de opkomst tegen te gaan en een voor Al-Sisi beroerde uitslag te voorkomen. Maar of de verkiezingen eerlijk verlopen? Een nieuwe devaluatie van het Egyptische pond die in het voorjaar van 2024 plaats moet hebben, belooft de Egyptenaren nog een verder aanhalen van de broekriem.

De presidentskandidaat Al-Sisi, die zich voor de derde keer kan presenteren, nadat hij daartoe in 2019 een wijziging in de grondwet had aangebracht, belooft zijn « nationale dialoog » voort te zetten. Deze « ronde tafel » was naar de toekomst verschoven toen de verkiezingen werden aangekondigd. Naar mijn overtuiging is deze verschuiving definitief. De vraag is hoe lang Al-Sisi er nog in slaagt de bevolking met grof geweld in toom te houden.

Geschreven in november 2023