Taiwan bedreigd door China

Civis Mundi Digitaal #64

door Jan de Boer

De ruzie tussen China en Taiwan is weer opgelaaid sinds het aan de macht komen van president mevrouw Tsai Ing-wen, met haar politieke partij DPP, hartstochtelijke verdedigers van een Taiwanese identiteit en geschiedenis onverenigbaar met het project van een één en ondeelbaar China dat Peking zich ten doel stelt. China zet Taiwan onder druk met vijandelijke vloot- en luchtmachtoefeningen, met diplomatieke pressie en openlijke pesterijen zoals de eis van China aan de buitenlandse luchtvaartmaatschappijen bij de verkooppunten van de tickets te vermelden dat Taiwan deel uit maakt van China. Taiwan met de hoofdstad Taipei beschuldigt China de status quo aan te tasten: geen onafhankelijkheid, geen hereniging, die de vreedzame samenleving van China en Taiwan mogelijk maakte. Op alle door China geopende fronten staan de lichten op oranje en alle scenario’s voor een Chinese invasie concentreren zich niet alleen op de zeestraat tussen China en Taiwan, maar ook de oostkust van Taiwan ziet zich bedreigd door talrijke Chinese militaire luchtmachtoefeningen.

China heeft een defensiebudget dat zestien keer zo groot is als dat van Taiwan en bovendien wil geen enkel land met uitzondering van de Verenigde Staten wapens aan Taiwan leveren uit angst voor Chinese vergeldingsmaatregelen. Taipei is nu met technologische hulp van Amerika bezig om onderzeeërs te bouwen alsook een verbeterde versie van zijn jachtvliegtuigen. In het geval van een Chinese aanval hoopt Taiwan zich zo voldoende te kunnen verdedigen in afwachting van de komst van Amerikaanse en Japanse hulptroepen. Zelfs bij erkende China-kenners circuleert dit jaar de hypothese van een Chinese aanval zeker in het jaar 2021, wanneer de Chinese Communistische Partij haar honderdjarig bestaan viert. Het "nieuwe tijdperk" van de Chinese leider Xi Jinping wordt er gezien als een nieuwe stap voor de Chinese beschaving: een mengeling van tradities en autoritaire macht.

Taiwan wordt in dat licht gezien als een afwijking, die met een ander model wat betreft de moderniteit bewijst, dat de democratie en de Chinese cultuur onverenigbaar zijn. De meest optimistische "China-watchers" zijn van mening dat Taiwan het vol moet houden tot er een andere politieke wind in China gaat waaien die weer een vreedzame co-existentie mogelijk maakt.

Ik zelf geloof niet in een directe Chinese aanval op Taiwan. Dat stelt China voor het probleem Taiwan te controleren. En als de aanval geen succes is, is dat een geweldige vernedering voor China. Daarom speelt Xi Jinping zijn spel op diverse terreinen. In dat kader doet China er onder meer van alles aan om Taiwan internationaal zoveel mogelijk te isoleren door onder meer Taipei de toegang tot de officiële instanties van de Verenigde Naties zoals de Wereldgezondheidsorganisatie te ontzeggen. China beroept zich daarbij op de uitsluiting van de Republiek van China (RDC), de officiële naam van Taiwan, van de Verenigde Naties in 1971 ten gunste van de Volksrepubliek. Peking berooft Taipei van haar zeldzame diplomatieke bondgenoten zoals in 2017 Sao Tomé en Panama en in 2018 Burkina Faso en de Dominicaanse Republiek. Slecht achttien heel kleine en onbetekenende Staatjes onderhouden nog diplomatieke betrekkingen met de RDC. Inderdaad een heel verschil met de Chinese-Taiwanese toenadering in de jaren 2008 -2016 op initiatief van de toenmalige Taiwanese President Ma Ying-jeou, chef van de "continentale" factie van de Kwomintang (KMT). De KMT gekomen uit China, heeft een Chinese verankering en een autoritair verleden in tegenstelling tot de DDP, een autochtone partij geboren in de strijd voor de democratisering van Taiwan. In die jaren liet geen enkele bondgenoot Taiwan in de steek en tolereerde Peking de aanwezigheid van de RDC als toeschouwer bij de jaarlijkse algemene vergadering van de Verenigde Naties.

Het doel van Xi Jinping is op Taiwan door politieke druk een andere regering te laten installeren Als er nog een paar kleine Staatjes het diplomatieke bondgenootschap met Taiwan eraan geven, dan wordt het voor de regering van de DPP erg moeilijk om aan de macht te blijven. Xi Jinping gaat zeker politieke druk uitoefenen op de gemeenteraadsverkiezingen in november 2018 en op de presidentscampagne een jaar later. Maar voor mij staat vast dat als China te ver gaat met haar politieke druk en haar pogen meer kleine diplomatiek bondgenootschappelijke Staatjes van Taiwan los te weken, zij het risico loopt het kamp van degenen die zich volledig los van China willen maken, te versterken.